Maraba kahvesi
Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Şubat 2024) |
Maraba kahvesi, (Kinyarwanda: Ikawa ya Maraba; Fransızca: Café de Maraba) güney Ruanda’daki Maraba bölgesinde yetişen kahve türü.
Maraba kahve bitkileri, Coffea arabica türünün burbon cinsindendir. Yüksek tepelerdeki verimli volkanik topraklarda yetişirler. Meyveler çoğunlukla Mart ve Mayıs arasındaki yağmur sezonunda elle toplanır. Daha sonra kahve çekirdeklerinin seçildiği ve kurutulduğu Maraba’daki yıkama tesislerine götürülür. Çekirdekler birkaç aşama boyunca kalitelerine göre ayırılırlar. Çiftçiler getirdikleri çekirdeklerin miktarına ve kalitesine göre pay alırlar.
Çekirdekler, çeşitli fırınlama şirketlerine satılırlar. En iyi çekirdekler Birleşik Krallık'ın Union Coffee Roasters şirketlerine gider. Ruanda Coffee Roasters şirketi çekirdekleri Maraba’dan satın alır ve yurt içi piyasada satar. Maraba kahvesi ayrıca bira mayalanmasında kullanılır.
Yaklaşık 2000 küçük çiftçi, kahve bitkilerini 1999’da kurulan Abahuzamugambi kooperatifine bağlı olarak yetiştirirler. 2000 yılından beri bu kooperatif, Ruanda Ulusal Üniversitesi (National University of Rwanda, NUR) ve PEARL tarafından desteklenmektedir. Kooperatif şu ana kadar kahve kalitesini arttırmış ve özel markete nüfuz etmeyi başarmıştır.
Tarihi değiştir
Kökeni değiştir
Ruandalılar sömürge yıllarından beri kahve yetiştirmekteydiler. Fakat ürünleri C sınıfı kalitenin altındaydı bu nedenle global marketlerde satılamıyordu.[1][2] Bu durum 1999’a kadar sürdü. Alıcılar kilogram başına 0.33 Amerikan doları ödüyordu. Bu durum çiftçilerin yoksullaşmasına yol açtı.[3]
1999’da 220 kahve üreticisi Maraba’da (Butare İli’nin bir parçası) bu sorunu halledebilmek için bir dernek kurdu. Bu çiftçilerden birçoğu 1994 soykırımında ailelerini kaybetmişlerdi. Geri kalanlar içinde, kocaları hapiste olanlar da vardı. Bunlar adam öldürme ve yargıya karşı gelme suçlarından, geleneksel gacaca mahkemelerinde yargılanmışlardı.[4] Kinyarwanda'da “birlikte çalışarak bir amaca ulaşan insanlar” anlamına gelen Abahuzamugambi vakfına adını verenler de bu insanlardı. Çiftçiler, bir dernek kurarak aracı şirket olmaksızın ürünlerini direkt olarak Kigali’deki ihracatçılara satabileceklerini, bu sayede kârlarının artacağını umuyorlardı. Ayrıca hasılatlarını arttırmak için gelirlerini aralarında bölüştürerek araç-gereç, gübre ve tohum aldılar.[5]
2000 yılında, Maraba belediye başkanı, Ruanda Ulusal Üniversitesi’nden çiftçilere destek olmasını istedi. Ertesi sene üniversite, Ruanda Ziraati Geliştirme Bağlantılı Ortaklığı’nı (PEARL) kurarak bu isteği yerine getirdi. USAID, Michigan Devlet Üniversitesi, Teksas A&M Üniversitesi ve çeşitli Ruanda kuruluşları olan Ulusal Tarım Araştırmaları Enstitüsü (ISAR), Kigali Bilim ve Teknoloji Enstitüsü (KIST) ve Ruanda Ulusal Üniversitesi de dahil birçok kuruluş PEARL projesine destek verdi. PEARL, Şubat 2001’den itibaren kahve kalitesini Birleşik Devletler standartlarına çıkarabilmek için Abahuzamugambi ile birlikte çalışmaya başladı.[5]
Kahve üreticilerinin ilk olarak kahve çekirdeklerindeki şekeri ayrıştırabilecekleri bir yıkama santrali kurmaları gerekiyordu. Eğer bu şeker, kahve toplandıktan sonraki 12 saat içinde ayrıştırılmazsa kahvenin lezzeti azalır.[6] İlk istasyonu yine birtakım kurumların yardımıyla Cyarumbo bölgesinde kurdular. Açılış hasadın sonuna denk geldi, bu nedenle o yıl sadece 200 kg kahve yıkanabildi. Ancak sonuçlar oldukça iyiydi. İstasyon, 2002’de kapasitesini artırmak için geliştirildi. Yıkama istasyonuna maden suyu sağlayabilmek adına Huye Dağı’ndan boru hattı çekildi. Mart 2002’de kullanıma açıldı.[5]
2002 hasadı sırasında yeni sertifika sistemi devreye sokuldu. Böylece çekirdeklerin uygun kalitede olduğu garanti altına alındı. Abahuzamugambi derneğinin üyelerinin yaklaşık yarısı bu sertifikayı almaya hak kazandı. Bu durum ise Avrupa ve Kuzey Amerika’daki pazarların gözünde daha ciddi görünmelerini sağladı.[5]
Coğrafya ve iklim özellikleri değiştir
Maraba kahvesi güney Ruanda’da adını aldığı Maraba bölgesinde yetişir. Butare’den kabaca 12 kilometre, başkent Kigali’den 150 kilometre uzaklıkta bulunur. Proje, Butare ilinin Maraba ilçesinde başlamış olmasına rağmen buradaki şirketler, 2006’daki yerel devlet organizasyonu tarafından farklı bölgelere taşındı.[7] Şu an bölge, Güney İli’nin Huye İlçesi’ne bağlıdır. Büyük Rift Vadisi’ne yakınlığından ve zengin volkanik toprak oluşumundan dolayı bölgede oldukça fazla tepe vardır.[8] Kahve deniz seviyesinden 1700 ila 2100 metre yükseklikte yetiştirilir.[8] Daha çok dik yamaçlarda kurulan teras tarlalar kullanılır. Bölgedeki yıllık yağış miktarı ortalama 1200mm’dir.[9] Mart ve Mayıs ayları arasındaki yağış sezonunda en fazla yağış görülür.[10] Bu, aynı zamanda kahve hasadının büyük bölümünün yapıldığı sezondur. Yükseklik, sıcaklığı yaklaşık 20 °C’ye düşürür.
Üretim döngüsü değiştir
Ruanda’da ana hasat sezonu, yağış sezonu boyunca sürer.[6] Bu sezon Mart ayından Mayıs ayına kadardır.[10] Hasat sezonunda çiftçiler günlerinin büyük bir bölümünü meyveleri elle toplayarak geçirirler. Akşam olunca meyveleri, muz yapraklarından yapılmış geleneksel sepetleri ile birkaç saat uzaklıktaki yıkama istasyonuna götürürler.[6] Teknisyenler, koyu kırmızı renkte olan en kaliteli çekirdekleri elleriyle ayıklarlar. Teknisyenler, üreticilere kilogram başına 0.10 Amerikan doları öderler. Bu para birikir ve iki hafta sonunda çiftçilerin banka hesaplarına aktarılır.[6]
Teknisyenler yıkama işlemine çabucak başlarlar. Çünkü geciktirirlerse şekerli kabuğun fermantasyonu sonucu kahvenin lezzeti zarar görür.[11] Çekirdekler önce derin bir tanka boşaltılırlar. En iyi çekirdekler dibe batar ve kabuklarını soyan makineye aktarılırlar. Teknisyenler yüzen çekirdekleri de soyma makinesinden geçirirler fakat bunları ucuz olan yerel markete satmak zorunda kalırlar. Çekirdekler daha sonra soyma ve ayıklama makinesine aktarılırlar. Burada kabuklarındaki şekerin büyük bir bölümü soyulur ve teker teker ayrıştırılacakları titreyen süzgece geçerler. Burada A sınıfı ve B sınıfı olmak üzere ayrılırlar ve tepeden aşağı gönderilirler. Aşağıda %1’lik eğime sahip bir kaydırma kanalına koyulurlar.[11] Bu işlem derinlemesine ayrıştırma sağlar. Hepsi farklı kalitede kahve bulunduran 15 tanka aktarılırlar. İyi çekirdekler iki gün, kötü çekirdekler 15-20 saat su altında bekletilir. Bunun amacı kalan şekeri fermante edip kahvenin tadına fazla zarar vermesini engellemektir.[11]
Teknisyenler kabuk kalıntılarını tamamen gidermen için birkaç defa yıkama yaparlar. Daha sonra gölgede kurumaya bırakırlar.[11] Kooperatif çalışanları düzenli olarak çekirdekleri karıştırırlar. Aynı zamanda teknisyenler kötü çekirdekleri ayıklarlar. İki hafta sürebilen kurutma işlemi son işlemdir ve çekirdekteki su oranını %40’tan %12’ye kadar düşürür.[11]
Teknisyenler daha sonra çekirdekleri Kizi yakınlarındaki teknik merkeze götürürler. Çalışanlar çekirdekleri son kalite kontrolünü yapmak üzere bitişikteki laboratuvara taşırlar. Burada birkaç deneyimli kadın çalışan, çekirdekleri teker teker kontrol eder.[12] Çekirdekler torbalanır ve kalitelerine göre etiketlenir. Şehirdeki ambarlarda satışa sunulmak üzere depolanır.
Ürünler ve müşteriler değiştir
2006’dan beri Maraba her yıl ihracat kalitesinde 6000 ton kahve üretiyor. Bunlardan 3000 tonu Birleşik Krallık, 3000 tonu da Amerika Birleşik Devletleri alıcılarına gider.
Kahve aşağıdaki ürünlerde kullanılır:
- Maraba Burbon kahvesi, Union Coffee tarafından üretilir. Sainsbury’s ve diğer Birleşik Krallık pazarlarında satılır.
- Café de Maraba, Rwanda Roasters tarafından üretilen marka. Bütün Total petrol istasyonlarında ve Intercontinental Hotel zincirinde kullanılır. Birleşik Krallık’taki en pahalı kahvedir.
- Meantime Coffee, Meantime Breweries tarafından üretilen birada kullanılır.
Ayrıca bakınız değiştir
Kaynakça değiştir
- ^ 1894–1990: Ruanda ve Burundi'nin Tarihi 4 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (21 Eylül 2006 tarihinde erişilmiştir.)
- ^ New York Kahve Pazarına Genel Bakış 9 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (21 Eylül 2006 tarihinde erişilmiştir.)
- ^ Kahve, Adil Ticaret ve Ruanda 26 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. PDF dosyası. (21 Eylül 2006 tarihinde erişilmiştir.)
- ^ Ruanda kooperatifi mültecileri evlerine döndürmek için uzlaşma yoluna gitti 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (21 Eylül 2006 tarihinde erişilmiştir.)
- ^ a b c d Maraba Burbon Kahvesinin Hikayesi... 10 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Partnership to Enhance Agriculture in Rwanda (PEARL) (21 Eylül 2006 tarihinde erişilmiştir.)
- ^ a b c d Kahve, Adil Ticaret ve Ruanda 26 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. PDF dosyası, sayfa 8. (21 Eylül 2006 tarihinde erişilmiştir.)
- ^ Ruanda'nın İlleri 20 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Statoids.com (21 Eylül 2006 tarihinde erişildi.)
- ^ a b Kahve paketinin arkasındaki etiketten alınmıştır.
- ^ Ruanda'da İklim 2 Ağustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (21 Eylül 2006 tarihinde erişilmiştir.)
- ^ a b Ruanda haritası ve bilgilendirme sayfası 2 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. WorldAtlas.com (21 Eylül 2006 tarihinde erişilmiştir.)
- ^ a b c d e Kahve, Adil Ticaret ve Ruanda 26 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. PDF dosyası, sayfa 9. (21 Eylül 2006 tarihinde erişilmiştir.)
- ^ Kahve, Adil Ticaret ve Ruanda 26 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. PDF dosyası, sayfa 11. (21 Eylül 2006 tarihinde erişilmiştir.)
