María Luisa Aguilar
María Luisa Aguilar Hurtado (20 Haziran 1938 - 29 Ekim 2015),[1] Peru'nun ilk profesyonel astronumuydu.[2] Lima, Peru'da San Marcos Ulusal Üniversitesi Matematik ve Fizik Enstitüsünde eğitim gördü. Arjantin'de La Plata Ulusal Üniversitesinden astronom olarak mezun oldu.
Maria Luisa Aguilar Hurtado | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 20 Haziran 1938 Jauja, Junín bölgesi, Peru |
| Ölüm | 29 Ekim 2015 (77 yaşında) Lima, Peru |
| Eğitim | La Plata Ulusal Üniversitesi |
| Kariyeri | |
| Dalı | astronomi, astronomik tayf ölçümü |
| Çalıştığı kurumlar | San Marcos Ulusal Üniversitesi |
1981 yılında astronomiyi profesyonel düzeyde geliştirmek için San Marcos Ulusal Üniversitesinde bugün "Kalıcı Astronomi ve Uzay Bilimleri Semineri" olarak bilinen "Astronomi ve Astrofizik Semineri"ni kurdu ve yöneticiliğini yaptı.[3]
Biyografi değiştir
Jauja şehrinde doğdu. 3 yaşına kadar burada yaşadı. İlk ve orta öğrenimini Lima'da Elvira García y García Mayor Okulu'nda tamamladı. 1958'de San Marcos Ulusal Üniversitesi Matematik Okulu'na girdi. O dönemde Peru'da böyle profesyonel bir uzmanlık dalı olmadığı için La Plata Ulusal Üniversitesi Astronomi ve Jeofizik Gözlemevinde astronomi okumak için Arjantin'e gitti.[4] Aastronomik tayf ölçümü, yıldız gazyuvarları ve değişen yıldızlar konusunda uzmanlaştı[5]
1969'da Peru'ya döndü ve Ulusal Mühendislik Üniversitesi ile San Marcos Ulusal Üniversitesinde ders vermeye başladı. İlk yıllarda, astronominin yayılması için "Astronomik Cuma Günleri"ni yarattı ve bu Peru tarihindeki en eski kesintisiz konuşma ve konferans serisi hâline geldi.[6]
1981 yılında Astronomi ve Astrofizik Semineri'ni kurdu. 2001 yılında Kalıcı Astronomi ve Uzay Bilimleri Semineri-UZAY olarak yeniden adlandırıldı.[1]
1982'de, 46 Astronomi Eğitimi ve Geliştirme ile C1 WG Astronomi Okulu Eğitimi Ağı (NASE) komisyonlarının bir parçası olarak Uluslararası Astronomi Birliği Üyesi olarak kabul edildi.[7]
Ocak 1984'te, Peru'daki Uluslararası Astronomi Birliği'nin ilk Misafir Öğretim Üyesi Programı'nın yapılmasını sağlayan "San Marcos-Uluslararası Astronomi Birliği Antlaşması"nın imzalanmasına önayak oldu.[8] 1985'te Arjantinli José Luis Sérsic, galaksiler hakkında uzman olan Çek Josip Kleczek ve Uluslararası Astronomi Birliği'nin ilk Latin Amerikalı başkanı olan Jorge Sahade'nin gelişini koordine etti.[9][10]
1999 ve 2000 yılları arasında Peru'daki "El Comercio" gazetesinin pazar ekinde bilim ve astronomi konularında yardımcı oldu.[5]
2009 Uluslararası Astronomi Yılı kutlamaları için yapılan küresel faaliyetlerin bir parçası olarak Peru ile Uluslararası Astronomi Birliği arasında "başvurulacak kişi" olarak belirlendi ve Peru'da bir dizi eğitim ve sosyal yardım faaliyetini teşvik etti. Peru'da "Astronomik Cuma Günleri", "Seyyar Teleskop", "Galileo Öğretmen Yetiştirme Programı" ve "Galileo Mobil" gibi bir dizi eğitim ve sosyal yardım etkinliğine katıldı.[11]
2016 yılındaki ölümünden sonra açılışı yapılan Maranganí, Cusco'daki San Marcos Astronomik Eğitim ve Turizm Gözlemevi Projesi'nin organizatörüydü.
Son yıllarında Radio Cielo'da "Kültür, Bilim ve Teknoloji" ile Juan 19 TV'de yayınlanan "Kültürün Yüzleri" programında yayınlanan "Bilim ve Kültür" programlarının sunuculuğunu yaptı.[2]
Maria Aguilar, Rocio Lino'nun yönettiği ve Paola Vicente Chocano'nun yazdığı "Bilimdeki büyük maceramız" adlı tiyatro oyununun ana karakterlerinden biriydi.[12]
Ödüller ve onurlandırmalar değiştir
- Division C Education, Outreach and Heritage eski üyesi, IAU (until 2015)[7]
- Commission C1 Astronomy Education and Development eski üyesi, IAU (2015)[7]
- Commission 46 Astronomy Education & Development eski üyesi, IAU (until 2015)[7]
- Commission C1 WG Network for Astronomy School Education (NASE) eski üyesi, IAU (2015)[7]
- Division XII Union-Wide Activities eski üyesi, IAU (until 2012)[7]
- Magisterial Spill tarafından verilen "José Antonio Encinas" Onur Madalyası (2010)[13]
Kaynakça değiştir
- ^ a b Loayza, María L. Cerón; Mejía Santillán, Mirian E.; Escobar, Fanny E. Mori; Quispe, Mabel E. Tesillo; Burga, Jenny Montoya; Sáenz, María C. Trujillo (2019). "Meeting of scientific women in Perú". Birmingham, UK: 050031. doi:10.1063/1.5110105
. 21 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2022.
- ^ a b PERÚ, NOTICIAS EL COMERCIO (8 Mart 2019). "Ciencias: Día de la Mujer | La historia de María Luisa Aguilar, la primera astró | NOTICIAS EL COMERCIO PERÚ". El Comercio Perú (İspanyolca). 5 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2020.
- ^ CONCYTEC. "María Luisa Aguilar, la primera astrónoma profesional del Perú". fondecyt.gob.pe (İspanyolca). 6 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2020.
- ^ UNMSM, Oficina de Pagina Web. "Homenaje a María Luisa Aguilar, primera astrónoma del Perú | Noticias | Universidad Nacional Mayor de San Marcos | UNMSM". www.unmsm.edu.pe (İspanyolca). 5 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2020.
- ^ a b PERÚ, NOTICIAS EL COMERCIO (9 Mart 2020). "El Dominical: Mujeres pioneras peruanas que dejaron huella en la ciencia | academia | NOTICIAS EL COMERCIO PERÚ". El Comercio Perú (İspanyolca). 8 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2020.
- ^ UNMSM, Oficina de Pagina Web. "Viernes Astronómicos es declarado proyecto especial de la Unión Astronómica Internacional | Noticias | Universidad Nacional Mayor de San Marcos | UNMSM". www.unmsm.edu.pe (İspanyolca). 31 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2020.
- ^ a b c d e f "International Astronomical Union | IAU". www.iau.org. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2020.
- ^ Swings, Jean-Pierre. (1986). Transactions of the International Astronomical Union : Proceedings of the Nineteenth General Assembly Delhi 1985. Dordrecht: Springer Netherlands. ISBN 978-94-009-4742-9. OCLC 840305706.
- ^ McNally, Derek. (1990). Transactions of the International Astronomical Union : Proceedings of the Twentieth General Assembly Baltimore 1988. Dordrecht: Springer Netherlands. ISBN 978-94-009-0497-2. OCLC 840304123. 5 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2022.
- ^ UNMSM, Oficina de Pagina Web. "Fallece astrónoma María Luisa Aguilar | Noticias | Universidad Nacional Mayor de San Marcos | UNMSM". www.unmsm.edu.pe (İspanyolca). 5 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2020.
- ^ International Year of Astronomy 2009 - Final Report. Paris: International Astronomical Union. 2010. ISBN 978-3-923524-65-5. OCLC 780980293.
- ^ "Teatro con ciencia: obra sobre científicas peruanas". puntoedu.pucp.edu.pe (İspanyolca). 6 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2020.
- ^ "Falleció María Luisa Aguilar, la primera astrónoma del Perú | LaRepublica.pe". web.archive.org. 23 Aralık 2017. 23 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2020.
