Mübarizeddin Ertokuş

Mübarizeddin Ertokuş Bey, (Arap alfabesiyle: مبارزالدىن ارطوكوش), I. Gıyâseddîn Keyhüsrev (1192-1196, 1205-1211), I. Izzeddîn Keykavus (1211-1220) ve I. Alaeddin Keykubad (1220-1237) dönemlerinde Anadolu Selçuklu Devleti'nde Atabeglik ile Isparta ve Antalya Serleşkerliğini yapmış devlet adamı. İdarî ve askerî bakımdan hem şahsına, hem de devletine kazandırdığı prestij nedeniyle Anadolu Selçuklu Devleti için önemli bir devlet adamıdır. Mübarizeddin Ertokuş Bey, Gulâm asıllı olup Anadolu Selçuklu Devleti'nin Gulamân-ı Haslarındandır.

Hayatı

Anadolu ticaretinde mühim limanlar olan Antalya, Alanya ve akabinde güney sahillerinin ele geçirildiği dönemlerde sultanların yenilmez fatihi olarak önemli başarılara imza atmıştır. Yalnızca bu bölgeleri fethetmekle kalmayan Mübarizeddin Ertokuş'un gerek giriştiği vakıf ve imar faaliyetleri gerekse adil ve hoşgörülü yönetimiyle Antalya ve çevresindeki halkın sevgisini de kazandığını kaynaklarda görmek mümkündür. Kıbrıs'ın fethi konusunu danışmanlığını yaptığı her hükümdâra açsa dahi, bütün hürmetine rağmen hiçbir zaman bu fikri destek ve kabul görmemiştir. Moğol İstilasına karşı yüzünü Doğu Anadolu'ya çeviren devletin uç beylerinin birliğini ve dirliğini sağlamıştır. Ertokuş'un ne zaman öldüğü bilinmemektedir, fakat Keykubad'ın ölümünden önce Gıyaseddin'in atabeyi olarak Şemseddîn Altunaba'yı tayin ettiği görülmektedir, ki bu arada ölmüş olabileceği tahmin edilmektedir.

Selçuklu Mimarisine Katkıları

Isparta'da Alaeddin Keykubad döneminde Abdullah oğlu Mübarizeddin adına yapıldığına dış kapısı üzerindeki kitabeden anlaşılan 1224 senesinde inşa edilmiş bir Medrese bulunmaktadır. Atabey İlçesinde 1224 yılında yapılan bu medresenin yanı sıra Uluborlu'daki 1229 tarihli cami ve Eğirdir'deki 1237 yılında yapılan medrese de bölgenin fethi sonrasında Alaeddin Keykubad'ın Emir Mübarizeddin Ertokuş ile işbirliği yaparak başlattığı imar faaliyetlerinin bir parçası olarak sayılmaktadır. 1224 yılında yapılan Atabey Medresesi sadece bölgenin değil tüm Selçuklu Döneminin en önemli medreselerindendir.

Kaynakça

• Selçuklu Döneminde Siyasi ve Bani Kimliği ile Mübarizeddin Ertokuş. 5 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2022. 
• Taneri, Aydın (1995). "ERTOKUŞ". TDV İslâm Ansiklopedisi. 11. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 312-313. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2022.