Hezâresbîler
Hezarhesbi, Fadlavi ya da Luristan Atabeyliği (Luri :Hezarhespî, Farsça: لر بزرگ Lor-e bozorg), Ortaçağ'da (1148-1424) günümüzün İran'ın Luristan ve Fars eyaletlerinde hüküm sürmüş bir Kürt hanedanlığı[2][3][4] Şeref Han hanedanı Fadluya'nın soyundan geldiği için "Fadlavi" olarak adlandırdı ve hanedanın bir Kürt hanedanı olduğunu belirtmiştir.[5]
Hezarhespan Hezarhespan - Fedlaviyan | |
|---|---|
| 1148-1424 | |
| Başkent | Huzistan |
| Yaygın diller | Kürtçe, Luri, Farsça |
| Resmî din | İslam |
| Hükûmet | Monarşi |
| Tarihçe | |
• Kuruluşu | 1148 |
• Dağılışı | 1424 |
| Günümüzdeki durumu | Batı İran |
TarihDüzenle
Hanedanlığın kurucusu, başlangıçta Salgurlular'ın komutanı olan ve Kuhgiluya valisi olarak atanan Şabankara reisi Fadluya'nın soyundan olan Ebu Tahir ibn Muhammed'di.[6] Ebu Tahir, Luristan'da bağımsızlık kazandı ve krallığını İsfahan'a kadar genişletti ve prestijli atabeg unvanını aldı.[7]
Oğlu Malik Hazarhesp, Salgurlular'a karşı başarılı bir mücadele yürüttü ve Celâleddin Harezmşah'a Moğollara karşı mücadelesinde yardım etti.
Hazarhespiler'in başkenti, bugünkü kuzey Huzistan'da bulunan İdaj'da bulunuyordu. Yusuf Şah II, on dördüncü yüzyılın ilk yarısında Şuşter, Hoveizeh ve Basra şehirlerini Hanedanlığa kattı.[8] 1424 yılında Timurlar hükümdarı Şahruh tarafından Hanedanlığa son verilmiştir.
Luristan KrallarıDüzenle
- Ebu Tahir bin Muhammed (1148-1203)
- Malik Hezaresp (1204-1248)
- İmadüddin (1248-1251)
- Nusreddin (1252-1257)
- Takla (1257-1259)
- Şemseddin (1259-1274)
- I. Yusuf Şah (1274-1288)
- I. Afrasyab (1288-1296)
- Nusreddin Ahmed (1296-1330)
- Rükneddin II. Yusuf Şah (1330-1340)
- Muzaferiddin II. Afrasyab (1340-1355)
- Şemseddin Paşang (1355-1378)
- Malik Pir Ahmed (1378-1408)
- Ebu Sayyid (1408- 1417)
- Şah Hüseyin (1417-1424)
- Gıyaseddin (1424)
KaynakçaDüzenle
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2021.
- ^ C. E. Bosworth, The New Islamic Dynasties: A Chronological and Genealogical Manual, (Columbia University Press, 1996), 205, ISBN 0-231-10714-5.
- ^ Hazaraspids. 6 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2021.
- ^ Marco Polo Seyehatleri. 4 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2021.
- ^ Yıldız, Erdal. "Şerefhan Şerefnâme Kürt Tarihi cilt 1" (İngilizce). 25 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2021.
- ^ B. Spuller,Atabakan-e.
- ^ C. E. Bosworth, The New Islamic Dynasties: A Chronological and Genealogical Manual, 205.
- ^ S. Lane-Poole, The Mohammedan Dynasties: Chronological and Genealogical Tables with Historical Introductions, 412 pp., Kessinger Publishing, 2004 (originally 1894), ISBN 1-4179-4570-2, p.174.