Vikipedi

Kristina (İsveç kraliçesi)

İsveç kraliçesi (1626-1689; hd. 1632-1654)

Kristina (18 Aralık 1626 – 19 Nisan 1689), 1632'den 1654'teki feragatına kadar İsveç kraliçesi olan, Vasa Hanedanı'nın bir üyesiydi. Babası Gustavus Adolphus'un Lützen Muharebesi'ndeki ölümü üzerine yerine geçti ancak 18 yaşına geldiğinde İsveç İmparatorluğu'nu yönetmeye başladı.[1]

Kristina
Jacob Ferdinand Voet tarafından çizilmiş portresi
İsveç kraliçesi
Hüküm süresi6 Kasım 1632 – 6 Haziran 1654
Taç giymesi20 Ekim 1650
Önce gelenII. Gustav Adolf
Sonra gelenX. Karl Gustav
Doğum18 Aralık 1626
Stockholm
Ölüm19 Nisan 1689 (62 yaşında)
Roma, Papalık Devletleri
Defin22 Haziran 1689
Vatikan
Tam adı
Kristina Augusta veya Kristina Alexandra
HanedanVasa
Babasıİsveç kralı Gustavus Adolphus
AnnesiBrandenburg prensesi Maria Eleonora
DiniKatolik (1652–1689)
Lüteryan (1626–1652)
İmza

6 Haziran 1654'te yerine kuzeni X. Karl Gustav kral oldu. Kristina, İsveç'i terk etti ve Papalık Devleti'ne Roma'ya yerleşti. Burada dinini değiştirdi ve Katolik oldu. 19 Nisan 1689'da Roma'da öldü ve Aziz Petrus Bazilikası'na defnedildi.[2]

Kristina, 17. yüzyılın en bilgili kadınlarından biri olarak hatırlanmaktadır.[3] Kitaplara, el yazılarına, resimlere ve heykellere düşkündü. Dine, felsefeye, matematiğe olan ilgisinden dolayı birçok bilim adamını Stockholm'e çağırarak ülkesinde sanatı ve bilimi geliştirmek istedi.[4][5] Vestfalya Antlaşması kraliçeye, istediği yerde ve zamanda bir akademi veya üniversite kurmasına izin verdi.[6] 1644'te, ülkede para üretimi için on beş kilograma kadar büyük parçalar halinde bakır çıkarmaya başladı. Kristina'nın mali savurganlığı, devleti iflasın eşiğine getirdi ve mali zorluklar halkın huzursuzluğuna neden oldu. Kristina, Otuz Yıl Savaşı'nı sona erdirmek için barış talep etti. Bu arada evlenmek istememesi[7] ve Brüksel'de Lütercilikten Katolikliğe geçmesi bir skandala neden oldu. Papa VII. Alexander, Kristina'yı "inançsız kraliçe ve utanmaz bir kadın" olarak tanımladı.[7]

İlk yılları değiştir

Kristina 18 Aralık 1626'da İsveç kralı II. Gustaf Adolf ve Maria Eleonora'nın kızı olarak doğdu. Çiftin Kristina'dan hariç üç çocuğu oldu: iki kızı (1621'de ölü doğmuş bir prenses, ardından 1623'te doğup ertesi yıl ölen Prenses Kristina, Mayıs 1625'te ölü doğmuş bir oğul). 1626'da Maria Eleonora'nın dördüncü doğumu İsveç sarayında merakla beklenmekteydi. Bebek doğduğunda "kıllı" olduğu ve "sert, boğuk bir sesle" çığlık attığı için ilk önce erkek olduğu düşünüldü.[8] Kız olduğu öğrenildiğinde kral Gustaf mutlu bir şekilde "Çok akıllı bir kız olacak, baksanıza hepimizi aptal yerine koydu!".[9] Gustav Adolf kızına sıkı sıkıya bağlıyken, annesi çocuğun kız doğmasından dolayı duyduğu hayal kırıklığıyla soğukkanlılığını korudu. Kristina'nın doğumundan sonraki yıl Maria Eleonora, kocasının yokluğu sebebiyle bir histeri atak geçirdi. Maria, kızına pek değer vermedi ve Kristina'nın yetiştirilmesinde herhangi bir etkiye sahip olmadı.[10]

İsveç tahtı bu dönemde Vasa Hanedanı'nın elindeydi. II. Gustaf'ın kardeşleri öldüğü için tahtın varisi olarak üvey kız kardeşi Catharine vardı. Ancak 1615'te Lüter olmayan John Kasimir ile evlendiği için varisliğini kaybetti. Böylece Kristina tartışmasız bir şekilde varis oldu.[11]

Haziran 1630'da, Kristina üç yaşındayken[12] Gustav Adolf, Otuz Yıl Savaşlarında Protestanlığı müdafaa etmek için Prusya'ya gitti. Geri dönememe durumu için kızının tahtı alma hakkını güvence altına almak için mareşali Axel Gustafsson Banér'e[13] Kristina'nın normalde yalnızca erkek çocuklara verilen türden bir eğitim alması emrini verdi.[14] Gustav Adolf 1630 sonrası beklendiği gibi eve gelmeyince Maria, kayınbiraderi John Kasimir'in hareketlerine artık dayanamadığını, ölüp gitmek istediğini belirtti. Maria'nın bir sonraki baharda Prusya'ya Gustaf'ın yanına gitmesi için seyahat etmesine izin verildi.[15] 10 Temmuz 1631'de Pomeranya'daki Wolgast'a vardı. 11 Ocak 1632'de nihayet eşiyle Hanau yakınlarında bir araya geldi. Daha sonra Maria "Eşim olmadan kraliyet mensubu olmamın hiçbir önemi yok, hayatımın bile." sözlerini kullandı.[15]

 
Kraliçe Kristina 14 yaşında.

Kral II. Gustaf, 6 Kasım 1632'de savaş alanında öldükten sonra, Maria Eleonora kocasının mumyalanmış bedeniyle İsveç'e döndü. 7 yaşında tahta çıkan Kristina, annesini görmek için bir geçit töreniyle Nyköping'e geldi. Maria, kocasından kopmak istemediği için defin gününü uzatmak istedi.[15] Ayrıca tabutun açık tutulmasını talep etti ve düzenli olarak kocasını görmeye gitti, onu okşadı ve bedeninin çürümesine aldırış etmedi. Maria'yı cesedi çok sık ziyaret etmemeye ikna etmeye çalıştılar. Axel Oxenstierna, 22 Haziran 1634'te cesedi Riddarholmen Kilisesi'ne gömdürmeyi başardı, ancak Maria karşı çıkıp onları engellemek istese de gardiyanlar tarafından engellendi.[16][17]

Maria Eleanora, kızına karşı ilgisizdi ancak kocasının ölümü ve defni sonrası, Kristina'yla ilgilenmeye başladı. Gustav Adolf, ölümü durumunda kızının naipliğini üvey kız kardeşi İsveçli Catherine ve üvey erkek kardeşi Carl Gyllenhielm'in yapmasını istemişti. 1638'de, teyzesi ve üvey annesinin ölümünden sonra, Axel Oxenstierna yönetimindeki Kraliyet Naiplik Konseyi, reşit olmayan hükümdara yeni bir üvey anne bulunması kararı aldı ve bu da saraydaki düzenin yeniden düzenlenmesine sebep oldu. Genç kraliçenin tek bir kişiyi anne figürü olarak görüp bağlanmaması için Kraliyet Konseyi, baş nedime (kraliçenin kadın saray mensuplarından sorumlu) grubunu ve kraliyet mürebbiye (bakıcı) grubunu görevlendirdi.[18]

Kristina, kraliyet erkekleri gibi eğitim gördü. Johannes Matthiae Gothus, Kristina'nın öğretmeni oldu; ona din, felsefe, Yunanca ve Latince dersleri verdi. Oxenstierna mensubu Axel Oxenstierna ona siyaseti öğretti ve Kristina'yla Tacitus'u tartıştı. Kristina günde on saat kadar eğitim görüp çalışıyordu ve bu durumdan mutluydu. İsveççe ve Almanca'nın yanı sıra en az altı dil daha öğrendi: Felemenkçe, Danca, Fransızca, İtalyanca, Arapça ve İbranice.

Hükümdarlık dönemi değiştir

 
Sébastien Bourdon tarafından çizilmiş portresi[19]

1644'te Torstenson Muharebesi nedeniyle taç giyme töreni ertelense de ülkede Kristina, yetişkinlik çağına erişmiş ergin birey olarak kabul edilmeye başlandı. Brömsebro Antlaşması'nda Danimarka, Gotland ve Ösel adalarını İsveç sınırlarına kattı, Norveç'te Jämtland ve Härjedalen bölgelerini İsveç'e kaybetti. Kristina'nın yönetimi altında, artık Baltık Denizi'ni fiilen kontrol eden İsveç, Kuzey Denizi'ne sınırsız erişime sahipti. Artık Danimarka-Norveç bu yerlerde söz sahibi olamayacaktı.[20]

İsveç meclisinde bulunan Oxenstierna kraliyet ailesi lideri Axel Oxenstierna, kısa süre sonra Kristina'nın siyasi görüşlerinin kendilerininkinden farklı olduğunu gözlemledi. 1645'te oğlu Johan Oxenstierna'yı, Kutsal Roma İmparatorluğu ile barışa karşı çıkması için Vestfalya'nın Osnabrück kentindeki Barış Kongresi'ne gönderdi. Ancak Kristina ne pahasına olursa olsun barış istedi ve kendi temsilcisi Johan Adler Salvius'u gönderdi. Vestfalya Antlaşması, Mayıs ve Ekim 1648 arasında imzalandı ve Avrupa din savaşlarını fiilen sona erdirdi. İsveç, askeri birliklerine ödeme yapmak için beş milyon talerlik bir tazminat aldı. İsveç ayrıca Batı Pomeranya (antlaşma sonrası İsveç Pomeranyası), Wismar, Bremen Başpiskoposluğu ve Verden Piskoposluğunu kalıtsal tımar olarak aldı, böylece Kutsal Roma İmparatorluğu meclisinde bir oy ve bir koltuk sahibi oldu.[21] 1649'da eniştesi John Casimir'in desteğiyle Kristina, kuzeni Karl Gustav'ı varisi olarak ilan ederek Oxenstierna ailesinin tahttaki etkisini azaltmaya çalıştı. Ertesi yıl Kristina, Riksdag Zümre Meclisi himayesindeki toprakların vergiden muaf tutulması taleplerine karşı direndi.[22] 1649'da Louis de Geer, İsveç-Afrika ticaret şirketini kurdu ve 1650'de Kristina, kıyılardaki ticareti geliştirmek için Hendrik Carloff'u görevlendirdi.[23]

Evlilik sorunu değiştir

Henüz dokuz yaşındayken Kristina, Katolik dininden ve bekarlığın erdemlerinden etkilenmişti.[24] İngiltere'nin bakire kraliçesi I. Elizabeth hakkında bir biyografiyi ilgiyle okudu. Kristina, kendisinden İsveç tahtına geçecek bir varis sağlaması beklentilerinin farkındaydı. Kuzeni Karl ona aşık olmuştu ve 1642'de Prusya'daki İsveç ordusunda üç yıl hizmet etmek üzere ülkeden ayrılmadan önce gizlice nişanlandılar. Kristina otobiyografisinde "evliliğe karşı aşılmaz bir tiksinti" hissettiğini açıkladı. Bir keresinde, "Evlenmek, savaşa gitmekten daha fazla cesaret ister" dedi.[25] Çoğunlukla eğitimiyle meşgul olduğu için gece üç dört saat uyuyor, saçlarını taramayı geciktirip unutuyor, aceleyle giyiniyor ve rahat gezebilmek için erkek ayakkabıları giyiyordu.

Kristina, İsveç'ten ayrılacağı sırada yakın arkadaşı Ebba Sparre'ye onu her zaman seveceğini söylediği tutkulu mektuplar yazmaya devam etti. O zamanlar bu tür duygusal mektuplar nispeten yaygındı ve Kristina, hiç tanışmadığı, ancak yazılarına hayran olduğu kadınlara mektup yazarken de aynı üslubu kullanırdı.[26][27]

Tahtı bırakması değiştir

 
Erik Dahlberg tarafından çizilen Kristina'nın 1654'te tahtı devretmesi

26 Şubat 1649'da Kristina, evlenmemeye karar verdiğini ve ilk kuzeni Karl Gustav'ın tahtın varisi olmasını istediğini açıkladı. Soylular buna itiraz ederken, diğer üç zümre - din adamları, kasabalılar ve meclis üyeleri - bunu kabul etti. Konseyler ondan asla evlenmeyeceğinin şartını da ekledi. 1651'de Kristina, Arnold Johan Messenius'un kendisine suçlamalar ve hakaret içeren ifadelerinden dolayı 17 yaşındaki oğluyla birlikte kafalarının kesilerek idam edilmesi sonrası ülkedeki popülaritesinin çoğunu kaybetti.[28][29][30]

1653'te Amaranten tarikatını kurdu. İlk şövalye olarak Antonio Pimentel atandı; tüm üyelerle birlikte (tekrar) evlenmeme sözü verdi.[31] Aynı yıl, Vossius'a (ve Heinsius'a) gönderilmek üzere yaklaşık 6.000 kitap ve el yazısının bir listesinin çıkarılmasını emretti. Şubat 1654'te, Konsey'e tahttan çekilme planlarını açıkça anlattı. Oxenstierna, bu kararından dolayı birkaç ay içinde pişman olacağını belirtti. 1654 Mayıs'ında Riksdag Zümre Meclisi'nin önerilerini dinledi. Mali olarak, bir emekli maaşı ve Norrköping kasabasından, Mecklenburg'daki Gotland, Öland, Ösel ve Poel, Wolgast ve Neukloster adalarından ve Pomeranya'daki mülklerden gelecek gelirleri güvence altına alındı.[32] Aslında tahttan çekilme kararının sebebi[33] keyfi ve savurgan davranışlarından ziyade dinini değiştirme arzusu da değildi. On yıl içinde Kristina ve Oxenstierna, İsveç'te yeni 17 kont, 46 baron ve 428 soylu ortaya çıkardı. Bu yeni emsallere yeterli mülk sağlamak için, yıllık 1.200.000 riksdaler geliri olan kraliyet mülkünü satmış veya ipotek ettirmişlerdi.[34] During the ten years of her reign, the number of noble families increased from 300 to about 600,[35] Saltanatının on yılı boyunca, soylu ailelerin sayısı 300'den yaklaşık 600'e yükseldi.

Kristina, 6 Haziran 1654'te Charles Gustav lehine tahttan çekildi.[33] Uppsala Kalesi'nde tahttan çekilme töreni yapıldı. Tören sırasında tacı çıkarması gereken Per Brahe tepkisiz kaldığı için tacı Kristina kendisi çıkarmak zorunda kaldı. Sade beyaz tafta bir elbise giymiş, titreyen bir sesle veda konuşmasını yaptı, herkese teşekkür etti ve tahtı X. Karl Gustav'a bıraktı. Per Brahe, Kristina için "orada bir melek kadar güzel durduğunu" belirtti. Törenden birkaç gün sonra Kristina ülkeyi terk etti.

Ölümü değiştir

Şubat 1689'da 62 yaşındayken Kristina, Campania'daki tapınakları ziyaret ettikten sonra ciddi bir şekilde hastalandı. Zamanla iyileşiyor izlenimi bıraksa da zatürreye yakalandı ve ateşlendi. Ölüm döşeğindeyken papaya kendisini affedip affetmeyeceğini belirten bir mesaj gönderdi. 19 Nisan 1689'da sabah altı sularında Palazzo Corsini'de öldü.[36]

Kaynakça değiştir

Dipnot
  1. ^ "Sweden". World Statesmen. 28 Temmuz 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2015. 
  2. ^ "FRAGMENTS OF QUEEN KRISTINA'S BURIAL COSTUME, PRESERVATION AND DOCUMENTATION OF MATERIALS, TEXTILE TECHNIQUES AND DYESTUFFS" (PDF). Erişim tarihi: 10 Temmuz 2017. [ölü/kırık bağlantı]
  3. ^ Stephan, Ruth: Christina, Queen of Sweden 9 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Britannica. Accessed December 10, 2018.
  4. ^ Hoskin, Dawn (18 Aralık 2014). "Born on This Day: Queen Christina of Sweden". The V&A. Victoria and Albert Museum. 3 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ "Queen Christina of Sweden". Papal Artifacts. 8 Mayıs 2020. 9 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ "Instrumentum Pacis Osnabrugensis". 25 Mart 2014. 11 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2023. 
  7. ^ a b Lindsay, Ivan (2 Haziran 2014). The History of Loot and Stolen Art: from Antiquity until the Present Day. Andrews UK Limited. ISBN 9781906509576. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2017 – Google Books vasıtasıyla. 
  8. ^ Zirpolo, Lilian H. (2005) Christina of Sweden's Patronage of Bernini: The Mirror of Truth Revealed by Time 4 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., cilt. 26, Nu. 1 s. 38-43
  9. ^ Aasen, Elisabeth Barokke damer, dronning Christinas europeiske reise (2005) (edited by Pax, Oslo. 2003, 82-530-2817-2)
  10. ^ "The History of Loot and Stolen Art: from Antiquity until the Present Day by Ivan Lindsay, s. 17". 30 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2023. 
  11. ^ "Expressions of power: Queen Christina of Sweden and patronage in Baroque Europe, p. 57 by Nathan A. Popp". 4 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2017. 
  12. ^ "Projekt Runeberg". 2 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2023. 
  13. ^ Script from Clark.edu by Anita L. Fisher 2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  14. ^   Herbermann, Charles, (Ed.) (1913). "Christina Alexandra". Katolik Ansiklopedi (İngilizce). New York: Robert Appleton Company. 
  15. ^ a b c "Maria Eleonora, queen of sweden, urn:sbl:9106, Svenskt biografiskt lexikon (art by Maureen Kromnow) from 2022-12-02". 9 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2023. 
  16. ^ Peter Englund: Sølvmasken (s. 159), edited by Spartacus, Oslo 2009, 978-82-430-0466-5
  17. ^ Peter H. Wilson (2010) Europe's Tragedy: A New History of the Thirty Years War, s. 16
  18. ^ Marie-Louise Rodén: Drottning Christina : en biografi (2008) s. 62
  19. ^ "Nathan Alan Popp Beneath the surface: the portraiture and visual rhetoric of Sweden's Queen Christina". 1 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2020. 
  20. ^ "Antique map of Scandinavia by Blaeu W. & J". www.sanderusmaps.com. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2015. 
  21. ^ Böhme, Klaus-R (2001). "Die sicherheitspolitische Lage Schwedens nach dem Westfälischen Frieden." In Hacker, Hans-Joachim. Der Westfälische Frieden von 1648: Wende in der Geschichte des Ostseeraums (in German). Kovač. p. 35. 3-8300-0500-8.
  22. ^ Lockhart, Paul Douglas (13 Şubat 2004). Sweden in the Seventeenth Century. Palgrave Macmillan. ISBN 9780230802551. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2017 – Google Books vasıtasıyla. [ölü/kırık bağlantı]
  23. ^ "Wirta, K.H.(2018) Dark horses of business : overseas entrepreneurship in seventeenth-century Nordic trade in the Indian and Atlantic oceans, p. 134-135". 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  24. ^ Garstein, Oskar (10 Temmuz 1992). Rome and the Counter-Reformation in Scandinavia: The Age of Gustavus Adolphus and Queen Christina of Sweden, 1622-1656. BRILL. ISBN 9004093958. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2017 – Google Books vasıtasıyla. 
  25. ^ Burch, Una (1907). Maxims of a Queen. s. 33. 
  26. ^ Crompton, Louis (2009). Homosexuality and Civilization. Harvard University Press. ss. 357-60. ISBN 9780674030060. 
  27. ^ Elisabeth Aasen: Barokke damer
  28. ^ «The case of Arnold Johan Messenius», In: Oskar Garstein, Rome and the Counter-Reformation in Scandinavia: the age of Gustavus Adolphus and Queen Christina of Sweden, 1622-1656, Leiden: Brill Editore, 1992, pp. 285-295, 90-04-09395-8, 9789004093959 (Google books)
  29. ^ Henry Woodhead, Memoirs of Christina, Queen of Sweden, 2 vol., London: Hurst and Blackett, 1863, Vol. II, pp. 86–97 (Internet Archive)
  30. ^ Henry Woodhead, Memoirs of Christina, Queen of Sweden, 2 vol., London: Hurst and Blackett, 1863, Vol. II, pp. 89 (Internet Archive)
  31. ^ Woodhead, Henry (1863). Memoirs of Christina, Queen of Sweden. 
  32. ^ Woodhead, Henry (10 Temmuz 1863). "Memoirs of Christina, Queen of Sweden: In 2 volumes. II". Hurst and Blackett. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2017 – Google Books vasıtasıyla. 
  33. ^ a b Granlund 2004, s. 57.
  34. ^   Önceki cümlelerden bir veya daha fazlası artık kamu malı olan bir yayından alınan metni içeriyor: Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Christina of Sweden". Encyclopædia Britannica. 6 (11. bas.). Cambridge University Press. ss. 291–292. 
  35. ^ Peter Englund: Sølvmasken (s. 61)
  36. ^ Franckenstein, Christian Gottfried (10 Temmuz 1697). "Het leven en bedryf van Christina, koninginne van Sweeden, &c. sedert haar geboorte tot op des zelfs dood ..." by Boudewyn vander Aa. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2017 – Google Books vasıtasıyla. 
Genel
  • Åkerman, S. (1991). Queen Christina of Sweden and her circle : the transformation of a seventeenth century philosophical libertine. New York: E.J. Brill. ISBN 978-90-04-09310-2. 
  • Buckley, Veronica (2004). Christina; Queen of Sweden. Londra: Harper Perennial. ISBN 978-1-84115-736-8. 
  • Clarke, Martin Lowther (1978) "The Making of a Queen: The Education of Christina of Sweden." In: History Today, Volume 28 Issue 4, April 1978
  • Essen-Möller, E. (1937). Drottning Christina. En människostudieur läkaresynpunkt. Lund: C.W.K. Gleerup. 
  • Goldsmith, Margaret L. (1935). Christina of Sweden; a psychological biography. Londra: A. Barker Ltd. 
  • Granlund, Lis (2004). "Queen Hedwig Eleonora of Sweden: Dowager, Builder, and Collector". Campbell Orr, Clarissa (Ed.). Queenship in Europe 1660-1815: The Role of the Consort. Cambridge University Press. ss. 56-76. ISBN 978-0-521-81422-5. 
  • Grate, Pontus, "Vasa Family. Christina, Queen of Sweden" Grove Art Online. Oxford Art Online. Oxford University Press, accessed July 22, 2017, subscription required
  • Hjortsjö, Carl-Herman (1966). The Opening of Queen Christina's Sarcophagus in Rome. Stockholm: Norstedts. 
  • Hjortsjö, Carl-Herman (1966). Queen Christina of Sweden: A medical/anthropological investigation of her remains in Rome (Acta Universitatis Lundensis). Lund: C.W.K. Gleerup. 
  • Jonsson, L. Ann-Marie Nilsson & Greger Andersson (1994) Musiken i Sverige. Från forntiden till stormaktstidens slut 1720 ("Music in Sweden. From Antiquity to the end of the Great power era 1720") (İsveççe)
  • Löfgren, Lars (2003) Svensk teater (Swedish Theatre) (İsveççe)
  • Masson, Georgina (1968). Queen Christina. Londra: Secker & Warburg. 
  • Mender, Mona (1997). Extraordinary women in support of music. Lanham, Maryland: Scarecrow Press. ss. 29-35. ISBN 978-0-8108-3278-7. 
  • Meyer, Carolyn (2003). Kristina, the Girl King: Sweden, 1638. 
  • Penny, Nicholas, National Gallery Catalogues (new series): The Sixteenth Century Italian Paintings, Volume II, Venice 1540-1600, 2008, National Gallery Publications Ltd, 1857099133
  • Platen, Magnus von (1966). Christina of Sweden: Documents and Studies. Stockholm: National Museum. 
  • Stolpe, Sven (1996). Drottning Kristina. Stockholm: Aldus/Bonnier. 
  • Torrione, Margarita (2011), Alejandro, genio ardiente. El manuscrito de Cristina de Suecia sobre la vida y hechos de Alejandro Magno, Madrid, Editorial Antonio Machado (212 p., color ill.) 978-84-7774-257-9.
  • Trevor-Roper, Hugh; Princes and Artists, Patronage and Ideology at Four Habsburg Courts 1517-1633, Thames & Hudson, London, 1976
  • Turner, Nicholas, Federico Barocci, 2000, Vilo
  • Watson, Peter; Wisdom and Strength, the Biography of a Renaissance Masterpiece, Hutchinson, 1990, 009174637X
  • Daniela Williams, "Joseph Eckhel (1737-1798) and the coin collection of Queen Christina of Sweden in Rome 11 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.", Journal of the History of Collections 31 (2019) 15 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

Dış bağlantılar değiştir

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kristina_(İsveç_kraliçesi)&oldid=31645616" sayfasından alınmıştır