Kevakibizade Abdülhalik Mithat Efendi
Kevakibizade Abdülhalik Mithat Efendi (1874, İstanbul – 1911, İstanbul), Türk hukukçu, bürokrat, müderris.
| Kevakibizade Abdülhalik Mithat Bey | |
|---|---|
| İstanbul Hukuk Mektebi Dekanı | |
| Görev süresi 1908-1911 | |
| Yerine geldiği | Mehmed Kazım Efendi |
| Yerine gelen | Muslihiddin Adil Taylan |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Abdülhalik Mithat 1874 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 1911 (37 yaşında) İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Bitirdiği okul | Dersaadet Mekteb-i İdadi-i Mülkisi Mekteb-i Mülkiye-i Şahane Mekteb-i Hukuk-ı Şahane |
| Mesleği | Hukukçu, Bürokrat, Müderris |
Hayatı değiştir
Anadolu kazaskeri ve eski Bağdat valisi Mehmet Ataullah Paşa ve Sıdıka Ziba Hanım’ın oğlu olarak 1874 yılında İstanbul’da dünyaya gelmiştir. Baba tarafından Halep’in ileri gelen ilmiye mensubu ailelerinden Kevakibizadelere mensuptur.
İlköğrenimini hususi eğitim ile sürdürmüş olan Abdülhalik Mithat Bey, ortaokul öğrenimini babasının görevi nedeniyle bulunduğu Bağdat’ta bulunan Bağdat Askeri Rüştiyesi’nde sürdürmüştür. Bu okuldan mezun olmasının ardından Dersaadet Mekteb-i İdadi-i Mülkisi’nden karib-i alâ (orta) dereceyle, Mekteb-i Mülkiye-i Şahane’den (bugünkü Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi) ise alâ (iyi) dereceyle mezun olmuştur. Buradan mezuniyetinin ardından memuriyet hayatına başlamış, memuriyeti döneminde Mekteb-i Hukuk-ı Şahane’nden 22 Ağustos 1896 tarihinde aliyyü’l-alâ (pekiyi) derecesiyle mezun olmuştur.
Özellikle ilmiye sınıfından gelen bir aileye mensup olması sebebiyle 2 Ağustos 1879 tarihinde henüz 5 yaşındayken kendisine İstanbul müderrisliği payesi verilmiştir. Bu payeleri sırasıyla 26 Şubat 1889 tarihinde hareket-i hariç, 14 Ocak 1892 tarihinde mûsıle-i sahn, 27 Eylül 1892 tarihinde ibtidâ-yı altmışlı, 10 Temmuz 1893 tarihinde mûsıle-i Süleymaniye takip etmiştir.
Bu payelere ek olarak, 4 Nisan 1893 tarihinde Kudüs-i Şerif, 7 Ağustos 1897 tarihinde Bilâd-ı Hamse ve Bursa, 24 Ocak 1899 tarihinde ise Haremeyn-i Muhteremeyn payeleri kendisine tevcih edilmiştir. Yapmış olduğu bu hizmetlerden ötürü kendisine 8 Mart 1899 tarihinde üçüncü rütbeden Mecidi Nişanı verilmiştir. Abdülhalik Mithat Bey, memuriyet hayatında devam ettiğinden, ilmiye payeleri 5 Kasım 1900 tarihinde mülkî rütbelere çevrilmiş ve kendisine rütbe-i ûlâ sınıf-ı evveli tevcih edilmiştir.
9 Nisan 1896 tarihinde Encümen-i Teftiş ve Muayene müfettişliğine, 12 Mart 1900 tarihinde ise aynı encümende azalığa tayin edilmiştir.
Memuriyet hayatının yanı sıra Mekteb-i Hukuk-ı Şahane’de Ceza Hukuku ve Ceza Usul Hukuku dersleri vermiş, 1908 yılında II. Meşrutiyet’in ilanından sonra Mekteb-i Hukuk-ı Şahane’nin müdürlüğüne getirilmiştir. 1911 yılındaki vefatına kadar bu görevi sürdürmüştür.
Türkçeden başka ileri düzeyde Arapça, Farsça, Fransızca, Rusça ve İtalyanca bilen Abdülhalik Mithat Efendi, 1911 yılında İstanbul’da ölmüştür.
Eserleri değiştir
- Jeografya Muallimi, Alem Matbaası Ahmed İhsan ve Şürekası, İstanbul H. 1314 (1897), 1. Kitap, 73+1 s.
- Usul-i Muhakemât-ı Cezaiye Şerhi, c. I, Matbaa-i Kütüphane-i Cihan, İstanbul H.1323 (1905), 351+5 s.
- Usul-i Muhakemât-ı Cezaiye Şerhi, c. II, Matbaa-i Kütüphane-i Cihan, İstanbul H.1323 (1905), 355-699+2 s.
- Usul-i Muhakemât-ı Cezaiye Şerhi, c. III, Matbaa-i Kütüphane-i Cihan, İstanbul R. 1324 (1908), 707-1014+2 s.
- Usul-i Cezaiye, Selanik R. 1324 (1908), 199+15 s.
- Hukuk-ı Cezaiye, Nazariyat-ı Hukuk-ı Ceza, c. I, Ahmed Saki Bey Matbaası, İstanbul R. 1325 (1909), 295+4 s.
- Hukuk-ı Ceza, İkdam Matbaası, İstanbul R. 1326 (1910), 84 s.
- Kanun-ı Ceza Şerhi, Ahmed Saki Bey Matbaası, İstanbul R. 1326 (1910).
- Usul-i Cezaiye, 2. Kısım, İkdam Matbaası, İstanbul R. 1326 (1910), 323-428 s.
- Hukuk-ı Cezaiye, Sırat-ı Müstakim Matbaası, İstanbul R. 1328 (1912), nşr. Sermed, 32 s.
| Akademik görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Mehmed Kazım Efendi |
Darülfünun Hukuk Fakültesi Müdürü 1908-1911 |
Sonra gelen: Muslihiddin Adil Taylan |
Kaynakça değiştir
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). DH.d.SAİD. (Başbakanlık Osmanlı Arşivi Dahiliye Nezareti Sicill-i Ahvâl Defterleri) No: 68/21
- Kevâkibîzâdeler: Osmanlılarda Bir Ulema Ailesi 5 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.