Kazıklı çit
Bir kazıklı çit, genellikle demir ya da tahta direklerden veya ağaç gövdelerinden yapılmış çit ya da savunma duvarıdır ve bir savunma yapısı ya da çeper olarak kullanılır. Kazıklı çitlerden palanka inşa edilebilir.
Antik Yunanistan ve Roma
değiştirHem Yunanlar hem de Romalılar ordugahlarını korumak için kazıklı çitler inşa ettiler. Romalı tarihçi Livy, Yunanların kazıklı çit inşa yöntemini İkinci Makedonya Savaşı sırasında Romalılarınkine göre ikinci derece olarak tanımlar. Yunanların kazıkları çokça dallı ve kolayca taşınamayacak kadar büyük olduğu gibi birbirinden fazla uzak yerleştirilmişlerdi. Bu, düşman askerlerinin onları dallarından çekerek kökünden sökmelerini, böylelikle içeri girebilmeleri için yeterince büyük bir boşluk yaratmalarını kolaylaştırdı. Romalılarsa daha ufak ve sıkıca yerleştirilmiş kazıklar kullandılar, bu da kökünden sökülmelerini zorlaştırdı.[1]
Kızılderililer
değiştirKızılderililer tümsek veya nehir kenarı gibi savunması kolay olan bölgelere köylerini inşa etmiş ve etrafını bazen üç sıraya kadar varan kazıklı çitlerle çevirmişlerdir. 9. ve 10. yüzyılda Missouri bölgesinde bulunan yerleşkeler kazıklı çitler ve hendeklerden oluşan istikhamlara sahipti, 12. yüzyıldan itibaren Orta Missouri Kızılderilileri, kazıklı çitlerden yapılı çeperler, hendekler ve tabyalarla çevrili müstahkem köyler inşa ediyorlardı. Bu dönemdeki bazı mevkiler -antropoloji profesörü David. E. Jones'a göre- yeni bir yerleşke inşa edildiğinde ilk önceliğin köyün etrafına koruyucu bir çeper örmek olduğunu göstermektedir. 12. ile 17. yüzyıllar arasında aşağı Büyük Göller yöresindeki Eski İrokua, kuzeybatı Ohio'daki Whittlesey ve Wisconsin'deki Aztalan kültürlerinin hepsi köylerini kazıklı çitlerden yapılmış çeperlerle korumaktaydılar.[2]
Kolonyal Amerika
değiştirKolonyal Amerika'da 16. yy. dan itibaren Avrupalı göçmenler tarafından kurulan yerleşkeler kazıklı çitten kalelerle birlikte inşa edilmiştir. Göçmenlerin yerli kızılderililerle ilk ilişkileri gergin olduğundan bu tür savunma yapıları önemliydi. İngilizlerin Amerika'daki ilk kalıcı yerleşkesi olan ve 1607 yılında göçmenlerce kurulan Jamestown, başta yarım daire şeklideki kazıklı çitten yapılı bir kaleye sahipti, daha sonra üç dairesel tabyaya sahip üçgensel bir yapı olacak şekilde genişletildi.[3] 1614 yılında Hollandalı tüccarlar, Kuzey Amerika'daki ilk Hollanda yerleşkesi olan, günümüz Albany'de bulunan, kazıklı çitten bir set içeren ve ticaret merkezi görevi gören Nassau Kalesi'ni inşa ettiler.[4]
-
Illinois'deki Blackhawk Savaşı'ndan kalma 1832 yılına ait bir sivil kalenin yeniden inşası, koruganı olan bir kazıklı çitten duvara sahipti.
-
Sir Walter Raleigh'in emriyle Subay Ralph Lane tarafından 1585 yılında Roanoke Adası'na inşa edilen Raleigh Kalesi'ni saran kazıklı çitler[5]
-
Üç sıra kazıklı çitten duvarla çevrili Andersonville Hapishanesi
Kaynakça
değiştirÖzel
değiştir- ^ Liv. 33 5.
- ^ Native North American Armor, Shield, and Fortifications. David E. Jones (İngilizce). University of Texas Press. s. Kitabın geneli. 10 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Chartrand 2007, s. 10.
- ^ Chartrand 2007, s. 13.
- ^ Chartrand 2007, s. 9.
Genel
değiştir- Chartrand, Rene (2007). The Forts of Colonial North America: British, Dutch and Swedish colonies (İngilizce). Osprey Publishing.