Karakale, İspir
Karakale, Erzurum ilinin İspir ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
| Karakale | |
|---|---|
 | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  Karakale Karakale'nin Erzurum 'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | İspir |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1532 m |
| Nüfus (2021)[1] | |
| • Toplam | 138 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25902 |
Tarihçe değiştir
Karakale köyünün eski adı Mohurkod olarak bilinir. Nitekim 1835 tarihli Osmanlı nüfus defterinde ve 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde “Mohurkod” (موحورقود) adıyla kaydedilmiştir. Bu yer adı Gürcüce kaynaklarda ise, Mohurkodi (მოხურკოდი) olarak geçer.[3][4]
Mohurkod veya Mohurkodi, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Tao'da yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Bugünkü köyün sınırları içinde bulunan küçük kale ve kilise bu dönemden kalmış olmalıdır.[5]
Muhurkod köyü, Osmanlı idaresinin 1835 yılında, vergi belirleme ve askere alma amacıyla sadece erkek nüfusunu tespit ettiği sırada Çıldır Eyaleti'ne bağlı Kiskim sancağının köylerinden biriydi. Köyde 41 hanede 179 Gregoryen Ermeni erkek tespit edilmiştir. Erkek sayısı kadar kadın eklenince Muhurkod köyünde yaklaşık 358 Ermeninin yaşadığı ortaya çıkar. Köyde ayrıca 32 hanede 98 Müslüman erkek yaşıyordu. Toplam Müslüman nüfusunun da yaklaşık 196 kişiden oluştuğu söylenebilir.[6]
Muhurkod köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde de “Muhurkod” (موحورقود) adıyla Erzurum vilayetinin İspir kazasının merkez nahiyesine bağlıydı.[4] 1940 genel nüfus sayımında "Mohurkot" olarak kaydedilmiş olan köy, İspir kazasının Hunut nahiyesine bağlıydı ve nüfusu 146 kişiden oluşuyordu.[7] Muhurkod veya Mohurkot Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında Karakale olarak değiştirilmiştir.[8] Köye bu ad, Yukarı mahallenin 700 metre güneydoğusunda, ulaşılması zor bir kaya üzerinde yer alan ve halkın "Karakale" olarak adlandırdığı kaleye istinaden verilmiştir.[9] 1965 nüfus sayımında Karakale köyünde 264 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde sadece 4 kişi okuma yazma biliyordu.[10]
Erzurum Büyükşehir Belediyesi'nin sınırları 2012 tarihli ve 6360 sayılı yasayla il mülki sınırlarına genişletilmiş, tüm köylerin tüzel kişiliği mahalleye çevrilmiştir. Karakale köyü de İspir Belediyesi’nin bir mahallesi haline getirilmiştir.[11]
Coğrafya değiştir
Mahalle, Erzurum il merkezine 187 km, İspir ilçe merkezine 41 km uzaklıktadır.[12] Mahalle, İspir'in kuzeydoğusunda olup, 
numaralı Bayburt-Artvin (İspir-Yusufeli) devlet yoluna, Karakamış Mahallesi üzerinden 6,8 km.'lik bir köy yoluyla bağlıdır.[13]
Nüfus değiştir
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 138[1] |
| 2020 | 141[1] |
| 2019 | 146[1] |
| 2018 | 154[1] |
| 2017 | 153[1] |
| 2016 | 158[1] |
| 2015 | 156[1] |
| 2014 | 161[1] |
| 2013 | 155[1] |
| 2012 | 166[1] |
| 2011 | 164[1] |
| 2010 | 164[1] |
| 2009 | 155[1] |
| 2008 | 174[1] |
| 2007 | 166[1] |
| 2000 | 236[12] |
| 1990 | 353[14] |
| 1985 | 367[15] |
| 1965 | 264[16] |
Kaynakça değiştir
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Erzurum İspir Karakale Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 16 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2023.
- ^ "Karakale, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 30 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2023.
- ^ Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 105. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 222.
- ^ 2018 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce: ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2018 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2019, s 33-34. 31 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-978-9941-9639-1-9
- ^ Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 101, 105. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 244.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 716". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2022.
- ^ 2018 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce: ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2018 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2019, s 34. 31 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-978-9941-9639-1-9
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 256.
- ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ a b "Karakale Mahallesi". YerelNet.org.tr. 9 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2023.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
Dış bağlantılar değiştir
 | Türkiye'deki bir mahalle ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |