Kapuköy, Maçka
Kapuköy, Trabzon ilinin Maçka ilçesine bağlı bir mahalledir.
| Kapuköy | |
|---|---|
 | |
 | |
  Kapuköy Kapuköy'ün Türkiye'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Trabzon |
| İlçe | Maçka |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 830 m |
| Nüfus (2022)[1] | |
| • Toplam | 256 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0462 |
| İl plaka kodu | 61 |
| Posta kodu | 61750 |
Tarihçe değiştir
Osmanlı öncesi kayıtlarda yerleşim Zouza adıyla yer almaktadır.[3] Osmanlı kayıtlarında Zuza adıyla da yer alan yerleşimde; 1486 yılı tahririnde tamamı Hristiyan 74 hane ve 1 bive (dul kadın), 1515 yılı tahririnde Hristiyan 75 hane, 2 bive ve 3 mücerred (yetişkin bekar erkek) ile 2 Müslüman hane, 1554 yılı kaydında Hristiyan 89 hane ve 14 mücerred ile 7 Müslüman hane, 1583 yılı kaydında diğer adıyla Derbent olarak kaydedilen yerleşimde 29 Hristiyan ve 5 Müslüman olmak üzere toplam 34 hane, 1683 yılı avarız defterinde 8 Hristiyan ve 18 Müslüman olmak üzere toplam 26 avarız hanesi bulunmaktadır.[4] İlerleyen yıllarda nüfustaki fazla artış nedeniyle yerleşime dışarıdan göç olması muhtemeldir.
1835 tarihli Maçka Kazası Müslüman nüfus defterinde Kapıköy adıyla görülen yerleşimde 26 Müslüman hanede 163 erkek kaydedilmiştir.[5] 1842-45 tarihli nüfus defterine göre köyde 26 hanede 163 Müslüman erkek ve 100 hanede 278 Hristiyan erkek yaşamaktadır. 1876/1877 salnamesinde köyde 356 hane bulunurken, 25 Müslüman ve 478 Hristiyan erkek kaydedilmiştir.[4] 1857 tarihli İngiliz konsolosluk raporlarına göre köylülerin Gümüşhane kökenli olduğu ve görüntü olarak Müslüman ama kalben Hristiyan olacak şekilde iki dinli olarak yaşadıkları belirtilmiştir.[6] Tarihi kayıtlara bakıldığında Tanzimat Fermanı ve Islahat Fermanı sonrasında Bölgede, Müslüman görülen bazı köylülerin tekrar Hristiyan dinine geçmeye başladığı, 15 Temmuz 1857 tarihli belgeyle de bu isteklerini ortaya koyarak yabancı ülkelerden destek istedikleri görülmektedir.[7] 1876/77 sayımında görüldüğü üzere Müslüman nüfusta azalıştaki sebebin din değiştirmeye bağlı olması muhtemeldir. Köyde bulunan Meryemana adlı kilise zamanla harap olmuş, bu nedenle 6 Mayıs 1848 tarihinde Hristiyanlarca kilisenin tamiri için Osmanlı idaresinden izin talep edilmiştir. 1908 kayıtlarına göre köyde 300 hanenin üzerinde Hristiyan nüfus bulunmaktadır.[8]
1923 yılında, Türkiye-Yunanistan nüfus mübadelesi uyarınca yerleşimdeki Rum nüfus Yunanistan'a göç etmiştir. Yerleşime 1929 Of-Sürmene sel felaketi sonrasında bazı afetzedeler yerleştirilmiştir. Türkiye Cumhuriyetinin kurulmasından sonra Kapıköy ve Kapuköy olarak adlandırılan yerleşim, Maçka'ya bağlı bir köy ve sonrasında da Büyükşehir Yasası uyarınca da mahalle statüsünü sürdürmektedir.
Coğrafya değiştir
Trabzon il merkezine 33 km, Maçka ilçesine 5 km uzaklıktadır.[2]
Nüfus değiştir
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | ||
|---|---|---|
| 2022 | 256[1] | |
| 2021 | 242[1] | |
| 2020 | 250[1] | |
| 2019 | 252[1] | |
| 2018 | 258[1] | |
| 2017 | 221[1] | |
| 2016 | 204[1] | |
| 2015 | 200[1] | |
| 2014 | 191[1] | |
| 2013 | 191[1] | |
| 2012 | 177[2] | |
| 2011 | 163[2] | |
| 2000 | 271[2] | |
| 1990 | 370[2] | |
| 1985 | 381[2] | |
Kaynakça değiştir
- ^ a b c d e f g h i j k "Trabzon Maçka Kapıköy Mahallesi Nüfusu". 22 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2023.
- ^ a b c d e f g "Kapıköy Köyü". YerelNet.org.tr. 3 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2023.
- ^ Ayar, Talip (2017). "Osmanlı'nın Son Dönemi Maçka'da Kiliselerin Tamiri ve Yeniden İnşâsı" (PDF). Journal of History Studies. 9 (1). historystudies.net/. ss. 7,8. 26 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Ağustos 2023.
- ^ a b Bostan, M. Hanefi (2008). "XV. ve XIX. Yüzyıllarda Maçka Kazasında Nüfus Hareketleri ve Nüfusun Etnik Yapısı". Uluslararası Giresun ve Doğu Karadeniz Sosyal Bilimler Sempozyumu Bildiriler I. www.academia.edu. ss. 193-217. 30 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023.
- ^ Kartal, Kazım (2019). "1100 Numaralı Müslüman Nüfus Defterine Göre Trabzon Vilayeti Maçka Kazasının Demografik Yapısı" (PDF). iksadyayinevi.com. ss. 131-137. 7 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Eylül 2023.
- ^ İpek, Nedim (2022). "Trabzon Rumları". Karadeniz İncelemeleri Dergisi. 16 (32). DergiPark. ss. 397-440. 25 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2023.
- ^ Özgören, Aydın (2019). "İki Din Taşıyan İstavriler ve Propaganda" (PDF). Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 5 (3). Karadeniz Teknik Üniversitesi. s. 157. 23 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Eylül 2023.
- ^ İpek, Nedim (2021). "Osmanlı'da Toplumsal Kimliğin Korunması: Maçka Örneği" (PDF). History Studies. 13 (5). historystudies.net. s. 1576. 2 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Eylül 2023.