Kırk Dokuz Saat Zeplin ile Havada

Kırk Dokuz Saat Zeplin İle Havada
^{49 Saat "Graf Zeppelin" ile Havada}
	Kapakta kitabın adı biraz daha farklı yazılmış: 49 Saat "Graf Zeppelin" ile Havada. Alt başlık: Yunus Nadi Beyin İntibaları.
Yazar	Yunus Nadi
Ülke	Türkiye
Dil	Türkçe
Konular	Havacılık, zeplin
Tür	Gezi
Yayım	1930
Yayımcı	Cumhuriyet Matbaası, İstanbul
Sayfa	104

Kırk Dokuz Saat Zeplin İle Havada,^[1] gazeteci ve siyasetçi Yunus Nadi'nin 1930 yılında yayımlanan gezi kitabıdır.

1924'ten beri yayımlanmakta olan Cumhuriyet gazetesinin kurucusu ve başyazarı olan Yunus Nadi Abalıoğlu'nun, o tarihlerde Batı dünyasında, özellikle de Almanya'da popüler olmuş bir hava taşıma aracı olan ve mucidi Kont Ferdinand von Zeppelin'e izafeten Zeplin adı verilen motorlu devasa balonlardan en ünlüsü olan Almanya bandıralı Graf Zeppelin'le 1929 yılında Avrupa üzerinde yaptığı 49 saatlik uzun seyahatindeki izlenimlerini naklettiği bu kitapta yazılanlar daha önce 1929'da Cumhuriyet gazetesinde bölümler halinde tefrika edilmişti. Yazılar gazeteye telgrafla ulaştırılmıştı.

Çok sayıda siyah beyaz fotoğrafın kullanıldığı kitabın sonunda bulunan ek bölümde Tayyareciliğe ait çeşitli makaleler yer almaktadır. Bu yazılardan biri de 1928 yılında kaleme alınmış olan "Dört buçuk saatte Kayseri-Ankara-İstanbul Seyahati" adlı yazıdır. Bu seyahatte Yunus Nadi Bey tek yolcu taşıyan üstü açık bir uçağa binmişti.

Bu kitabın Türkiye'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk için özel bir değeri olduğu anlaşılmaktadır. Yunus Nadi kitabının imzalı bir nüshasını Atatürk'e armağan etmişti ve bu ithaf edilmiş özel nüsha Anıtkabir'deki Atatürk kitaplığında 1949 no ile muhafaza edilmektedir.^[2]

Formatı ve dili

1930 tarihli ABD posta pulunda Yunus Nadi'nin de bindiği "Graf Zeppelin" LZ 127 hava gemisi görülüyor.

170x245 mm ebatlarındaki 104 sayfalık kitabın ilk baskısı, 1. hamur parlatılmış ithal kâğıda basılmıştır. Formaları birbirine zımba ile birleştirilmiş kalın karton kapaklı bu baskıda çok sayıda siyah beyaz fotoğraf yer almaktadır. Makalelerin ilk olarak tefrika edildiği Cumhuriyet gazetesinin de basıldığı "Cumhuriyet Matbaası"nda hazırlanan eserin satış fiyatı 1 lira olarak belirtilmiştir.

1930'larda konuşulan Türkçeye aşina olmayan okurlar için metnin anlaşılması güç olabilir; zira "havaî sefine" (hava gemisi), "tayyare" (uçak), "gazete karileri" (gazete okurları), "ahiren" (son zamanlarda), "asrın ilk rubunda" (yüzyılın ilk çeyreğinde), "inzimam" (katılma), "müzaheret" (yardım), "cevelân" (dolaşma), "tarassud" (gözlem) gibi pek çok Osmanlıca kelime içermektedir.

Eser, 2025 yılında Zeplin ile Havada 49 Saat adıyla Buk.ist Yayınları tarafından yeniden yayımlanmıştır. 13.5 x 19.5 cm boyutlarındaki, 144 sayfalık bu yeni baskı, yazarın kitapları arasından özenle seçilerek yeniden düzenlenmiş; tarihî içeriğini koruyacak şekilde sadeleştirilmiş, notlandırılmış ve günümüz okuruna hitap edecek biçimde yayına hazırlanmıştır. Özenle restore edilen fotoğraflar ise dönemin hava araçlarına dair görsel bir arşiv niteliği sunmakta ve okurlara zengin bir okuma deneyimi vaat etmektedir. Kitabın ilk baskısından 95 yıl sonra yeniden yayımlanması, Cumhuriyet dönemi basın tarihine ışık tutması bakımından ayrı bir önem taşımaktadır.

Bölümleri

"Graf Zeplin ile seyahat peşinde" - Fridrikshafen: 6 Teşrinievvel (Ekim) 1929

Nadi, Almanya, İsviçre ve Avusturya arasında bulunan Konstanz Gölünün kuzey sahilindeki Friedrichshafen kentine Doktor Ekner'in Graf Zeplin unvanını taşıyan balonuna binmek üzere geldiğini, daha önce bir Amerika seyahati ve dünya turu da yapan bu hava gemisinin çoktan güvenli olduğunu kanıtladığını belirtir. (Hindenburg faciasına daha 8 yıl vardır). Çok rağbet gören bu seyahate güçlükle ve ancak hatırlı kişilerin yardımıyla bilet bulabilir ancak hava muhaefeti nedeniyle yolculuk ertelenir.

"Do—X ile Konstans gölü üzerinde" - Fridrikshafen : 7 Teşrinievel 929

Dornier firmasının 12 motorlu yeni deniz uçağı DO-X ile göl üzerinde bir deneme uçuşuna çıkar. 70 kişilik, kamaralı, salonlu bu devasa uçak Zeplin'e alternatif bir hava taşıtı olarak düşünülmüştür. Firmanın kurucu mühendisleri Dornier kardeşlerle tanışıp onların ve Alman dışişlerinin sağladığı kolaylıklardan yararlanır.

"Gazeteciyi bilir misiniz ?" - Berlin 11/10/1929
"Zeplin nedir ?" - Berlin 13/10/929
"Berlin'den Fridirikshafen'e ..." - Fridirikshafen 19/10/1929
"Zeplin havalanıyor!..." - Berlin 21/10/929
"Havalandıktan sonra..." - Berlin 22/10/929
"Münih üzerinde.." - Berlin 23/10/929
"Balkanlar'a doğru..." - Berlin 24/10/929
"Sofya üzerinde..." - Berlin 25/10/929
"Bükreş İstikametinde Romanya ovalarına!..." - Berlin 26/10/929
"Bükreş afakında.." - Berlin 27/10/929
"Bellerinde sisten kuşaklı dağlar içinde gidiyoruz!..." - Berlin 28/10/929
"Kapkara ikinci bir zeplin yerde uçuyor!.." - Berlin : 29/10/929
"Breslâv'a inemiyoruz!.." - Berlin 30/10/1929
"Gürültülü bir ebediyet âleminden sessiz ve ıssız bir boşluğa düşmüş gibi..." - Berlin 1/11/929

L a h i k a (ek)

(Tayyareciliğe ait müteferrik yazılar)

"Havadan Daha hafif ve daha ağıra dair" - Abdülfeyyaz Tevfik beyin bir makalesi, Cumhuriyet : 22 İkinci Teşrin (Kasım) 1929
"Dört buçuk saatte Kayseri-Ankara-İstanbul seyahati " -
"Yeni zafer muvacehesinde" -
"'Kayseriden İstanbula havadan" -
"«Dessav»da bir gün" - 28 Haziran 1928
"Tayyarecilikte inkılâp" - 21 Eylül 1929
"Yunkers müessesi yeni bir ibda arifesinde" -
"Ağır yağ motörlerinin tayyareciliğe tatbiki" -

Resim galerisi

Kitaptaki resimler halâ telif altında olabileceği için Wikimedia Commons'tan neredeyse birebir benzerleri olan kamu malı olmuş resimler buraya alındı.

Dornier firmasının 12 motorlu dev deniz uçağı DO-X
12 motorlu DO-X su yüzeyinde
Yunus Nadi'nin de bindiği "Graf Zeppelin" LZ 127
"Graf Zeppelin" LZ 127. 1930'da üretilmiş.
Graf Zeppelin yüzen hangarında
Bir Graf Zeppelin çizimi
Graf Zeppelin karadaki hangarında. 1909 tarihli bir kartpostaldan alınmış bu fotoğraf kitabın 24. sayfasında da aynen kullanılmış. Buradan Yunus Nadi'nin kendi çektiği fotoğrafların yanı sıra hazır materyallere de başvurduğu anlaşılmaktadır.
Graf Zeppelin iniş sırasında
Galler Prensi Edward, 1913'teki Almanya ziyareti sırasında Zeppelin'i inceliyor
Zeppelin kalkış sırasında
Zeppelin'in yemek salonu
Zeppelin'in mutfağı