Kürt böreği
Kürt böreği, küt böreği[1][2] veya sade börek[3], genellikle börekçilerde yapılıp satılan bir börek türüdür. 1 kg un, yemek kaşığı tuz, 700 ml su, 150 gram tereyağı, yarım su bardağı sıvı yağ ile hazırlanır. Üzerine pudra şekeri serpilerek servis edilir.[4]
Sonradan "Kürt böreği" olarak anılan bu böreğin yaratan ve yaygınlaştıran kişi Bileceli Mehmet Efendi’dir. Pülümür ile Kiğı sınırında yer alan ve bir Şii Kürt köyü olan Bileceli Kürtler tarafından İstanbul'da yaygınlaştırıldığı için "Kürt böreği" adıyla tanınmıştır.[5] 12 Eylül Darbesi'nden sonra, "Kürt" adının kullanılmasının fiilen yasak olması nedeniyle "sade börek" adıyla satılmıştır. "Küt böreği" adı ise, böreğin bir etnik grubun adını taşıyor olmasına yönelik bilinçli kampanyanın bir ürünü olarak değerlendirilmektedir.[5]
Kürt böreği, "yağlı kömbe"den türemiş bir börek çeşididir. "Rengo" lakabıyla tanınan Bileceli Mehmet Efendi'nin İstanbul'da hazırladığı yağlı kömbelere sonradan "Kürt böreği" denmiştir. Bu böreğin pudralı şekerle servis edilmesi de sonradan geliştirilmişti.[5] Ne var ki, Bileceli Mehmet Efendi Kasımpaşa'da gemilerde ve kum kosterlerinde çalışan Kürt işçilere satmak üzere hazırlaması, sonradan rivayet gibi anlatılmıştır. Tıpkı Balkan göçmenlerinin Türkiye'de tanıttığı Boşnak böreği gibi Kürt kökenli ustalarda bu böreğin tanıtım ve zaman süreci içinde geliştirilmesinde etkili olmuşturlar. Bu böreğin satıldığı en meşhur yer İstanbul Karaköy'dedir[6][7] Böreğin servis edilmek üzere kesilirken çıkan "küt-küt" sesi üzerinden adının "küt böreği" olduğu bu rivayetlerden biridir.[8]
KaynakçaDeğiştir
- ^ "Küt böreği tarifi". 27 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Küt böreği". 29 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Sade börek yapımı". 29 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Orjinal Kürt Böreği (Tam Ölçülü) Tarifi İçin Malzemeler". nefisyemektarifleri.com. 18 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2020.
- ^ a b c "Şahhaydar Yarkın, "Bileceli Rengo'nun böreği: Kürt böreği" - Gazete Duvar". 4 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2021.
- ^ "Bir mutfak tartışması: Kürt mü Küt mü". 29 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Kürt böreği mi Küt böreği mi". 13 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Kahvaltının efsane lezzeti". 31 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.