II. Dünya Savaşı'nda Finlandiya

II. Dünya Savaşı'nda Finlandiya, üç büyük savaşa girdi. Bunlardan ilk ikisi Sovyetler Birliği'ne karşı yapıldı. Son savaşını ise müttefik olduğu Almanya'ya karşı yaptı.

Savaşlar sonucunda, Finlandiya bağımsızlığını savunmayı başardı ancak ikinci büyük kenti olan Viipuri dahil olmak üzere topraklarının yaklaşık %10'unu devretmek zorunda kaldı. Ayrıca Sovyetler Birliği'ne büyük miktarda savaş tazminatı ödemek zorunda kaldı. Bu toprak kaybından sonra bölgede yaşayan birçok Fin, toprağını terk etti.

Arka plan

1809 yılında, Rus İmparatorluğu Finlandiya'yı İsveç'ten aldı. Burayı aldıktan sonra Rus İmparatorluğu Finler'e geniş bir özerlik tanıdı. Rusya duraklarken burası gelişiyordu. Ancak 20. yüzyılın başlarında Finler arasında bağımsızlık istekleri arttı. Rusya'da patlak veren iç sorunlar Finlandiya'da bağımsızlık ilanını sağladı. Bağımsızlık ilanından sonra Almanlar tarafından desteklenen sağcılar ile Sovyetler Birliği tarafından desteklenen solcular arasında savaş başladı. Fin İç Savaşı olarak bilinen savaşı sağcılar kazandı.

İki Dünya savaşı arası dönemde, Finlandiya ve Sovyetler Birliği arasındaki ilişkiler gergindi. Finlandiya'da bulunan aşırı milliyeçi unsurlar "Büyük Finlandiya" hayalini kuruyordu. Bu toprakların adı Karelia olmakla beraber bu topraklar Sovyet kontrolündeki bölgelerdi. Sovyetler Birliği için en önemlisi devrimin önderi olan Lenin'in adını taşıyan ve en büyük kentlerden biri olan Leningrad'ın (şimdiki St. Petersburg) güvenliği idi.

24 Ağustos 1939 tarihinde Almanya ile Sovyetler Birliği Molotov-Ribbentrop Paktı imzalandı. Bu paktın imzalanmasıyla birlikte Finlandiya Sovyetler Birliği'ni kutladı. Daha sonra Sovyetler Birliği Leningrad'ın güvenliğini sağlamak için Finlandiya ile görüşmelere başladı. Leningrad'ın güvenliğini sağlamak için Sovyetler Finlandiya'dan Karelya Isthmus, Finlandiya Körfezi adaları ve Hanko Yarımadası'nı istedi. Stalin'in Finlerden istediği bu topraklar 1.700 km²'dir. Bunun karşılığında, Finlandiya-Sovyetler sınırının orta kesimlerinden 3.500 km²'lik bir araziyi teklif etmektedir. Bu görüşmelerden hiçbir sonucuna varılamadı. 26 Kasım'da Mainila köy bombalandı. Sovyetler Birliği Finlandiya'yı suçladı. Bunun üzerine 4 gün sonra Finlandiya'ya savaş ilan etti. Milletler Cemiyeti saldırıyı kınadı. Bununla yetinmeyip 14 Aralık'ta Sovyetler'i cemiyetten kovdu.

Savaşlar

Kış savaşı

30 Kasım 1939'da Kızıl ordusu savaş ilan etmeksizin Finlandiya'ya saldırdı ve ertesi gün de Finlandiya'nın sınır şehri Terijoki (bugünkü Zelenogorsk)'ye girerek, orada Fin komünist Otto Ville Kuusinen'in başkanlığında bir devlet olan Fin Demokratik Cumhuriyeti'ni ilan ettirdi.

Savaş sırasında Sovyet birlikleri ilk kez düşman uçağını tespit etmek için radar kullanmıştır. Bu noktada, Kızıl Ordu'nun hücumu, Fin Körfez'inden Barents Denizi kıyılarındaki topraklarında gerçekleştirildi. Finlandiya-Sovyetler Birliği sınırının çeşitli cephelerinden giren Sovyet saldırıları kısa sürede durduruldu. Finler, Tolvajärvi (bugünkü Tolvayarvi, Rusya) ve Suomussalmi savaşlarını kazanmak suretiyle kanatlardan sarkıp ikmal hatlarını kestiler ve ikmal olanaklarından yoksun Sovyet birliklerine saldırarak onları dağıttılar.

Özellikle Fin ordusunun kayakçı birlikleri büyük başarılar kaydettiler. Ani saldırıları ve çekilişleri özellikle ormanlık bölgelerde işe yarıyor ve Ruslar henüz tepki gösteremeden operasyonlar bitiyordu. Doksan bin kadarı kadın savaşçılardan oluşan bu birlikler, Sovyetlere çok zor anlar yaşattılar. Bu yüzden Sovyetler, Karelya Yarımadası'nın doğusunda bir ilçe merkezi olan Rautu (bugünkü Sosnovo)'yu 25 Aralık'ta alabildi.

1940 yılının Şubat ayı gelindiğinde Fin orduları için Leningrad'ın hemen kuzeyindeki Mannerheim Hattı'nı devamlı takviye alan Sovyet kuvvetleri yüzünden tutma olanağı kalmadı. Nihayet hattın batı kanadında bulunan Summa (bugünkü Soldatskoye), 2 haftadan beri süren yoğun Sovyet saldırılarının karşısında 15 Şubat'ta Sovyetler'in eline geçti ve hat yarıldı. Böylece Sovyet Ordusu, Koivisto (bugünkü Primorsk)'yu almış ve Karelya Yarımadası'nın en büyük, Finlandiya'nın 2. büyük kenti olan Viipi (bugünkü Vyborg)'ye doğru ilerlemeye başladı.

6 Mart 1940'ta Fin Hükûmeti, Sovyetler Birliği ile barış görüşmeleri için masaya oturmaya razı oldu. Beklenenin üzerinde zayiat veren Sovyetler, önde bulundukları savaşı bir an önce sona erdirmeye çalıştılar. Fin Hükûmeti de savaşın sona ermesi için antlaşmaya razı olmak durumunda kaldı.

Kısa süren barış

Finler-Sovyetler Birliği ile barış yapmak zorunda kaldı. Ancak Finler kendilerini daha iyi savunabilmek için hızlıca silahlanmaya ağırlık verdi. Ayrıca müttefiklik için devletler ile görüşmelere de başlar. İlk olarak İngiltere ile görüşseler de umdukları bulamadılar. Bunun üzerine Norveç'i yeni işgal etmiş olan Almanya ile görüşmelere başlanıldı ve müttefik olundu.

Devam savaşı

Finlandiya'nın Alman tarafını seçmesi İngiltere'yi karşısında bulmasına neden oldu. Almanlar, Barbarossa Harekatı'nı başlattığında Finlandiya'nın Lapland bölgesinden de yararlandı. Ayrıca bu harekâta Fin ordusu da katıldı. Finler Leningrad Kuşatması'na katıldı. Aralık ayında İngiltere Finlandiya'ya savaş ilan etti. Bunun akabinde İngilizler Kirkenes ve Petsamo üzerine baskın düzenledi. Ancak başarılı olamadı. Leningrad Kuşatması başarılı olamadı. Zaten Aralık ayında birçok yerde savunma konumdaydı.

9 Haziran 1944 tarihinde, Kızıl Ordu Finlandiya topraklarına büyük taarruza başladı. Fin ordusu birçok yerde Sovyet taarruzu durdurdu. Salpa Hattı Kış savaşı'nda olduğu gibi Devam savaşı'nda da Sovyetler bir türlü aşamadı. Ancak, Fin kaynakları tükenmiş durumdaydı. Ve o ülkenin başka bir Sovyet taarruzuna karşı direnebileceği düşünülmüyordu. Bu yüzden Finlandiya barış masasına oturmaya karar verdi.

Moskova Barış Antlaşması

Finlandiya ve Sovyetler Birliği arasında imzalandı (nihai barış antlaşması 1947 yılında Paris'te imzalandı).

Finlandiya, Karelya, Finlandiya Körfezi Salla ve adaları bu antlaşmayla Sovyetler Birliği'ne vermek zorunda kaldı. Antlaşmanın koşulları daha önce imzalanan Moskova Barış Antlaşması ile benzerdir. Yeni ateşkes antlaşmayla Finlandiya, komünist partileri yasallaştırılması ve faşist örgütleri yasaklamasını kabul etti. Son olarak, ateşkesle Finlandiya'da bulunan Alman askerinin Finlandiya'dan çıkarılması gerekiyordu.

Laponya Savaşı

Lapland Savaşı, Finlandiya ile Almanya arasında gerçekleşmiştir. Lapland, Finlandiya'nın kuzey kesiminde bulunur. Bölgede Almanya'nın temel stratejik öneme sahip olan nikel bu alanda bulunuyordu.

Nikel Almanlar için önemliydi. Ancak bu nikel Avusturya'da vardı. Ayrıca burada nikelde azalmaktaydı. Aynı zamanda Kuzey Finlandiya'nın savunması için lojistik ve askeri zorluklar mevcuttu. Stratejik önemi daha büyük olan Norveç'in savunması Hitler için daha önemliydi. Ayrıca yapılan bu savaşların çoğunu Finler kazanması ile Alman ordusu Norveç'in Lyngen kentine çekildi. Bazı savaşlarda Sovyetler Birliği yaptı.

Almanlar geri çekilirken her yeri yıkıyordu (yanmış toprak taktiği). Toplam 100.000 Fin sivil savaş sonrasında evsiz kaldı. Finlandiya bu savaşta yaklaşık 1000 asker kaybetti. Almanya ise 2000 asker kaybetti. Nisan 1945 tarihinde Almanlar tamamen geri çekildi.