I. Vasili

Tam adı
	Vasili Dmitriyeviç

I. Vasili
I. Vasili
Moskova Büyük Prensi
Hüküm süresi	19 Mayıs 1389 - 27 Şubat 1425
Önce gelen	Dmitri Donskoy
Sonra gelen	II. Vasili
Doğum	30 Aralık 1371; Moskova, Moskova Büyük Dükalığı
Ölüm	27 Şubat 1425 (53 yaşında); Moskova, Moskova Büyük Dükalığı
Defin	Mikâil Katedrali, Moskova Kremlini
Eş(ler)i	Sofya (Litvanya)
Çocuk(lar)ı	Anna Vasiliyevna (Bizans İmparatoriçesi); Yuri Vasiliyeviç; İvan Vasiliyeviç; Anastasya Vasiliyevna; Daniil Vasiliyeviç; Vasilisa Vasiliyevna; Simeon Vasiliyeviç; Maria Vasiliyevna; Vasili Vasiliyeviç
Tam adı
Tam adı
	Vasili Dmitriyeviç
Hanedan	Rurik
Babası	Dmitri Donskoy
Annesi	Eudoksiya
Dini	Doğu Ortodoks

I. Vasili veya Vasili Dmitriyeviç, (Rusça: Василий Дмитриевич İvan Veliki) (30 Aralık 1371, Moskova - 27 Şubat 1425, Moskova), 1389-1425 arasında Moskova Büyük Prensi.

Ailesi

Vasili, Litvanyalı Sophia ile evlendi. Beşi erkek (bunlardan sadece biri yetişkinliğe kadar hayatta kalmıştır) ve dördü kız olmak üzere bilinen dokuz çocukları olmuştur:^[2]

• Moskova'lı Anna (1393 - Ağustos 1417), VIII. İoannis'un karısı, hıyarcıklı vebadan öldü.^[3]

• Yuri Vasilievich (30 Mart 1395 - 30 Kasım 1400)

• Ivan Vasilievich (15 Ocak 1397 - 20 Temmuz 1417), Ivan Vladimirovich'in kızıyla evlendikten ve Novgorod'un mirasını aldıktan sadece altı ay sonra Kolomna'dan Moskova'ya giderken veba sonucu öldü

• Anastasia Vasilievna (ö. 1470), Kiev Prensi Vladymir Alexander'ın karısı.

• Daniil Vasilievich (6 Aralık 1400 - Mayıs 1402), vebadan öldü

• Vasilisa Vasilievna.

• Semyon Vasilievich (13 Ocak - 7 Nisan 1405), vebadan öldü.

•Maria Vasilievna

• II. Vasili (10 Mart 1415 - 27 Mart 1462)

Hayatı

I. Vasili, kayınpederi Litvanya Büyük Dükü Vytautas ile birlikte.

I. Vasili'nin 1672 tarihli minyatürü.

I. Vasili ve eşi Sofya.

İlk yılları

Moskova büyük prensi Dmitri Donskoy ile eşi Prenses Eudoksiya'nın ilk oğlu olarak 1371 yılında Moskova'da doğdu.

1383 yılında henüz 12 yaşındayken babasının Vladimir Büyük Prensi unvanıyla Rus topraklarını yönetmesi hakkında onayını almak üzere Altın Orda Hanı Toktamış'a elçi olarak gitti. Tver prensliğinin de aynı unvanın peşinde olmasına rağmen, Vasili isteğini kabul ettirdi.^[4] Ancak Toktamış onu sarayında rehin tutmaya başladı. 1386'da Timur'un Altın Orda seferi sırasındaki karışıklıktan yararlanarak Moskova'ya dönmeyi başardı. Daha sonra bir Moskova birliğiyle birlikte dönerek Timur'a karşı Toktamış'ın yanında saf tutarak barışı sağladı. Toktamış'ın da onay ve izniyle Nijni Novgorod (bugün Gorki) ve Murom prensliklerini ilhak etti.^[5]

Hükümdarlık dönemi

1389 yılında babasının yerine hükümdar olduğunda 18 yaşındaydı. Babasının Rus topraklarını birleştirme çabalarını devam ettirdi.

Eşi Sofya'nın babasının yönetimindeki Litvanya Büyük Dükalığı ve Veliki Novgorod ile çatışmalarında üstünlük sağlayamadı.

Timur'un Toktamış'ı yendikten sonra 1395 yılında Rus topraklarına da saldırmasıyla, Vasili de savaşmak için ordusunu geliştirmek zorunda kaldı. Fakat Timur savaşmadan geri çekildi.

Timur'un seferlerinden sonra Vasili Altın Orda devletine haraç vermeyi bırakmıştı. Toktamış'ın yerine Emir olarak geçen Edige Mirza Bahadır, 1408 yılında Moskova'yı kuşattı. Bunun üzerine Vasili yeniden Altın Orda devletine boyun eğdi ve tekrar haraç vermeye başladı.^[4]

1411 yılında Vasili, Moskova Knezliği'nin etkinliğini artırmak için kızı Anna'yı Bizans İmparatoru VIII. İoannis ile evlendirdi. Fakat bu evlilik yoluyla kurulan bu ilişki yalnız üç yıl sürebildi. Prenses Anna, o dönem Avrupa'da büyük kayıplara yol açan Kara Veba nedeniyle öldü.^[6]

1404 yılında Duyuru Katedrali'nin arkasında Rusya'nın ilk mekanik saat bulunan saat kulesi inşa edildi. Rahip Sırp Lazar'ın icadı olan bu mekanik saat, o dönem teknik bir mucize olarak algılanmıştı.^[2]^[3]

Mikâil Katedrali içindeki anıt mezarı.

Rahip Sırp Lazar, icadı olan mekanik saat kulesini I. Vasili'ye gösteriyor.

I. Vasili, 1425 yılında Moskova'da öldü.^[7]

Kaynakça

^ "Sofia's listing, along with her husband, in "Medieval lands" by Charles Cawley". 30 Mayıs 2014. 6 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2017.
^ ^a ^b Radetić, M. (4 Aralık 2004). "Šest vekova Lazarevog sata". Novosti. 7 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2017.
^ ^a ^b Tošić, Gordana; Tadić, Milutin (2004). Hilandarski monah Lazar, prvi srpski časovničar. Kalenić. ISBN 9788684183066. 6 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2017.
^ ^a ^b Previté-Orton, C. W. (1975). Cambridge Medieval History, Shorter: Volume 2, The Twelfth Century to the Renaissance (İngilizce). Londra: Cambridge University Press. s. 1019. ISBN 0521099773. 29 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2017.
^ Moss, Walter G. (2003). A History of Russia Volume 1: To 1917 (İngilizce). Londra: Eastern Michigan Üniversitesi - Anthem Press. s. 187. ISBN 1-84331-023-6. 9 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2017.
^ Shubin, Daniel H. (2004). A History of Russian Christianity (İngilizce). I: From the Earliest Years through Tsar Ivan IV. New York: Algora Publishing. s. 118. ISBN 9780875862873.
^ Kurat, Akdes Nimet (1987). "10". Rusya tarihi: başlangıçtan 1917'ye kadar. xiii. Türk Tarih Kurumu yayınları. s. 537. 13 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2017.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta I. Vasili ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Vikikaynak has the text of the 1911 Encyclopædia Britannica article Basil (Muscovy).

Rusya hükümdarlarının soyağacı

Resmî unvanlar
Önce gelen: Dmitri Donskoy	Moskova Büyük Prensi 19 Mayıs 1389 - 27 Şubat 1425	Sonra gelen: II. Vasili

[1] "Sofia's listing, along with her husband, in "Medieval lands" by Charles Cawley". 30 Mayıs 2014. 6 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2017.

[:0-2] Radetić, M. (4 Aralık 2004). "Šest vekova Lazarevog sata". Novosti. 7 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2017.

[:1-3] Tošić, Gordana; Tadić, Milutin (2004). Hilandarski monah Lazar, prvi srpski časovničar. Kalenić. ISBN 9788684183066. 6 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2017.

[Orton-4] Previté-Orton, C. W. (1975). Cambridge Medieval History, Shorter: Volume 2, The Twelfth Century to the Renaissance (İngilizce). Londra: Cambridge University Press. s. 1019. ISBN 0521099773. 29 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2017.

[Moss-5] Moss, Walter G. (2003). A History of Russia Volume 1: To 1917 (İngilizce). Londra: Eastern Michigan Üniversitesi - Anthem Press. s. 187. ISBN 1-84331-023-6. 9 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2017.

[Shubin-6] Shubin, Daniel H. (2004). A History of Russian Christianity (İngilizce). I: From the Earliest Years through Tsar Ivan IV. New York: Algora Publishing. s. 118. ISBN 9780875862873.

[Kurat-7] Kurat, Akdes Nimet (1987). "10". Rusya tarihi: başlangıçtan 1917'ye kadar. xiii. Türk Tarih Kurumu yayınları. s. 537. 13 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2017.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]