Helenistik Yahudilik
Helenistik Yahudilik, Yahudi dini ile Eski Yunan kültürünün sentezi olan bir Yahudilik meşrebiydi. Büyük İskender'in fetihleri sonrası MÖ 4. yy'ın sonlarında kurulan İskenderiye ve Antakya, Roma İmparatorluğu'nun yıkılışına ve Müslümanların fetihlerine kadar olan dönemde, Helenistik Yahudiliğin merkezleriydi. Helenistik Yahudilik, İkinci Tapınak Dönemi'nde Kudüs'te de mevcuttu. Burada, geleneksel Musevilik taraftarları ile Helenistik Yahudilik taraftarları, çatışma halindeydiler.
İkinci Tapınak Dönemi Yahudiliği ile Helenistik kültürün sentezinin en bilinen örneği, Koini Yunancası ile yazılmış olan Septuagint'tir. Septuagint, Tanah'ın Yunancaya tercümesidir. Helenistik Yahudi yazarlar içinde, felsefi eserleriyle bilinen Filon en bilinenlerindendir.
Helenistik Yahudilik, 2. yy civarında yok olmaya başladı. Bunun sebepleri tam olarak bilinmemektedir. Sebebi, Antakya'daki Koini Yunancası konuşan topluluğun zamanla Hristiyanlığın içinde erimesi ya da marjinalize olup silinmesi olabilir.
Helenleşme
değiştir
Büyük İskender'in MÖ 4. yy'daki fetihleri, Yunanların yerleşmiş olmadığı birçok bölgeye Yunan kültürünün ve kolonilerinin yayılmasına sebep oldu. Buna Helenleşme de denmektedir. Bu bölgelerden birisi de Levant'tır (Günümüzde Lübnan, İsrail, Filistin, Ürdün, Suriye'nin batısı ve Antakya'yı kapsar). İskender'in generalleri Seleukos ve Batlamyus krallıklarını kurdular. Daha önceki Yunan kolonileşmelerinden farklı olarak bu defaki Yunan kolonilerine, başlıca İskenderiye ve Antakya'ya, belirli bir ana şehirden (metropolis) değil, Yunan dünyasının değişik şehirlerinden insanlar göç etti.
Levant dışındaki ülkelerde yaşayan Yahudiler, Helenistik diasporayı oluşturdu. Mısır'daki diaspora, bunları en bilinenidir.[1] İskenderiye'den yönetilen Batlamyus Krallığı ile Filistin'deki Yahudiler arasında yakın ekonomik ilişkiler ve İskenderiye'deki Yahudi önderleri ile Batlamyus kraliyet hanedanı arasında dostane ilişkiler kuruldu. Diğer yerlerdeki Yahudi diasporasının durumu hakkında pek fazla bilgiye erişilememiştir. Bununla birlikte, aşağı yukarı Mısır'daki durumun benzeri olduğu tahmin ediliyor[2]
Kaynakça
değiştir- ^ "The Jewish Diaspora in the Hellenistic Period" 30 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Syracuse Üniversitesi.
- ^ Harald Hegermann; “The Diaspora in the Hellenistic Age”; "The Cambridge History of Judaism, Vol. 2"; Ed. Davies and Finkelstein; s. 115 - 166