Hadım Hafız Ahmed Paşa
Hadım Hafız Ahmed Paşa (? – 1613), beylerbeyi, kubbealtı veziri ve sadaret kaymakamlığı görevlerinde bulunmuş Osmanlı devlet adamıdır.
Arnavut kökenli Akağalar'dan olan Ahmet Paşa'nın bebek yaşta uğradığı hayvan saldırısı sonucu hadım kaldığı ve 12 yaşındayken, Ohri'ye gelen üçüncü vezir Haydar Paşa tarafından saraya getirildiği belirtilmektedir. Enderûn’da yetişirken padişah müezzinliği yaptıktan sonra kilercibaşılığı görevine yükselmiştir.[1] Kilercibaşı görevindeyken, 1588/1589’da Kıbrıs beylerbeyi oldu. Kara Üveys Paşa’nın ölümü üzerine de 1590/91 yılında Mısır Beylerbeyi oldu.[2] Bu görevi sırasında Kahire ve çevresinde eşkıyalık faaliyetlerinde bulunan Gazâle (Urban) adlı Arap kabilesinin ortadan kaldırmayı başarmıştır. Bu başarısı da Muhyî-i Gülşenî tarafından kaleme alınan “Gazâle-nâme” adlı eserde anlatılmıştır.[3] Ocak/Şubat 1595'e kadar Mısır beylerbeyi görevinde bulunmuştur.[2]
Mısır beylerbeyliğinden ayrılmasının akabinde sırasıyla Bosna, Budin ve Vidin muhafızlığı görevlerinde bulundu.[4] 1598 sonbaharında Vidin muhafızlığı görevindeyken Eflak voyvodası Mihai Viteazul ile Niğbolu yakınlarındaki savaşta yenilgiye uğrayan Ahmed Paşa, bu mağlubiyet üzerine başarısız bulunarak görevinden alındı.[5] İstanbul'a dönüsüyle önce dördüncü ve sonrasında da üçüncü vezir oldu.[4] 1599/1600 yılında sadaret kaymakamlığı görevinde bulundu.[2] Sokolluzade Hasan Paşa'nın 20 Nisan 1602 yılında öldürülmesinden sonra Deli Hasan'ın isyanını bastırmakla görevlendirilse de yenilgiye uğrayarak geri çekilmek zorunda kaldı.[6]
Ahmed Paşa, 1604 yılında ikinci defa sadaret kaymakamlığı görevini yürüttü.[7] Sadaret kaymakamlığı görevindeyken Macaristan topraklarına (Engürüs) düzenlenen seferde Osman ordularının serdarı olan Malkoç Yavuz Ali Paşa'nın Belgrad'da ölmesi üzerine padişah I. Ahmed tarafından serdarlık görevi kendisine teklif edilse de kendisi bu görevi kabul etmedi.[8] Sadaret kaymakamlığı görevinden alındıktan kısa süre sonra da 1604/1605 yılında emekliye ayrıldı.[2] Bunda sonraki yaşamı hakkında bilgi bulunmayan Ahmed Paşa, 1613 yılında İstanbul’da öldü.
Kaynakça değiştir
- ^ Ağca Diker, Sevgi (2020). "Topkapı Sarayında Ak Hadımlardan Oluşan Babüssaade Teşkilatı ve Kurumun Son Güçlü Temsilcisi: Kapı Ağası Gazanfer Ağa" (PDF). FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 16. Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi. s. 5. 1 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Temmuz 2021.
- ^ a b c d Sağırlı, Abdurrahman (2000). "Mehmed er-Rûmî (Edirneli)'nin Nuhbetü't-tevârîh ve'l-ahbâr'ı ve Târîh-i Âl-i Osmân'ı (Metinleri ve Tahlilleri)" (PDF). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı (Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi. ss. IV. 30 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Haziran 2021.
- ^ Yaşar, Önder (2020). "16. Asırdan Bir Zafer-Nâme Örneği: Muhyî-i Gülşenî'nin Gazâlenâme Adlı Eseri". HİKMET-Akademik Edebiyat Dergisi, 12. DergiPark. ss. 73-76. 10 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021.
- ^ a b Bayrak Ferlibaş, Meral; Kaçan Erdoğan, Meryem (2017). "Hadım Hafız Ahmed Paşa'nın İstanbul ve Diğer Yerlerdeki Hayratı". Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, 37. academia.edu. ss. 1-96. 1 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2021.
- ^ Heper, Yusuf (2020). "Tuna Yalılarında Mihai Viteazul Tehdidi (1598): Osmanlı-Romen Kaynakları Işığında Yeni Bir Değerlendirme" (PDF). Karadeniz Araştırmaları Dergisi. 17 (68). karamdergisi. ss. 889-900. 28 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Temmuz 2021.
- ^ Polat, Süleyman (2013). "Osmanlı Taşrasında Bir Celali Yıkımının İzleri: Tavil Halil'in Kütahya (Kazaları) Baskını ve Sosyo-Ekonomik Yansımaları" (PDF). Akademik Bakış. 6 (12). acarindex. s. 37. 2 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Temmuz 2021.
- ^ Kütükoğlu, Mübahat S. (1977). "1869'da Faal İstanbul Medreseleri" (PDF). Tarih Enstitüsü Dergisi, 7-8. isamveri. s. 325. 30 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Haziran 2021.
- ^ Ak, Mahmut (2010). "Osmanlı-Macar Siyasetinde Önemli Bir Temsilci: Lala Mehmed Paşa". Tarih Dergisi, 49. DergiPark. s. 38. 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2021.