Hövsan

Hovsan , Bakü'nün Surahanı semtinde kentsel bir yerleşim yeridir. Hazar Denizi kıyısındadır. Yerli halka göre geçmişte kentin azazisinde iki havuz olduğu için köyün adı Hovuzan'dır. Kaynaklara göre oykonim, havuz kelimesi ve "havuzlar" veya "havuz yeri" anlamına gelen -an sonekinden oluşur. Bazı araştırmacılara göre, yerleşim yerinin adı Arapça hisn (kale, sur) kelimesinden türemiştir. Aslında köy, deniz kıyısında, havzada yer aldığı için bu şekilde adlandırılmıştır.

Tarih değiştir

Hovsan yerleşimi, Abşeron yarımadasının güneyinde, sahilde yer almaktadır. Hovsan köyü Bakü'nün eski yerleşim yerlerinden biridir ve 1793 yılında kurulmuştur. 2 Ağustos 1966^[2] 'da bir yerleşim yeri statüsünü aldı ve Bakü idari topraklarına dahil edildi. sol|küçükresim|350x350pik| Hovsan yerleşimi. 1955 fotoğrafı

Coğrafya ve iklim değiştir

Kış çok sert olmayan ılık tabiyata sahip. Mevsime göre kuvvetli Khazri rüzgarları esiyor. İlkbahar ve yaz aylarında deniz kenarında ılık ve serin hava oluşur. Yaz çoğunlukla rüzgarlı ve serindir.

Nüfus değiştir

1859-1864 tarihli bilgilere göre Bakü ilinin Bakü ilçesine bağlı Hovsan köyünde 169 evde 407 erkek, 348 kadın olmak üzere 735 Şii Azerbaycan Tatarı yaşıyordu.^[3] Yaşlı Hovsan köylüleri günümüzde de Tatarca konuşuyor.

Hovsan yerleşiminin gökyüzü görünümü

Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet İstatistik Komitesi'nin 1 Ocak 2012 tarihi itibarıyla resmi verilerine göre Hovsan kasabasının nüfusu 38.9 bin kişidir. Son zamanlarda bölgelerden ve diğer bölgelerden (göçmenler ve kiracılar) Hovsan yerleşimine gelenlerin sayısı da artmıştır.^[4]

1 Ocak 2013 tarihi itibarıyla resmi olmayan verilere göre Hovsan kasabasının nüfusu 85,3 bin kişidir.

Köylüler doğrudan sığır yetiştiriciliği, karanfil yetiştiriciliği ve tarımla uğraşmaktadır. Köyde meşhur "Hovsan soğanı" yetiştirilmektedir. Yeni kurulan yerleşim yerinin nüfusunun büyük bir kısmı Bakü'de çeşitli kurumlarda çalışıyor. Son zamanlarda yerleşim çevresindeki hizmet alanları hızla gelişmeye başlamıştır. Azerbaycan-Kazakistan ortak girişimi tarafından yapılan "Bakü Tahıl Terminali" 4 Nisan 2007 tarihinde Hovsan yerleşiminde faaliyete geçti. Başlangıçta liman terminalinin kapasitesi yılda 500.000 ton, ardından yılda 800.000 ton olarak planlandı. Terminal, tahılın Kazakistan'dan Azerbaycan'a ve oradan diğer ülkelere ve Karadeniz bölgesine ithalatı, depolanması ve taşınması için tasarlandı. Projenin ikinci etabında günlük 150 bin ton üretim kapasitesi un ve ekmeğin öğütülmesi - somun fabrikası yapılacak.

Hovsan Havalandırma İstasyonu, Hovsan yerleşim bölgesinde yer almaktadır. Atık su bu istasyonda arıtılarak Hazar Denizi'ne deşarj edilmektedir.

Bakü Hovsan Uluslararası Limanı OJSC (eski adıyla Bakü Deniz Balıkları Limanı OJSC) 1956 yılında faaliyete geçmiştir. Limanın kargo terminali yıllık 8.6 milyon ton taşıma kapasitesine sahiptir. Yaklaşık 14 hektarlık bir alanı kaplayan limanda 9 adet köprü olduğu kaydedildi. Liman, Baku Steel Company LLC tarafından yönetilmektedir.^[5]

Eğitim, kültür ve spor değiştir

Laçin ilçesine bağlı yerleşim yerinde 6 ortaokul (76, 118, 196, 270, 280 ve 281) ile 76 numaralı ortaokul binasında 16 nolu ortaokul bulunmaktadır. Okulun Rusça ve Azerice bölümleri vardır. Ayrıca 7 anaokulu (126, 163, 203, 263, 270, 273, 311), Mirzaağa Aliyev Kültür Evi ve Hovsan Kültür Sarayı, 23 numaralı şehir polikliniği, 16 numaralı çocuk polikliniği, 37 numaralı müzik okulu, 89 numaralı postane ve şubesi, 47 ve 57 sayılı ATS'ler, 35 Nolu Devlet Noterliği, International Bank'ın iki ödeme noktası ve Kapital Bank'ın bir ödeme noktası, iki gaz işletme noktası, RMKTB MKIS No. 103 ve 104, TTT No. 1 ve Sosyal 2 Nolu Konut ve Kamu Hizmetleri Dairesi faaliyet göstermektedir.

Nüfusun dinlenmesi ve eğlenmesi için yerleşimde 2 rekreasyon parkı, 1 spor kompleksi ve 1 halk kütüphanesi bulunmaktadır . Yerleşimde çok sayıda endüstriyel işletme ve diğer ekonomi, hizmet ve yönetim departmanları bulunmaktadır. 15 Ekim 2009 tarihinde Karabağ savaşında şehit ve sakatların aileleri için 2 adet 36 daireli konut yapılarak yerleşimde faaliyete geçmiştir. Aynı tarihte Hovsan Olimpik Spor Kompleksi faaliyete geçti.

Azerbaycan Cumhuriyeti Acil Durumlar Bakanlığı Akademisi, Hovsan yerleşim bölgesinde faaliyet göstermektedir.

Hovsan yerleşim merkezi ve Gençlik Parkı

Tarihi, kültürel ve mimari anıtlar değiştir

Değirmen - XIX yüzyıl (Envanter numarası: 3481) ^[6]
Hamam - XVII yüzyıl (Envanter numarası: 3480)
Banyo - 1910 (Envanter numarası: 3487)
İmam Hüseyin ve Hazreti Abbas'ın adını taşıyan Cuma Camii 1920 yılında yapılmıştır.
Eski Mezarlık - Orta Çağ (Envanter numarası: 5740)
Cami - 1806 (Envanter numarası: 3482)
Cami - XX yüzyıl (Envanter numarası: 3483)

Hövsan Olimpiya İdman Kompleksi

Kasabanın ünlüleri değiştir

Agadadash Muniri - yazar.
Agayev Ulfat Khanali oğlu - Kimya Bilimleri Doktoru.
Almazov Varaga Gambar oglu - Filoloji Bilimleri Doktoru.
Güllü İsmayilova - Onursal öğretmen.
Hajiyeva Nazira Mashadi Maarif gizi - Kimya Bilimleri Doktoru.
Gilmanov Soltan Novruzali oğlu - Polis Tümgenerali, Polis Akademisi Şefi.
Mirza Almasov - Tümgeneral, Jamshid Nakhchivanski'nin adını taşıyan Askeri Lise Başkanı.
Mirzaağa Aliyev (1883-1954) - SSCB Halk Sanatçısı.
Rahmanov Panah Abdulrahman oglu - Filoloji Bilimleri Doktoru.
Samedov Zarbali Javad oglu - Kimya Bilimleri Doktoru.

Kaynakça değiştir

^ Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi 2 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: 2013-cü ilin əvvəlinə iqtisadi və inzibati rayonlar, eləcə də şəhər yaşayış məntəqələri üzrə əhalinin cins bölgüsündə sayı 2 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (min nəfər)
^ СССР ; административно-территориальное деление союзных республик: на 1 января 1987 года. Известия, 1987. Səh. 470
^ Списки населенных мест Российской Империи. По Кавказскому краю составленные и издаваемые Кавказским статистическим комитетом при Главном управлении Наместника Кавказского. LXV. Бакинская губерния. Списокь населенных мест по сведениямь 1859 по 1864 годь. Кавказскимь стататистическимь комитетомь при Главном управлении наместника кавказского. Составлен главным редактором Комитета Н. Зейдлицем. Тифлись. В Типографии главного управления наместника кавказского. 26 ноября 1870 г./Содержание: Спискок населённых мест Бакинской губернии. стр. 3^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi: 2.5. 2012-ci ilin əvvəlinə iqtisadi və inzibati rayonlar, eləcə də şəhər yaşayış məntəqələri üzrə əhalinin cins bölgüsündə sayı 26 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (min nəfər)
^ "Bakıda ikinci beynəlxalq dəniz limanı yaranır". 16 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2020.
^ "Azərbaycan Respublikası ərazisində dövlət mühafizəsinə götürülmüş daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin əhəmiyyət dərəcələrinə görə bölgüsünün təsdiq edilməsi haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI NAZİRLƏR KABİNETİNİN QƏRARI-2 avqust 2001-ci il tarixli 132 nömrəli Qərar". 8 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2020.

Kaynak değiştir

Azerbaycan Kültür ve Turizm Bakanlığı 1 Mayıs 2017^{[Tarih uyuşmuyor]} tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Bakü Tahıl Terminali açıldı 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Demografik göstergeler28 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Mediaforum.az 3 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Surakhani İlçe Yürütme Gücü^{[ölü/kırık bağlantı]}
Surahanı Yürütme Gücünün Tarihi Anıtları^{[ölü/kırık bağlantı]}

Dış bağlantılar değiştir

Ayrıca bakınız değiştir

Abşeron
Bakü
Hovsan belediyesi
Hovsan Olimpik Spor Kompleksi

[2013-cü_ilin_əvvəlinə_iqtisadi_və_inzibati_rayonlar,_eləcə_də_şəhər_yaşayış_məntəqələri_üzrə_əhalinin_cins_bölgüsündə_sayı-1] Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi 2 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: 2013-cü ilin əvvəlinə iqtisadi və inzibati rayonlar, eləcə də şəhər yaşayış məntəqələri üzrə əhalinin cins bölgüsündə sayı 2 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (min nəfər)

[2] СССР ; административно-территориальное деление союзных республик: на 1 января 1987 года. Известия, 1987. Səh. 470

[стр._3-3] Списки населенных мест Российской Империи. По Кавказскому краю составленные и издаваемые Кавказским статистическим комитетом при Главном управлении Наместника Кавказского. LXV. Бакинская губерния. Списокь населенных мест по сведениямь 1859 по 1864 годь. Кавказскимь стататистическимь комитетомь при Главном управлении наместника кавказского. Составлен главным редактором Комитета Н. Зейдлицем. Тифлись. В Типографии главного управления наместника кавказского. 26 ноября 1870 г./Содержание: Спискок населённых мест Бакинской губернии. стр. 3^{[ölü/kırık bağlantı]}

[2.5._2012-ci_ilin_əvvəlinə_iqtisadi_və_inzibati_rayonlar,_eləcə_də_şəhər_yaşayış_məntəqələri_üzrə_əhalinin_cins_bölgüsündə_sayı-4] Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi: 2.5. 2012-ci ilin əvvəlinə iqtisadi və inzibati rayonlar, eləcə də şəhər yaşayış məntəqələri üzrə əhalinin cins bölgüsündə sayı 26 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (min nəfər)

[5] "Bakıda ikinci beynəlxalq dəniz limanı yaranır". 16 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2020.

[Abidə_siyahı-6] "Azərbaycan Respublikası ərazisində dövlət mühafizəsinə götürülmüş daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin əhəmiyyət dərəcələrinə görə bölgüsünün təsdiq edilməsi haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI NAZİRLƏR KABİNETİNİN QƏRARI-2 avqust 2001-ci il tarixli 132 nömrəli Qərar". 8 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2020.

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]