Gemini Projesi

Gemini Projesi
Ülke	ABD
Organizasyon	NASA
Amaç	Mürettebatlı yörünge uçuşu; Uzay taşıtı dışı etkinlik; Buluşma ve kenetlenme;
Durum	Tamamlandı
Program geçmişi
Maliyet	1,3 milyar dolar (1967);
Süre	1961–1966
İlk uçuş	Gemini 1; 8 Nisan 1964;
İlk mürettebatlı uçuş	Gemini 3; 23 Mart 1965;
Son uçuş	Gemini XII; 11 Kasım 1966;
Başarılar	10
Kısmi başarısızlıklar	2 (Gemini VIII ve IX-A)
Fırlatma yeri	Cape Kennedy
Araç bilgisi
Mürettebatlı uzay aracı	Gemini kapsülü
Fırlatma aracı	Atlas-Agena; Titan II GLV;

Gemini Projesi, NASA'nın ikinci mürettebatlı uzay uçuşu programıydı. Merkür ve Apollo projeleri arasında yürütülen proje, 1961 yılında başladı ve 1966'da tamamlandı. Gemini uzay aracı iki astronottan oluşan bir mürettebat taşıyordu. On Gemini mürettebatı ve 16 ferdi astronot, 1965 ve 1966 yılları arasında alçak Dünya yörüngesi (LEO) görevlerinde uçtu.

Gemini'nin amacı, Apollo göreviyle Ay'a astronotları indirmeyi desteklemek için uzay yolculuğu tekniklerinin geliştirilmesiydi. Bunun sonucunda Amerika Birleşik Devletleri, Sovyetler Birliği'nin uzay yarışının ilk yıllarında elde ettiği insanlı uzay uçuşu kabiliyetindeki liderliğini yakaladı ve aştı. Gemini projesiyle; Ay'a gidiş-dönüş yolculuğu için gereken sekiz günden daha uzun, 14 günün biraz altında görev mukavemeti, yorulmadan araç dışı etkinlik (EVA) gerçekleştirme yöntemleri ve başka bir uzay aracıyla buluşma ve kenetlenme için gerekli yörünge manevraları test edildi.

ABD'nin Apollo Projesi'ne hazırlık olarak uyguladığı kendisinden önceki tüm rekorları kıran projesidir. Uzaya fırlatılmak üzere sipariş edilen 12 adet araç, kesik koni biçiminde olmak üzere 2 kişiliktir.

İlk araç Gemini 1, 8 Nisan 1964'te fırlatılmıştır. Fırlatılan ilk iki araç mürettebatsız iken Gemini 3 aracı ile programın ilk mürettebatlı uzay uçuşu gerçekleştirilmiştir (23 Mart 1965). Gemini 4 astronotlarından E.H. White aracın Dünya çevresinde yaptığı 3. tur sırasında kapsülden çıkarak uzayda serbestçe yürüyen 2. insan oldu. Gemini 5, Dünya çevresinde 190 saat 56 dakikada yere en yakın noktası 160 km, en uzak noktası 347 km olan bir yörüngede 120 tur atarak bu alanda daha önceki bütün rekorları aştı. Gemini 6 ise, 11 gün önce fırlatılmış olan Gemini 7 aracıyla buluşarak uzayda ilk buluşmayı gerçekleştirmiş oldu (15 Aralık 1965). Gemini 11 aracı Dünya çevresinde dolaşırken, kapısı 172 dakika açık bırakılarak yapay bir yerçekimi denemesi yapılmıştır. Son araç Gemini 12, 11 Kasım 1966'da fırlatılarak Gemini programı bitirilmiş oldu.

Görevler değiştir

1964 ve 1965'te iki Gemini görevi, sistemleri ve ısı kalkanını test etmek için mürettebatsız olarak uçuruldu. Bunları 1965 ve 1966'da mürettebatlı 10 uçuş izledi. Hepsi Titan II fırlatma araçları tarafından fırlatıldı.

Gemini projesindeki bazı önemli olaylar:

3 Haziran 1965'te Gemini 4 göreviyle Ed White, uzay taşıtı dışı etkinlik (EVA veya "uzay yürüyüşü") gerçekleştiren ilk Amerikalı oldu.
Gemini 5 (21-29 Ağustos 1965), elektrik gücünü üretmek için yakıt hücrelerinin ilk defa kullanımıyla Apollo ay görevi için gerekli olan 8 günlük dayanıklılığı gösterdi.
Gemini 6A, Aralık 1965'te kız kardeşi Gemini 7 ile ilk uzay buluşmasını gerçekleştirdi ve Gemini 7 uçuşu için 14 günlük dayanıklılık rekoru kırdı.
Gemini 8, insansız bir Agena hedef aracıyla uzayda ilk kenetlenmeyi gerçekleştirdi.
Gemini 10, yüksek irtifada radyasyonun bir sorun olmadığını kanıtladı, ayrıca pasif bir nesneyle buluşma yeteneğini gösterdi ve Agena'nın kendi roketini ateşleyen ilk Gemini görevi oldu. Michael Collins, ikinci başarılı EVA'sı sırasında yörüngede başka bir uzay aracıyla karşılaşan ilk kişi olacaktı.
Gemini 11, fırlatıldıktan 1 saat 34 dakika sonra kenetlendiği Agena Hedef Aracı ile ilk doğrudan tırmanış (ilk yörünge) buluşmasını gerçekleştirdi. Eylül 1966'da Agena hedef aracının tahrik sistemini kullanarak 1.369 km ile (739,2 deniz mili) mürettebatlı bir Dünya yörünge irtifa rekoru kırdı. Bu rekor 2022 yılı itibarıyla hala kırılamamıştır.^[2]
Gemini 12 görevinde Edwin "Buzz" Aldrin yeni uygulanan dayanaklar, tutamaçlar ve planlı dinlenme süreleri nedeniyle yararlı işlerin (EVA) hayatı tehdit eden bir yorgunluk olmadan uzay aracının dışında yapılabileceğini kanıtlayan ilk uzay yolcusu oldu.

Görev	FA seri N^o	Komutan Pilot	Pilot	Görev tarihleri	Fırlatma zamanı	Süre
Mürettebatsız
Gemini 1	GLV-1 12556			8–12 Nisan 1964	16:00 UTC	03g 23sa
Gemini'nin ilk test uçuşu, uzay aracı kasıtlı olarak atmosfere yeniden giriş sırasında imha edildi 1: Görev süresi, üç yörüngedeki tüm görev hedeflerine ulaşmak için yeterli olan 4 saat 50 dakikaydı; uzay aracı 3 gün 23 saat yörüngede kaldı.
Gemini 2	GLV-2 12557			19 Ocak 1965	14:04 UTC	00g 00sa 18d 16s
Isı kalkanını test etmek için alt yörüngesel uçuş
Mürettebatlı
Gemini 3	GLV-3 12558	Grissom	Young	23 Mart 1965	14:24 UTC	00g 04sa 52d 31s
Gemini 3	İlk mürettebatlı Gemini uçuşu, üç yörünge.
Gemini IV	GLV-4 12559	McDivitt	White	3–7 Haziran 1965	15:16 UTC	04g 01sa 56d 12s
Gemini IV	Bir Amerikalı tarafından yapılan ilk araç dışı etkinlik (EVA) dahil; White'ın "uzay yürüyüşü" 22 dakikalık bir EVA egzersiziydi.
Gemini V	GLV-5 12560	Cooper	Conrad	21–29 Ağustos 1965	14:00 UTC	07g 22sa 55d 14s
Gemini V	İlk bir haftalık uçuş; elektrik gücü için yakıt hücrelerinin ilk kullanımı; gelecekteki buluşma görevleri için yönlendirme ve seyrüsefer sistemi değerlendirildi. 120 yörünge tamamlandı.
Gemini VII	GLV-7 12562	Borman	Lovell	4–18 Aralık 1965	19:30 UTC	13g 18sa 35d 01s
Gemini VII	Orijinal Gemini VI görevi, Agena kenetlenme hedefinin fırlatılması başarısız olduğu için iptal edildiğinde, bunun yerine buluşma hedefi olarak Gemini VII kullanıldı. Birinci amaç, insanların uzayda 14 gün yaşayıp yaşayamayacağını belirlemekti. 206 yörünge tamamlandı.
Gemini VI-A	GLV-6 12561	Schirra	Stafford	15–16 Aralık 1965	13:37 UTC	01g 01sa 51d 24s
Gemini VI-A	Orijinal Agena Hedef Aracı fırlatılışı başarısız olduktan sonra Gemini VII ile buluşmak üzere Ekim ayından itibaren yeniden planlandı. İlk uzay buluşması gerçekleştirildi. Uzayda çalınan ilk müzik aletleri; Ekip, bir mızıka ve küçük çanlardan oluşan bir halka üzerinde "Jingle Bells" şarkısını çaldı.^[3]
Gemini VIII	GLV-8 12563	Armstrong	Scott	16–17 Mart 1966	16:41 UTC	00g 10sa 41d 26s
Gemini VIII	İlk kez başka bir uzay aracı, insansız bir Agena Hedef Aracıyla kenetlenmeyi başardı. Yanaşırken, uzay aracındaki bir itici arızası neredeyse ölümcül bir rotasyona neden oldu ve kenetlendikten sonra Armstrong bu sorunun üstesinden gelebildi; mürettebat, mürettebatlı bir ABD uzay görevinin ilk acil inişini gerçekleştirdi.
Gemini IX-A	GLV-9 12564	Stafford	Cernan	3–6 Haziran 1966	13:39 UTC	03g 00sa 20d 50s
Gemini IX-A	Orijinal Agena Hedef Aracı fırlatılışı başarısız olduktan sonra, "Artırılmış Hedef Kenetlenme Adaptörü" (ATDA) ile buluşmak ve kenetlenmek için Mayıs ayından itibaren yeniden planlandı. ATDA koruyucu kapağı tam olarak ayrılmadı, bu da kenetlenmeyi imkansız hale getirdi (sağda). Üç farklı buluşma türü, iki saatlik EVA ve 44 yörünge tamamlandı.
Gemini X	GLV-10 12565	Young	Collins	18–21 Temmuz 1966	22:20 UTC	02g 22sa 46d 39s
Gemini X	Agena Hedef Aracı'nın tahrik sistemlerinin ilk kullanımı. Uzay aracı ayrıca Gemini VIII'den Agena Hedef Aracı ile buluştu. Collins, araç kapısında 49 dakikalık ve Agena'dan bilimsel deneyleri almak için 39 dakikalık EVA gerçekleştirdi. 43 yörünge tamamlandı.
Gemini XI	GLV-11 12566	Conrad	Gordon	12–15 Eylül 1966	14:42 UTC	02g 23sa 17d 09s
Gemini XI	İlk yörünge buluşması ve kenetlenmeden sonra Agena Hedef Aracı tahrik sistemi kullanılarak ulaşılan 1.369 km'lik (739,2 deniz mili) apoje ile Gemini irtifa rekoru.^[2] Gordon, 33 dakikalık bir EVA ve iki saatlik bir ayakta EVA gerçekleştirdi. 44 yörünge tamamlandı.
Gemini XII	GLV-12 12567	Lovell	Aldrin	11–15 Kasım 1966	20:46 UTC	03g 22sa 34d 31s
Gemini XII	Gemini'nin son uçuşu. EVA sırasında hedef Agena ile manuel olarak buluşup kenetlendi. Aldrin, bir uzay yürüyüşü ve iki ayağa kalkma egzersizi için 5 saat 30 dakikalık bir EVA rekoru kırdı ve önceden yaşanmış EVA sorunlarına çözümler gösterdi. 59 yörünge tamamlandı

Solda: GT-1'den GT-12'ye kadar tüm Gemini fırlatma araçları. Sağda: Titan II'deki USAF seri numarasının yeri

Gemini 1 uçuşunda kullanılan araca ait bir şema
Gemini 6 ve 7'nin kenetlenmesi, Aralık 1965
Gemini 5 görevi sırasında Houston Gemini Görev Kontrolü

Kaynakça değiştir

^ Lafleur, Claude (8 Mart 2010). "Costs of US piloted programs". The Space Review. 8 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2012.
^ ^a ^b Dumoulin, Jim (25 Ağustos 2000), NASA Project Gemini-XI, 18 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 12 Nisan 2010
^ "NASA Mum on 'Jingling'"^{[ölü/kırık bağlantı]}, Palm Beach Post, 17 Aralık 1965

Dış bağlantılar değiştir

Gemini programları hakkında bilgilerin verildiği, çocuklara yönelik kamp Uzay Kampı Türkiye programları18 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[lafleur20100308-1] Lafleur, Claude (8 Mart 2010). "Costs of US piloted programs". The Space Review. 8 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2012.

[Dumoulin-2] Dumoulin, Jim (25 Ağustos 2000), NASA Project Gemini-XI, 18 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 12 Nisan 2010

[3] "NASA Mum on 'Jingling'"^{[ölü/kırık bağlantı]}, Palm Beach Post, 17 Aralık 1965

[1]

[2]

[3]