Gülek Boğazı Muharebesi

Gülek Boğazı Muharebesi
Tarih	39 MÖ
Bölge	Gülek Boğazı
Sonuç	Roma zaferi
Taraflar
Roma Cumhuriyeti	Part İmparatorluğu
Komutanlar ve liderler
Publius Ventidius	Pharnapates; Quintus Labienus (ölü)
Güçler
2? lejyon, süvari, sapancılar	2 lejyon, süvari, katafraktlar
Kayıplar
Bilinmiyor	Bilinmiyor

Gülek Boğazı Muharebesi MÖ 39'da Romalı general Publius Ventidius'un Küçük Asya'da Quintus Labienus komutasında görev yapan Part ordusuna ve onun Romalı müttefiklerine karşı kazandığı kesin bir zaferdir.

Başlangıç

Part kuvvetleri, Carrhae Muharebesi'nde Crassus komutasındaki Roma ordusunun yenilgisinden sonra Roma topraklarına bir dizi baskın düzenlemişlerdir. Gaius Cassius Longinus komutasındaki Romalılar, bu Part saldırılarına karşı sınırı başarıyla savundular. Bununla birlikte, MÖ 40'ta Quintus Labienus'un emrinde görev yapan asi Roma güçleriyle ittifak kuran bir Part istila kuvveti doğu Roma eyaletlerine saldırmıştır. Labienus'un birkaç şehir dışında Küçük Asya'nın tamamını genç prens I. Pakorus'un ele geçirmesiyle büyük başarı elde ettiler. Suriye'yi ve Yahudiye'deki Haşmona devletini ele geçirdiler. Bu olayların ardından Marcus Antonius, doğu Roma kuvvetlerinin komutasını Jül Sezar'ın emrinde görev yapan yetenekli bir askeri general olan yardımcısı Publius Ventidius'a verdi. Ventidius beklenmedik bir şekilde Küçük Asya kıyılarına çıktı ve bu durum Labienus'u, Pacorus'tan ek Part takviyesi aldığı Kilikya'ya geri çekilmeye zorladı. Labienus, Pacorus'un ek kuvvetleriyle yeniden bir araya geldikten sonra, onun ve Ventidius'un orduları Toros Dağları'nda bir yerde karşılaştı.^[3]

Muharebe

Muharebe gününde Ventidius, Partların süvari gücünü boşa çıkarmak için adamlarını engebeli araziden oluşan yüksek yamaçlara konumlandırmıştı. General Decidius Saxa'nın önceki yıl süvarileriyle ilgili hatalarını öğrenen Ventidius, onları gereksiz bir süvari saldırısında harcamamaya karar vermiş ve bunun yerine süvarilerini, düşman saldırısını köreltmek için kullanmayı planladığı piyadelerinin kanatlarında tuttu. Partlar süvarilerini kamplarının dışında, tepenin dibinde, önde atlı okçular ve arkada katafraktlar olacak şekilde gevşek bir düzende oluşturmuşlardı. Romalılara karşı başarı şanslarına güvenen Partlar, Labienus'un piyadelerinin kendileriyle birlikte harekete geçmesini beklemeyi başaramadılar ve bunun yerine Romalılarla savaşmak için tepeye çıktılar.

Part atlı okçuları, konumlarını koruyan ve kalkanlarının arkasına saklanan Romalılara yaylım ateşi açtılar. Romalılar, Partlara karşı cirit yaylım ateşi açarak karşılık verdiler. Sonunda Ventidius adamlarına yakın düzen oluşturmalarını ve tepeden aşağıya, çarpıştıkları düşmanlara doğru hücum etmelerini emretti. Part atlı okçuları hafif zırhlıydı ve yakın mesafe muharebelerinde ağır zırhlı Roma lejyonerlerine karşı kendilerini koruyamıyorlardı. Sonunda, yüksek kayıplar nedeniyle panik başladı ve Part kuvvetleri, Labienus'u kaderine bırakarak muzaffer Romalılardan kaçmaya başladılar.^[4]

Sonrası

Muharebeden sonra Labienus kaçmaya çalışmış ama yakalanıp idam edilmiştir. Labienus'un isyancıları Ventidius'un adamlarına katıldılar.^[5] Part kuvvetleri Belen Geçidi'ne kaçtılar ve burada Ventidius'un ordusuyla yeniden çatışmaya girdiler; yine mağlup oldular ve Pacorus ordusunu Suriye'den çekmek zorunda kaldı, daha sonra Romalılar tarafından geri alındı ve onların kontrolü altına alındı.^[3]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ C.P. Cavafy Historical Poems - J. Phillipson "Ventidius, Kilikya Kapıları ve Amanus Dağı'nda kesin zaferler kazandı"
^ ^a ^b Brice, Lee L. (2014). Warfare in the Roman Republic: From the Etruscan Wars to the Battle of Actium: From the Etruscan Wars to the Battle of Actium (İngilizce). ABC-CLIO. s. 46. ISBN 978-1-61069-299-1.
^ ^a ^b "Rome and Parthia at War - All Empires".
^ Dando-Collins, Stephen (2008). Mark Antony's Heroes. John Wiley and Sons. ISBN 978-0-470-22453-3.
^ Sheldon, Rose Mary (2010). Rome's Wars in Parthia. London: Vallentine Mitchell. s. 59. ISBN 978-0-85303-931-0.

[1] C.P. Cavafy Historical Poems - J. Phillipson "Ventidius, Kilikya Kapıları ve Amanus Dağı'nda kesin zaferler kazandı"

[Brice-2] Brice, Lee L. (2014). Warfare in the Roman Republic: From the Etruscan Wars to the Battle of Actium: From the Etruscan Wars to the Battle of Actium (İngilizce). ABC-CLIO. s. 46. ISBN 978-1-61069-299-1.

[allempires.com-3] "Rome and Parthia at War - All Empires".

[4] Dando-Collins, Stephen (2008). Mark Antony's Heroes. John Wiley and Sons. ISBN 978-0-470-22453-3.

[5] Sheldon, Rose Mary (2010). Rome's Wars in Parthia. London: Vallentine Mitchell. s. 59. ISBN 978-0-85303-931-0.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]