Esham usulü

Esham usulü, Osmanlı Devleti zamanında görülen bir iç borçlanma çeşididir. Devletin ekonomik yapısında meydana gelen bozulmalar nedeniyle oluşan para ihtiyacını gidermek için III. Mustafa zamanında çıkarılmış ve I.Abdülhamit döneminde uygulanmaya başlamıştır.

Esham kelimesi, pay ve hisse gibi anlamlara gelmektedir. Osmanlı dönemindeki pay ve gelir ortaklığı senetlerini ifade etmekteydi. Devlet, para ihtiyacını karşılamak için, bu senetleri para karşılığında satmaya başladı. Mukata adı verilen vergi kalemlerine ait yıllık gelirler, sehimler (senet) hâlinde dilimlere ayrılmaktaydı. Bu dilimlerin parçalarına ise muacele denilmekteydi. Muaceleler, peşin para karşılığında isteyen herkese satılabiliyordu.

Satın alınan muacelelerin %5'i veya %10'u miktarındaki harcı hazineye yatıranlar, kendi adına düzenlenen sehimlere sahip olabiliyordu. Bu sehimler, başkalarına satılabiliyor, fakat miras yoluyla devredilemiyordu. Bir sehmin sahibi öldüğü takdirde, sehim Hazineye geçiyordu.

Kaynakça

• Ekonomide esham uygulaması 27 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2016
• Esham sistemi 27 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2016