Mübarizeddin Ertokuş

Mübarizeddin Ertokuş Bey ya da kısaca Ertokuş Bey (Arap alfabesiyle: مبارزالدىن ارطوكوش), I. Gıyaseddin Keyhüsrev (1192-1196, 1205-1211), I. İzzeddin Keykavus (1211-1220) ve I. Alaeddin Keykubad (1220-1237) dönemlerinde Türkiye Selçuklu Devleti'nde Atabeglik ve Isparta ve Antalya Serleşkerliğini yapmış devlet adamı. İdari ve askeri bakımdan hem şahsına hem de devletine kazandırdığı prestij nedeniyle Türkiye Selçukluları için önemli bir devlet adamıdır. Mübarizeddin Ertokuş bey gulam asıllı olup Türkiye Selçuklu Devletinin Gulaman-ı Haslarındandır.

Yaşamı

Anadolu ticaretinde mühim limanlar olan Antalya, Alanya ve akabinde güney sahillerinin ele geçirildiği dönemlerde sultanların yenilmez fatihi olarak önemli başarılara imza atmıştır. Yalnızca bu bölgeleri fethetmekle kalmayan Mübarizeddin Ertokuş’un gerek giriştiği vakıf ve imar faaliyetleri gerekse adil ve hoşgörülü yönetimiyle Antalya ve çevresindeki halkın sevgisini de kazandığını kaynaklarda görmek mümkündür. Kıbrıs'ın fethi konusunu danışmanlığını yaptığı her sultana açsa dahi bütün hürmetine rağmen hiçbir zaman bu fikri destek ve kabul görmemiştir. Moğol İstilasına karşı yüzünü Doğu Anadoluya çeviren devletin uç beylerinin birliğini ve dirliğini sağlamıştır. Ertokuş’un ne zaman öldüğü bilinmemektedir fakat Keykubad’ın ölümünden önce Gıyaseddin’in Atabey’i olarak Şemsettin Altunaba’yı tayin ettiği görülmektedir ki bu arada ölmüş olabileceği düşünülmektedir.

Selçuklu Mimarisine Katkıları

Isparta'da Alaeddin Keykubad döneminde Abdullah oğlu Mübarizeddin adına yapıldığına dış kapısı üzerindeki kitabeden anlaşılan 1224 senesinde inşa edilmiş bir Medrese bulunmaktadır. Atabey İlçesinde 1224 yılında yapılan bu medresenin yanı sıra Uluborlu’daki 1229 tarihli cami ve Eğirdir’deki 1237 yılında yapılan medrese de bölgenin fethi sonrasında Alaeddin Keykubad’ın Emir Mübarizeddin Ertokuş ile işbirliği yaparak başlattığı imar faaliyetlerinin bir parçası olarak sayılmaktadır. 1224 yılında yapılan Atabey Medresesi sadece bölgenin değil tüm Selçuklu Döneminin en önemli medreselerindendir.

Kaynakça

• Selçuklu Döneminde Siyasi ve Bani Kimliği ile Mübarizeddin Ertokuş. 5 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2022. 
• Taneri, Aydın (1995). "ERTOKUŞ". TDV İslâm Ansiklopedisi. 11. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 312-313. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2022.