Ebeveynlik stilleri
Ebeveynlik stili, bir ebeveynin çocuğuyla etkileşimde bulunurken ve onu büyütürken kullandığı davranış, tutum ve yaklaşımların hepsini kapsayan bir durumdur. Ebeveynlik stilleri üzerine yapılan çalışma sonucunda ebeveynlerin ebeveynlik kalıplarında farklılık gösterdiği ve bu kalıpların çocuklarının gelişimi ve refahı üzerinde önemli bir etkiye sahip olabileceği görülmüştür. Ebeveynlik stilleri, geniş uygulama ve tutum kalıplarını kapsadığı için belirli bir modeli yoktur.[1] Ebeveynlik stilleri aynı zamanda ebeveynlerin çocuklarına tepki verme ve onlardan talepte bulunma aşamalarını da kapsar.
Çocuklar, çocukluk çağları boyunca birçok farklı aşamadan geçerler. Ebeveynler, zaman içinde gelişen faktörler etkisiyle kendi stillerini oluştururlar. Çocuklar kendi kişiliklerini geliştirmeye başladıkça ebeveynlik stilleri de değişebilir. Bebeklik döneminde ebeveynler,bebeklerine uyum sağlamak ve onunla bağ kurmak için yeni yaşam tarzı benimseyip ona ayak uydurmaya çalışabilirler. Çocuklarının ergenlik döneminde ebeveynler, ergenlerin özgürlüğü araması ve arzulaması gibi yeni zorluklarla karşılaşırlar.[2]
Çocuğun mizacı ve ebeveynlerinin kültürel kalıpları, çocuğun ailesinden göreceği ebeveynlik tarzını etkiler.[3] Ebeveynlerin çocukken kendi deneyimledikleri ebeveynlik stilleri aynı zamanda kullanmayı seçtikleri ebeveynlik stillerini de etkiler.[4]
İşlevsiz stiller
değiştirAile yapısının işlevsiz hale gelmesine yol açabilecek sağlıksız ebeveynlik belirtileri şunlardır:[5]
- Gerçekçi olmayan beklentiler
- Alay[6]
- Koşullu aşk[6]
- Saygısızlık;[6] özellikle küçümseme
- Duygusal hoşgörüsüzlük (aile üyelerinin "yanlış" duyguları ifade etmelerine izin verilmez) [6]
- Sosyal işlev bozukluğu veya izolasyon[6] (örneğin, diğer ailelere ulaşmak istemeyen ebeveynler - özellikle aynı cinsiyetten ve yakın yaşta çocukları olanlar veya "arkadaşsız" çocuklarına yardım etmek için hiçbir şey yapmayanlar)
- Konuşmaya izin vermeme (çocukların otoriteye karşı çıkmasına veya sorgulamasına izin verilmez) [6]
- "İçsel yaşamın" reddedilmesi (çocukların kendi değer sistemlerini geliştirmelerine izin verilmez) [6]
- Yetersiz veya aşırı koruyucu olmak
- İlgisizlik ("Umurumda değil!")
- Küçümseme ("Doğru bir şey yapamazsın!")
- Utanç ("Yazıklar olsun!")
- Acı (söylenenden bağımsız olarak, acı bir ses tonu kullanmak)
- İkiyüzlülük ("Dediğimi yap, yaptığım gibi değil")
- Küçük kabahatler veya kazalar için affedilmeme
- Yargılayıcı ifadeler veya şeytanlaştırma ("Sen yalancısın!")
- Aşırı eleştirel olmak ve uygun övgüyü esirgemek (uzmanlar % 80-90 övgü ve %10-20 yapıcı eleştirinin en sağlıklı olduğunu söylüyor) [7][8]
- Çifte standartlar veya ikili bir değerler sistemine sahip olarak "karışık mesajlar" vermek (yani sosyal alanda farklı özel alanda farklı davranmak veya her çocuğa farklı değerler öğretmek)
- Devamsız ebeveyn (aşırı iş yükü, alkol / uyuşturucu kullanımı, kumar veya diğer bağımlılıklar nedeniyle çocukları ile nadiren ilgilenen)
- Çocukları etkileyen yerine getirilmemiş projeler, etkinlikler ve vaatler ("Daha sonra yapacağız")
- Toplumsal cinsiyet önyargısı (erkek çocuğa adil, kız çocuğa haksız davranmak)
- Cinsellikle alakalı tartışma ve maruz kalma: çok fazla, çok erken veya çok az, çok geç
- Yerleşik kurallardan çok duygulara veya aile politikasına dayanan hatalı disiplin (örneğin, "sürpriz" ile cezalandırma)
- Madde bağımlılığı, kişilik bozuklukları veya stres nedeniyle öngörülemeyen bir duygusal duruma sahip olmak
- Başkaları yanlış davranış bildirdiğinde veya öğretmenler okuldaki sorunları bildirdiğinde ebeveynler her zaman (veya asla) çocuklarının tarafını tutmazlar
- Günah keçisi yapmak (bir çocuğu diğerinin kötülükleri için bilerek veya pervasızca suçlamak)
- Daha büyük kardeşlere, yaş farkları ve olgunluk düzeylerine göre küçük kardeşler üzerinde hiç veya aşırı yetki verilmesi
- Alkıma
- Çocukları düzenli olarak aşırı veya yetersiz nitelikli oldukları etkinliklere katılmaya zorlamak (örneğin küçük bir çocuğu poker oyunlarına götürmek vb.).)
- Ya cimri olmak ("scrooge") ya da çocukların ihtiyaçlarının karşılanmamasına seçici olarak izin vermek (örneğin bir baba, emeklilik için para biriktirmek istediği için oğluna bisiklet almayacak ya da bu ihtiyacı "önemli bir şey" olarak görmeyecek)
Ayrıca bakınız
değiştirKynakça
değiştir- ^ Spera, Christopher (1 Haziran 2005). "A Review of the Relationship Among Parenting Practices, Parenting Styles, and Adolescent School Achievement". Educational Psychology Review. 17 (2): 125-146. doi:10.1007/s10648-005-3950-1.
- ^ Davey, Graham, (Ed.) (30 Haziran 2006). "Parenting". Encyclopaedic Dictionary of Psychology. Routledge. ISBN 9780340812389.
- ^ Berger S., Kathleen (18 Şubat 2011). The Developing Person Through the Life Span. 8th. Worth Publishers. ss. 273-278. ISBN 978-1-4292-3203-6.
- ^ Firestone, Lisa (30 Temmuz 2015). "7 Ways Your Childhood Affects How You'll Parent". Psychology Today.
- ^ Blair, Justice; Blair, Rita (April 1990). The Abusing Family. Revised. Insight Books. ISBN 978-0306434419.
- ^ a b c d e f g Neuharth, Dan (1999). If You Had Controlling Parents: How to Make Peace with Your Past and Take Your Place in the World. Diane Publishing Company. ISBN 978-0788193835.
- ^ "Praise, encouragement and rewards". Raising Children Network. 10 Nisan 2011. 28 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Chavez, Holly (2 Ocak 2016). "13 Signs Of A Toxic Parent That Many People Don't Realize". Lifehack.