Cichorieae (ayrıca Lactuceae olarak da adlandırılır); Papatyagiller bitki familyasının üyesi olan bir oymak olup içerisinde 93 cins, 1.600 eşeyli olarak üreyen tür ve 7.000'den fazla apomiktik (eşeysiz üreyen) tür barındırmaktadır. Chicorieae, başlıca Doğu Yarımküre'nin ılıman bölgelerinde bulunur.[2] Cichorieae'nın bütün türlerinde sütlü lateks ve tek tip çiçekçik içeren kömeçleri bulunmaktadır. Gundelia ve Warionia cinsleri, yalnızca disk çiçeğine sahip cinsler olup geri kalan bütün cinslerdeki çiçekler ışın çiçeğe sahiptir. En çok tür içeren cinsleri; yaklaşık 1.600 apomiktik türü olan Taraxacum (Crepidinae alt oymağı), eşeyle üreyen yaklaşık 770 tür ile eşeysiz üreyen yaklaşık 5,200 türü olan Hieracium (Şahin otu) ve eşeyle üreyen 110 tür ile eşeysiz üreyen 700 türü olan Pilosella (Tırnakotu) cinsleridir.[3] Tanınmış üyeler arasında marul, hindiba, karahindiba ve yemlik gösterilebilir.

Cichorieae
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem: Plantae
Şube: Tracheophyta
Sınıf: Magnoliopsida
Klad: Eudicots
Takım: Asterales
Familya: Asteraceae
Alt familya: Cichorioideae
Oymak: Cichorieae
(Lam. & DC. 1806)
Alt oymaklar [1]
Chondrillinae

Cichoriinae
Crepidinae
Hieraciinae
Hyoseridinae
Hypochaeridinae
Lactucinae
Microseridinae
Scolyminae
Scorzonerinae

Warioniinae
Sinonimler
Lactuceae Cassini

Betimleme

değiştir

Türlerin çoğu otsu, çok yıllık, kısa ömürlü veya yıllık bitkilerdir, seyrek olarak çalımsılar (kökleri odunsu olan çok yıllık bitkiler), çalılar veya asmalar biçimlerinde de olabilmektedir. Bütün Cichorieae türlerinin hem köklerinde, gövdelerinde hem de yapraklarında lateks kanalları vardır ve Papatyagiller familyasında lateks oldukça yaygın olmasına karşın bu özellik Papatyagiller familyası arasında eşsiz bir özelliktir. Yapraklar bir rozet içindedir veya dönüşümlü olarak gövde boyunca yerleştirilmiştir, ancak Asteraceae'daki baskın durum budur. Cichorieae'daki tek istisna, Shinnersoseris'in zıt alt yapraklarıdır. Geleneksel olarak, Cichorieae, yalnızca çift cinsiyetli ligulat (dilsi) çiçekleri içeren çiçek başlarına (ucunda beş diş bulunan şerit şeklinde bir korolla) sahip taksonlardan oluşmaktaydı ve yalnızca Catamixis, Glossarion, Hyaloseris (Mutisieae) ve Fitchia (Heliantheae cinslerinde daha da var olan nadir bir özelliktir. Ancak, yakın zamanlarda Gundelia ve Warionia cinsleri Cichorieae'ya eklenmiş ve bu iki cins, tek disk çiçeklerin bulunduğu bir başa sahiptir.[3]

Taksonomi

değiştir

Joseph Pitton de Tournefort, 1694 tarihli Elemens de botanique ou methode pour connoître les plantes adlı eserinde, bu grubu ilk olarak bir taksonomik birim olarak tanımlamış ve bu grubu "bitki aleminin 13. sınıfı" olarak adlandırmıştır. Tournefort, bugün yalnızca hala Cichorieae'nin bir parçası olarak kabul edilen taksonları yerleştirmiştir. Sébastien Vaillant, bu gruba 1723'te "Cichoracées" adını vermiştir. Bu ad, Linnaeus adlandırmasının 1753'teki başlangıcından önce geldiğinden dolayı geçerli değildir, ancak Jean-Baptiste Lamarck ve Augustin Pyramus de Candolle, 1806'da yayınlanan Flora Gallica Descriptarum'daki Synopsis Plantarium'da Cichorieae adını kullanmıştır. 1819'da Henri Cassini tarafından türetilen Lactuceae adı aynı takson grubunu içermekte olup bu nedenden dolayı eşanlamlıdır. Açıkçası, grubun ilk tanımlanmasından bu yana geçen yüzyıllar boyunca, şu anda Cichorieae'ya eklenen çok sayıda yeni takson tanımlanmıştır ve bu grup, Cassini, David Don, Christian Friedrich Lessing, A. P. De Candolle, George Bentham ve Karl August Otto Hoffmann gibi yazarlar tarafından çeşitli morfolojik karakter durumları kullanılarak farklı alt gruplara bölünmüştür.[3]

Filogeni

değiştir

Genetik analiz, Cichorieae arasındaki filogenetik ilişkilerdeki kavrayışı artırmıştır. Aşağıdaki ağaçlar hep birlikte bu içgörüleri simgelemektedir.[3]

Alt oymaklar

değiştir
oymak Cichorieae

alt oymak Cichoriinae

alt oymak Microseridinae

alt oymak Hieraciinae

alt oymak Crepidinae

alt oymak Chondrillinae

alt oymak Hypochaeridinae

alt oymak Hyoseridinae

alt oymak Lactucinae

alt oymak Scolyminae

alt oymak Scorzonerinae

alt oymak Warioniinae

Bazal alt oymaklar

değiştir
oymak Cichorieae

alt oymaklar Cichoriinae, Hieraciinae
ve Microseridinae

alt oymaklar Chondrillinae, Crepidinae,
Hyoseridinae, Hypochaeridinae ve Lactucinae

alt oymak Scolyminae

Gundelia tournefortii

Catananche

Scolymus

Hymenonema

alt oymak Scorzonerinae

Epilasia

Tragopogon

Koelpinia

Pterachaenia stewartii

Geropogon hybridus

Podospermum

Scorzonera

Takhtajaniantha pusilla

Tourneuxia

Lasiospora

alt oymak Warioniinae

Warionia saharae

Chondrillinae, Crepidinae, Hyoseridinae, Hypochaeridinae, Lactucinae

değiştir
alt oymak Hyoseridinae

Aposeris foetida

Hyoseris

Reichardia

Launaea

Sonchus

alt oymak Crepidinae

Garhadiolus

Lagoseriopsis

Heteracia szovitsii

Heteroderis pusilla

Syncalathium

Hololeion

Nabalus

Soroseris

Acanthocephalus

Ixeris

Taraxacum

Youngia

Crepidiastrum

Askellia

Crepis

Lagoseris

Rhagadiolus

Lapsana

alt oymak Chondrillinae

Chondrilla

Willemetia

Phitosia crocifolia

alt oymak Hypochaeridinae

Urospermum

Prenanthes purpurea

Scorzoneroides

Hypochaeris

Helminthotheca

Picris

Hedypnois

Leontodon

alt oymak Lactucinae

Notoseris

Cicerbita

Lactuca

Cichoriinae, Hieraciinae ve Microseridinae

değiştir
alt oymak Hieraciinae

Schlagintweitia

Andryala

Hieracium

Hispidella hispanica

Pilosella

alt oymak Cichoriinae

Phalacroseris bolanderi

Erythroseris

Cichorium

Rothmaleria granatensis

Arnoseris minima

Tolpis

alt oymak Microseridinae

Picrosia

Pyrrhopappus

Chaetadelpha wheeleri

Lygodesmia

Shinnersoseris rostrata

Krigia

Marshalljohnstonia gypsophila

Pinaropappus

Agoseris

Nothocalais

Microseris

Uropappus

Atrichoseris platyphylla

Malacothrix

Munzothamnus blairii

Stephanomeria

Rafinesquia

Pleiacanthus spinosus

Prenanthella exigua

Glyptopleura

Cinslerin alfabetik listesi

değiştir

Kaynakça

değiştir
  1. ^ ICN (Hand, R., Kilian, N. & Raab-Straube, E. von; general editors) 2009- (continuously updated): International Cichorieae Network: Cichorieae Portal. Published on the Internet at http://wp6-cichorieae.e-taxonomy.eu/portal/ 22 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.; accessed 5 Nov 2010
  2. ^ Flora of North America Editorial Committee (from 1993), (Ed.) (2006). "Cichorieae". Flora of North America. 19. New York/Oxford: Oxford University Press. s. 214. 5 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2020. 
  3. ^ a b c d Susanna, A.; Stuessy, T. E.; Bayer, R.J. ((Ed.)). "24. Cichorieae" (PDF). Systematics, evolution and biogeography of Compositae. Viyana: International Association for Plant Taxonomy. Erişim tarihi: 18 Kasım 2016.  r eksik |soyadı1= (yardım)
  4. ^ Kilian, N.; Gemeinholzer, B. (2007). "Studies in the Compositae of the Arabian Peninsula and Socotra – 7. Erythroseris, a new genus and the previously unknown sister group of Cichorium (Cichorieae subtribe Cichoriinae)". Willdenowia. 37: 283-296. doi:10.3372/wi.37.37117. 15 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2008. 

Dış bağlantılar

değiştir