Burgundlar
Burgundlar (Latince: Burgundiōnes, Burgundī; Eski Norsca: Burgundar; Eski İngilizce: Burgendas; Yunanca: Βούργουνδοι), Roma İmparatorluğu zamanında Germanya'da (bugün Polonya'nın parçası) yaşayan büyük bir Doğu Cermen kavmi. Burgundlar ilk olarak 291'de Trier'de imparator Maximian'a verilen 11. methiyede Alamannilerle birlikte anılır ve 248 ile 291 yılları arasında gerçekleşmiş olabilecek olaylara atıfta bulunurlar ve görünüşe göre yüzyıllar boyunca komşu olarak da kalmışlardır.[1]
411 yılı civarında Ren Nehrinde Frankların ve Alamanların arasında Worms, Speyer ve Strasbourg kentlerinde bağımsızlıklarını ilan etti. 436 yılında Aëtius, Burgund güçlerini Ren Nehrinde Hun güçlerine yardım amaçlı olarak mağlup etmiştir, ardından 443'te, Doğu Galya'ya yerleşmişlerdir.
Galya bölgesi, Batı Alpler bölgesinde Burgundya Krallığı'na evrildi. Bu krallık daha sonra Frank Krallığı hakimiyetine girdi, günümüzde bile Fransa'nın Alp Bölgesinde kalan topraklar Burgonya Bölgesidir.
Burgonya'nın öteki toprakları da Hun ordusuyla birlik oluşturmuştur.[2][3]
Burgundlar tarihlerini yazıya geçirmeden önce, aslen anakara İskandinavya'dan oradan Bornholm Adası'na, oradan da Polonya'nın ortasındaki Vistula Havzası'na göç etmiş olabilirler.[4]
Tarih
değiştirKesin Olmayan Erken Tarih
değiştirTarihçiler arasında Burgundlar'ın Roma kontrolündeki Ren topraklarına gelmeden önceki kökenleri hakkında çeşitli iddialar vardır. Ancak Ian Wood ve Walter Goffart gibi bazı modern tarihçiler bu konuya şüpheyle yaklaşırlar. Susan Reynolds'un belirttiği gibi:[5]
Wood, altıncı yüzyılın başlarındaki yasalarında Burgonyalı olarak adlandırılanların tek bir etnik grup olmadığını, ancak bu tanımın Gundobad ve Sigismund'un Romalı olmayan takipçilerini kapsadığını öne sürüyor. Gotların ve Burgonyalıların bazı liderleri Baltık civarındaki uzak atalardan gelmiş olabilir. Herkesin bir sürü ataları vardır ve onların bazıları başka yerlerden gelmiş olabilir. Walter Goffart'ın tekrar tekrar savunduğu gibi, altıncı yüzyıl ya da daha sonra İskandinavya'ya ya da onun içindeki yerlere verilen adlara yapılan göndermelerin, bu belirli atalardan gelen geleneklerin belirgin ve ince bir şekilde aktarıldığı anlamına geldiğine inanmak için çok az neden vardır.
Krallık Dönemi
değiştirRen Toprakları
değiştir411'de Burgund kralı Gundahar (ya da Gundicar) Alan kralı Goar ile iş birliği yaparak Jovinus'u kukla imparator yaparak kontrol ettiği Galyalı kral sayesinde Ren topraklarının sol (Roma tarafı) kıyısına Lauter nehri ile Nahe arasına yerleşerek Worms, Speyer ve Strazburg'u ele geçirdi. Ateşkesin bir parçası olarak, İmparator Honorius onlara Borbetomagus'ta (şidmiki Worms) olan toprakları verdi.[6]
Feoderati olan yeni statülerine rağmen, Burgonya'nın Roma Yukarı Gallia Belgica'ya akınları dayanılmaz hale geldi ve Romalı general Aëtius'un Hun paralı askerlerini çağırmasızca Burgonya Krallığı acımasızca yok edildi. Kral Gundahar bu savaşta öldürüldü.
Doğu Galya Yerleşimi
değiştirKaynaklarda belirtilmeyen nedenlerle Burgundalara ikinci kez feoderati statüsü verilmiştir. Burgundlar topraklarını güneye doğru Sapaudia'ya günümüzdeki Savoy bölgesine karşılık gelen topraklara kadar genişletmişlerdir. Burgundlar muhtemelen bugün Lyon olarak bilinen Lugdunum yakınlarında bile yaşıyorlardı. Gundahar'ın oğlu olduğu düşünülen yeni kral Gundioc (ya da Gunderic) babasının ölümünden sonra hüküm sürmüştür. babasının ölümünden sonra hüküm sürmüş görünmektedir.[7] Tarihçi Pline bize Gunderic'in Saône, Dauphiny, Savoie bölgelerini ve Provence'ın bir bölümünü yönettiğini söylüyor. Burgonya krallığının başkenti olarak Vienne'i kurdu. Toplamda, Gundahar hanedanının sekiz Burgonya kralı, krallık 534'te Franklar tarafından istila edilene kadar hüküm sürdü. Son zamanlarında Roma'nın müttefiki olarak Aëtius, Vizigot konfederasyonu ve ötekilerle Attila'ya karşı Châlons muharebisnde savaşmıştır.[8]
Düşüşü
değiştirBurgundlar doğu Galya'da güçlerini kaybetmeye başlamışlardı. 493'te, Frank Kralı Clovis, sonradan kendisini Katolik yapacak olan Chilperic'in kızı olan Clotilda ile evlenmiştir
İlk başta 6. yüzyılın başlarında Vizigotlara karşı Franklar ile müttefik olan Burgonyalılar, Vézeronce Savaşı'ndaki ilk girişimin ardından 532 yılında Autun'da Franklar tarafından fethedildi. Burgonya krallığı, Merovenj krallıklarının bir parçası haline getirildi ve Burgonyalıların kendileri de büyük ölçüde asimile edildi.
Dil
değiştirBurgundca ölü bir Doğu Cermen dilidir. 6. yüzyılda ölmüştür.[9]
Din
değiştirDoğuda kaynaklarda belirtilmeyen bir yerde Burgonyalılar, daha önceki Germen paganizminden Arian Hristiyanlığına dönmüşlerdi. Onların Arianizmi, Burgonyalılar ve Katolik Batı Roma İmparatorluğu arasında bir şüphe ve güvensizlik kaynağı olduğunu kanıtladı.
Son Burgonya krallarından biri olan Gundobad, Vienne piskoposu Avitus ile yakın bir kişisel dostluk sürdürdü. Üstelik Gundobad'ın oğlu ve halefi Sigismund'un kendisi de bir Katolikti ve iktidardaki ailenin birkaç kadın üyesi de dahil olmak üzere Burgonya halkının çoğunun da bu zamana kadar din değiştirdiğine dair kanıtlar var.
|
Bu madde bir taslaktır. Bu maddeyi geliştirerek veya özelleştirilmiş taslak şablonlarından birini koyarak Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. |
Kaynakça
değiştir- ^ Nixon, C. E. V.; Rodgers, Barbara Saylor (1 Ocak 1994). In Praise of Later Roman Emperors: The Panegyrici Latini (İngilizce). University of California Press. ISBN 978-0-520-08326-4. 13 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2024.
- ^ Sidonnius Appolinarius, Carmina, 7, 322
- ^ Schutz, Herbert (2001). Tools, Weapons and Ornaments: Germanic Material Culture in Pre-Carolingian Central Europe, 400-750 (İngilizce). BRILL. ISBN 978-90-04-12298-7. 13 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2024.
- ^ "Burgundy | History, Culture, Geography, & Map | Britannica". www.britannica.com (İngilizce). 26 Nisan 2024. 1 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2024.
- ^ Reynolds, "Our Forefathers" in Goffart (ed.) After Rome's Fall, p.35, citing Wood "Ethnicity and Ethnogenesis of the Burgundians" in Wolfram (ed.) Typen de Ethnogenese.
- ^ Prosper, a. 386
- ^ Drew, p. 1
- ^ Jordanes, Getica, 231
- ^ Wolfram, Herwig (1997). The Roman Empire and Its Germanic Peoples (İngilizce). University of California Press. ISBN 978-0-520-08511-4. 13 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2024.