Biyotik madde
Biyotik madde veya biyolojik yollardan türetilmiş madde, canlı organizmalardan gelen herhangi bir maddeye verilen isimdir. Bu tür maddelerin çoğu karbon içerir ve bozunabilir.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/BALLS_OF_COTTON_%28ANDHRA_-SOUTH_INDIA%29_READY_FOR_HARVEST.jpg/220px-BALLS_OF_COTTON_%28ANDHRA_-SOUTH_INDIA%29_READY_FOR_HARVEST.jpg)
Dünya'daki ilk yaşam en az 3,5 milyar yıl önce ortaya çıktı.[1][2][3] Güneybatı Grönland'da 3,7 milyar yıllık metasedimanter kayaçlarda keşfedilen ve biyojenik bir madde olan grafit[4] ile Batı Avustralya'daki 4,1 milyar yıllık kayaçlarda bulunan "biyotik yaşam kalıntıları", yaşamın en eski fiziksel kanıtlarıdır.[5][6] Dünya'nın biyoçeşitliliği, kitlesel yok oluşlarla kesintiye uğramadığı sürece sürekli olarak arttı.[7] Bilim insanları, Dünya'da şimdiye kadar yaşamış tüm yaşam türlerinin (beş milyardan fazla)[8] yüzde 99'undan fazlasının neslinin tükendiğini tahmin etseler de,[9][10] günümüzde tahminen 10-14 milyon civarı yaşayan canlı türü vardır.[11][12] Bunların yaklaşık 1,2 milyonu belgelenmiştir ancak %86'dan fazlası henüz belgelenmemiştir.[13]
Biyotik maddelere örnek olarak ağaç, saman, humus, gübre, ağaç kabuğu, ham petrol, pamuk, örümcek ipeği, kitin, fibrin ve kemik verilebilir.
Kaynakça
değiştir- ^ Schopf, JW, Kudryavtsev, AB, Czaja, AD, and Tripathi, AB. (2007). Evidence of some Archean life: Stromatolites and microfossils. Precambrian Research 158:141–155.
- ^ Schopf, JW (2006). Fossil evidence of Archaean life. Philos Trans R Soc Lond B Biol Sci 29;361(1470) 869-85.
- ^ Biology. McGraw-Hill Education. 2002. s. 68. ISBN 978-0-07-112261-0. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2013.
- ^ Ohtomo (January 2014). "Evidence for biogenic graphite in early Archaean Isua metasedimentary rocks". Nature Geoscience. Londra: Nature Publishing Group. 7 (1): 25-28. doi:10.1038/ngeo2025. ISSN 1752-0894.
- ^ "Hints of life on what was thought to be desolate early Earth". Excite. Yonkers, NY: Mindspark Interactive Network. Associated Press. 19 Ekim 2015. 23 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2015. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
(yardım) - ^ Bell (19 Ekim 2015). "Potentially biogenic carbon preserved in a 4.1 billion-year-old zircon" (PDF). Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. Washington, D.C.: National Academy of Sciences. 112 (47): 14518-21. doi:10.1073/pnas.1517557112. ISSN 1091-6490. PMC 4664351 $2. PMID 26483481. 6 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Early edition, published online before print.
- ^ Sahney, S. (27 Ocak 2010). "Links between global taxonomic diversity, ecological diversity and the expansion of vertebrates on land". Biology Letters. 6 (4): 544-47. doi:10.1098/rsbl.2009.1024. PMC 2936204 $2. PMID 20106856.
- ^ Gaston, Kevin, (Ed.) (31 Aralık 1996). The Biology of Rarity: Causes and consequences of rare—common differences. ISBN 978-0412633805. 3 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2015. r
|ad1=
eksik|soyadı1=
(yardım); r eksik|soyadı2=
(yardım) - ^ Watching, from the Edge of Extinction. Yale University Press. 2000. s. preface x. ISBN 978-0-300-08469-6. 5 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2017.
- ^ "Prehistory's Brilliant Future". The New York Times. 8 Kasım 2014. 29 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2014. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
(yardım) - ^ May (1988). "How many species are there on earth?". Science. 241 (4872): 1441-1449. doi:10.1126/science.241.4872.1441. PMID 17790039.
- ^ "Biodiversity and Evolution". Environmental Science. Cengage Learning. 1 Ocak 2012. s. 62. ISBN 978-1-133-70787-5. Erişim tarihi: 27 Aralık 2014.
- ^ Mora (23 Ağustos 2011). "How many species are there on Earth and in the ocean?". PLOS Biology. 9 (8): e1001127. doi:10.1371/journal.pbio.1001127. PMC 3160336 $2. PMID 21886479.