Vikipedi

Azerbaycan Hava Yolları'nın 8243 sefer sayılı uçuşu

Azerbaycan Hava Yolları'nın 8243 sefer sayılı uçuşu, Azerbaycan Hava Yolları tarafından Bakü Haydar Aliyev Uluslararası Havalimanından Rusya'nın Grozni Havalimanı'na yapılması planlanan dış hat yolcu seferidir.[2][3][4] Embraer E190AR tipi uçak, 25 Aralık 2024'te Kazakistan'ın Aktau Havalimanı yakınlarında 62 yolcu ve 5 mürettebatı ile birlikte düştü. Kaza sonucu iki pilot da dahil 38 kişi hayatını kaybetti, 29 yolcu ise sağ kurtuldu.[1][5][6][7]

Azerbaycan Hava Yolları'nın 8243 sefer sayılı uçuşu
Kazada düşen 4K-AZ65 kuyruk numaralı uçağın 18 Haziran 2016'da Antalya Havalimanı'nda çekilmiş bir fotoğrafı
Özet
Tarih25 Aralık 2024
Olay türüSoruşturma sürecinde
BölgeAktau Havalimanı yakınları, Aktau, Kazakistan
Koordinatlar43°53′34″K 51°00′22″D / 43.89278°K 51.00611°D / 43.89278; 51.00611
Hava taşıtı
KalkışHaydar Aliyev Uluslararası Havalimanı, Bakü, Azerbaycan
DestinasyonGrozni Havalimanı, Çeçenistan, Rusya
Yolcu sayısı67
Mürettebat5
Ölü sayısı38
Kurtulanlar29[1]
Hava taşıtı modeliEmbraer E190AR
İşletmeciAzerbaycan Hava Yolları
IATA sefer No.J28243
ICAO sefer No.AHY8243
Sefer sayısı8243
Kuyruk numarası4K-AZ65

Rus haber ajansları uçağın Bakü'den Rusya'nın Çeçenistan Cumhuriyeti'ndeki Grozni'ye uçtuğunu ancak Grozni'deki sis nedeniyle rotasının değiştirildiğini söyledi. Uçağın Hazar Denizi üzerinde uçarken uçakta bir acil durum meydana geldiğini bildirmek için transponderinden 7700 (genel acil durum) sinyali aldığı bildirildi.[8][9][10] Rusya Federal Hava Taşımacılığı Ajansı ön raporları, olayın bir kuş çarpmasından kaynaklanmış olabileceğini öne sürdü, ancak kurtulanlar uçağa bir patlama ve şarapnel isabet ettiğini bildirdi.

26 Aralık 2024'te Azerbaycan hükümet yetkilileri, ön soruşturma sonucunda uçağın bir Rus füzesi tarafından vurulduğunu ve pilotların acil iniş taleplerine rağmen hasar gören uçağın herhangi bir Rus havaalanına inmesine izin verilmediğini ve Hazar Denizi üzerinden Kazakistan'daki Aktau'ya doğru uçmasının emredildiğini ifade etti.[11] Uçak kazası sebebiyle 26 Aralık günü Azerbaycan'da bir günlük milli yas ilan edildi.[12]

Arka plan

değiştir

Uçak

değiştir

Kazaya karışan uçak, 2013 üretimli, 19000630 seri numaralı, 4K-AZ65 tescil numaralı ve Gusar isimli Embraer 190AR tipi uçaktı.[13][14] İki adet General Electric CF34-10E6 motoruyla güçlendirilen uçağın son bakımı 18 Ekim 2024'te gerçekleştirildi.[13][15] İlk uçuşunu 22 Temmuz 2013'te gerçekleştiren uçak, Azerbaycan Hava Yolları envanterine dahil edildi. Uçak, 2013-2017 yılları arasında AZAL tarafından işletildikten sonra 2017-2023 yılları arasında havayolunun düşük maliyetli sanal havayolu yan kuruluşu olan Buta Airways filosunda uçuşlar gerçekleştirdi.[14][16][17][18] Kaza sırasında uçak 11 yaşındaydı.[16]

Yolcular ve mürettebat

değiştir

Uçakta 62 yolcu ve 5 mürettebat üyesi bulunuyordu. Bunlardan 37 kişi Azerbaycan vatandaşı, 16 kişi Rus, 6 kişi Kazakistanlı ve 3 kişi Kırgız idi. Geriye kalan beş kişi ise mürettebat üyesiydi ve hepsi Azerbaycan vatandaşıydı.[19] Uçakta dört çocuk yolcu bulurken, 67 kişiden 29'u hayatta kaldı ve 38'i öldü. Beş mürettebat üyesinden ikisi hayatta kalırken, iki pilot ve bir hostes kazada öldü.[20][21] Kazak yetkililer, tüm ölümlerin olay yerinde olduğunu söyledi ve iki çocuk da dahil olmak üzere 29 kurtulan, kapalı kranyoserebral yaralanmalar, beyin sarsıntısı, kapalı göğüs yaralanmaları ve travmatik şoklar gibi yaralanmalar nedeniyle kazadan sonra hastaneye kaldırıldı.[22][23][24] Bunlardan on birinin durumu kritik durumda iken[25], kaptan pilot Igor Kshnyakin ve yardımcı pilotun 10.000 saatten fazla uçuş tecrübesi bulunmaktadır.[26]

Kaza

değiştir

Uçak, Bakü Haydar Aliyev Uluslararası Havalimanı'ndan 07:55 Azerbaycan Saati'nde (UTC+04:00) Grozni Havalimanı'na doğru uçuş için havalandı.[27] Uçuş takip hizmeti Flightradar24, uçak Grozni yakınlarında uçarken "güçlü GPS parazitlenmesine ve aldatmacasına" maruz kaldığını ve bunun da uçağın yanlış ADS-B verisi iletmesine neden olduğunu bildirdi.[28][29] GPS parazitlenmesi uçuşlarda bilinen bir sorun olup, Rus hava sahasına girerken de bu sorunla karşılaşılmaya devam edildi.[30] Bu tür sıkışmaları ele almak için birden fazla kontrol listesi yapıldı. Hayatta kalan bir yolcu, Grozni'de yoğun sis altında inişe yönelik üçüncü girişimde bir patlamanın uçağın gövdesinin bir kısmını patlattığını söyledi.[27]

Uçak Rusya'nın Dağıstan eyaletindeki Mahaçkale'deki Uytaş Havalimanı'na yönlendirildi. Ancak Mahaçkale'deki hava koşulları da kötüydü ve uçak iniş yapamadı. Daha sonra Kazakistan'ın Aktau kentine yönlendirildi.[31] Uçak, yaklaşık 30.000 fit (9.100 m) yükseklikte seyrederken Azerbaycan saati ile 08:40'ta (UTC) radardan kayboldu ve ardından Kazakistan saati ile 10:07'de (UTC) yeniden ortaya çıktı.[32]

Mürettebat yerel saatle 09:35'te (UTC+05.00) transponderinde 7700'ü arayarak bir tehlike sinyali verdi ve kontrol sisteminde bir arıza olduğunu bildirdi.[5] Pilotlar daha sonra, 09:49'da Kazakistan'ın Aktau kentindeki Aktau Uluslararası Havalimanı'na acil iniş talebinde bulundu ve direkt mod da iniş yapmaya çalıştı. Uçak, Kazakistan saatiyle 11:02'de (UTC 06:02) Kazakistan hava sahasına girdi, ardından saat 11:07'de radarda yeniden belirdi ve normal uçuş rotasından önemli ölçüde saparak Hazar Denizi üzerinden Aktau'ya doğru uçtu.[4][33] FlightRadar24'ten alınan irtifa ve hız verileri, uçağın aşırı değişken irtifa ve hız değerleri yaşadığını gösterdi.[5][34]

Uçak, Aktau Havalimanı yakınlarında iki dönüş tamamladı.[35] Üçüncü dönüşünü yaparken, Kazakistan saatiyle 11:30'da uçak yere çarptı ve ilk olarak sağ kanadı temas etti. Daha sonra takla atan gövde patladı ve iki büyük parçaya ayrıldı. Patlama, uçağın düşmesinden sonra çıkan yangınla birleşerek uçağın ön bölümünü yok etti.[33] Uçağın kuyruk kısmı ana enkazdan uzakta, baş aşağı durmuş ve büyük ölçüde sağlam kaldı. Kaza, uçağın yere çarpmasıyla iniş takımlarının açıldığını gösteren bir videoya kaydedildi.[36] Kazakistan acil müdahale ekipleri daha sonra olay yerine geldi ve yangın 12:05'te söndürüldü.[33]

Sonrası

değiştir

Kazanın ardından uçağın düştüğü Tüpkarağan ilçesinde olağanüstü hâl ilan edildi.[37][38] Toplam 482 acil müdahale personeli, 97 parça özel ekipman, 10 köpekli ekip ve 2 uçak kaza yerine sevk edildi.[39] Yaralıların tedavisi için Astana'dan ilave doktorlar getirildi.[4] Mangıstau Bölgesi Kan Merkezi halka kan bağışı çağrısında bulundu. Kısa bir süre sonra yaklaşık 300 kişi kan bağışında bulunmak için merkeze geldi.[40][41]

Kaynakça

değiştir
  1. ^ a b "Prosecutor General's Office: According to latest information, 32 people onboard the aircraft are alive and receiving treatment". Apa.az (İngilizce). 25 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2024. 
  2. ^ "Azerbaijan Airlines plane crashes near Kazakhstan's Aktau airport". Sky News (İngilizce). 25 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2024. 
  3. ^ "Azerbaijan Airlines plane crashes in Kazakhstan". BBC (İngilizce). 25 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2024. 
  4. ^ a b c "Passenger plane crashes in Kazakhstan, emergencies ministry says". The Guardian (İngilizce). 25 Aralık 2024. ISSN 0261-3077. Erişim tarihi: 25 Aralık 2024. 
  5. ^ a b c "Survivors of the Aktau plane crash were sitting in the tail section of the plane". Interfax. 25 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2024. 
  6. ^ "Azerbaijan Airlines plane crashes in Kazakhstan, many feared dead". Reuters. Erişim tarihi: 25 Aralık 2024. 
  7. ^ Hradecky, Simon (25 Aralık 2024). "Accident: Azerbaijan E190 near Aktau on Dec 25th 2024, touched down off runway". The Aviation Herald. 25 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2024. 
  8. ^ "Azerbaijan Airlines Plane Crashes In Kazakhstan". Barron’s (İngilizce). AFP. Erişim tarihi: 25 Aralık 2024. 
  9. ^ "Azerbaijan Airlines plane carrying 67 passengers crashes near Aktau during emergency landing". Dimsum Daily (İngilizce). 25 Aralık 2024. 31 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2024. 
  10. ^ Tayir, Hassan; Vlasova, Svitlana; Butenko, Victoria; Lilieholm, Lucas; Szekeres, Edward (25 Aralık 2024). "Plane carrying 67 people crashes in Kazakhstan, officials say; more than 20 survive". CNN. Erişim tarihi: 25 Aralık 2024. 
  11. ^ "Azerbaycan Hava Yolları'na ait uçağın düşmesine Rus füzesi neden oldu". Euronews. 26 Aralık 2024. 26 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024. 
  12. ^ "Azerbaycan'da 1 günlük milli yas ilan edildi". Demirören Haber Ajansı. 25 Aralık 2024. 25 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024. 
  13. ^ a b "Latest full technical control of aircraft, crashed near Aktau, conducted in October of this year". Apa.az (İngilizce). 25 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024. 
  14. ^ a b "Технические данные самолета Embraer E-190, разбившегося в Казахстане". Kommersant (Rusça). 25 Aralık 2024. 25 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024. 
  15. ^ Kaminski-Morrow2024-12-25T11:49:00+00:00, David. "Over 30 survive Azerbaijan Embraer 190 crash in Kazakhstan: ministry". Flight Global (İngilizce). 25 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024. 
  16. ^ a b "Azerbaijan Airlines E190 Crashes in Kazakhstan". airwaysmag.com. 27 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024. 
  17. ^ "Ұшақ апаты: 38 адам қаза тапты. 29 жолаушы ауруханаға түскен". Азаттық радиосы (Kazakça). 25 Aralık 2024. 25 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024. 
  18. ^ Ferreira, Carlos (25 Aralık 2024). "A maior parte dos sobreviventes do acidente com o Embraer no Cazaquistão estava sentada na cauda". AEROIN - Notícias de Aviação (Portekizce). 25 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024. 
  19. ^ "AZAL releases list of names of passengers and crew members on the crashed aircraft in Aktau-LIST-UPDATED". Apa.az (İngilizce). 25 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024. 
  20. ^ "Four minors were on board crashed AZAL aircraft, reports say". Report News Agency (İngilizce). 25 Aralık 2024. 25 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024. 
  21. ^ "Kazakh Deputy Prime Minister: 38 killed in AZAL plane crash in Aktau". Apa.az (İngilizce). 25 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024. 
  22. ^ "Azerbaijan's Consul General: None died either on the way or in the hospital following the plane crash". Apa.az (İngilizce). 26 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024. 
  23. ^ "Diaspora organization chairman: Some injured in plane crash are in critical condition, others in moderate-to-severe condition". Apa.az (İngilizce). 25 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024. 
  24. ^ "List of injured in AZAL plane crash announced". Report News Agency (İngilizce). 25 Aralık 2024. 1 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024. 
  25. ^ "11 injured in AZAL plane crash in Aktau are in critical condition". Apa.az (İngilizce). 25 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024. 
  26. ^ "Kazaya uğrayan uçak son kontrolden ne zaman geçti?". Oxu.az. 25 Aralık 2024. 2 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024. 
  27. ^ a b "Russia warns against 'hypotheses' in Azerbaijan Airlines crash". BBC News (İngilizce). 26 Aralık 2024. 28 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024. 
  28. ^ "Azerbaycan yolcu uçağının Kazakistan'da düşmesi sonucu 38 kişi öldü". euronews. 25 Aralık 2024. 30 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024. 
  29. ^ "Azerbaijani airliner crashes in Kazakhstan, killing 38 with 29 survivors, officials say". AP News (İngilizce). 25 Aralık 2024. 29 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024. 
  30. ^ "'GPS jamming quite routine on long-haul flights, spoofing isn't instantly apparent'". The Times of India. 1 Ekim 2023. ISSN 0971-8257. 26 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024. 
  31. ^ Lena Medvedeva, Hannah Peart (25 Aralık 2024). "Dozens killed as passenger plane crashes in Kazakhstan". NBC News (İngilizce). 25 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024. 
  32. ^ "38 Killed After Azerbaijan Airlines Plane Crashes in Kazakhstan". The Moscow Times (İngilizce). 25 Aralık 2024. 1 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024. 
  33. ^ a b c "Chronology of the Azerbaijan Airlines plane crash near Aktau". en.inform.kz (İngilizce). 26 Aralık 2024. 26 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024. 
  34. ^ Ian Petchenik (25 Aralık 2024). "Azerbaijan Airlines E190 crashes near Aktau – Flightradar24 Blog". Flightradar24 (İngilizce). Erişim tarihi: 26 Aralık 2024. 
  35. ^ "Kazakh Transport Ministry: AZAL plane made two turns in airspace before crash". Report News Agency (İngilizce). 26 Aralık 2024. 2 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024. 
  36. ^ Ivan Nechepurenko (25 Aralık 2024). "Passenger Jet Crashes in Kazakhstan With 67 Onboard". The New York Times. 26 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024. 
  37. ^ "Оқиға орнына Қазақстан ТЖМ басшысы келді". gov.egov.kz (Kazakça). 25 Aralık 2024. 25 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2025. 
  38. ^ "Local state of emergency declared near AZAL plane crash site". en.inform.kz (İngilizce). 25 Aralık 2024. 25 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2025. 
  39. ^ "Kazakh Emergency Ministry: Information exchange conducted with Azerbaijan and Russia on plane crash - VIDEO". Apa.az (İngilizce). 25 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2025. 
  40. ^ "Aktau Residents Donate Blood After Baku-Grozny Flight Crash". The Astana Times. 25 Aralık 2024. 25 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2025. 
  41. ^ "Azerbaijani resident of Aktau: Nearly 300 people have gathered to participate in blood donation campaign". Apa.az (İngilizce). 25 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2025. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Azerbaycan_Hava_Yolları%27nın_8243_sefer_sayılı_uçuşu&oldid=34584966" sayfasından alınmıştır