Örücüler, Borçka
Örücüler, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür. Eski adı Arçveti'dir.
| Örücüler | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Örücüler Örücüler'in Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Borçka |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 252 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 112 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08400 |
Köyün eski adı
değiştirBugün Örücüler adını taşıyan köyün bilinen en eski adı Arçveti’dir. Gürcüce Arçveti (არჩვეთი) ya da Arçueti (არჩუეთი) olarak yazılan köyün adı Türkçeye Arçivet olarak girmiştir. Nitekim Muvahhid Zeki’nin 1927’de yayımlanan Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye adlı Osmanlıca kitabında köyün adı Arçivet (ارچیوەت) olarak geçer.[3] Ne var ki bu kitapta Arçivet Avcılar köyünün eski adı olarak verilmiştir. 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda bölgeyi ele geçiren Çarlık Rusyası ise 1886 tarihli nüfus sayımında köyün adını Arçuet (Арчует) olarak kaydetmiştir.[4] Bu tarihten yaklaşık yedi yıl sonra bölgeyi gezen Gürcü tarihçi Zakaria Çiçinadze köyün adını Arçueti (არჩუეთი) olarak yazmıştır.[5][6] Dahiliye Vekaleti’nin 1933’te yayımladığı Köylerimiz adlı kitapta ise köyün adı Arçvet yerine sehven Arçvert biçiminde yazılmıştır.[7]
Bir görüşe Arçveti Gürcüce bir aile adı olan Arçvadze'den (არჩვაძე) türemiştir ve "Arçvadzelerin toprakları" anlamına gelir.[8]
Coğrafya
değiştirKöy; Artvin il merkezine 45 km, Borçka ilçe merkezine 13 km uzaklıktadır.[9]
Demografi
değiştirArçveti köyünün de yer aldığı Tao-Klarceti bölgesinde kadın ve erkeklerin birlikte sayıldığı ilk nüfus sayımı Rus idaresi zamanında yapıldı. 1886 yılı sayımına göre Arçveti’de 4 hanede 17 kişi yaşıyor ve nüfusun tamamı Gürcülerden oluşuyordu.[4][8] Ne var ki köydeki nüfusun azlığı dikkat çekicidir. Bu durum 93 Harbi’nin ardından köylülerin Osmanlı ülkesine göç etmiş olmasıyla açıklanabilir. Nitekim yaklaşık yedi yıl sonra bölgeyi gezen Gürcü tarihçi Zakaria Çiçinadze Arçveti’den 30 hanenin göç etmiş olduğunu yazmış, ancak 1893 yılındaki hane sayısını da 18 olarak vermiştir.[5][6] Göç edenlerin dışında köyün nüfusunun artması köye yeni insanların yerleştirilmesi ya da köyün sınırlarının genişletilmesiyle açıklanabilir. Bununla birlikte Çiçinadze'nin aktardığı bilgiler gözleme ve ahaliye dayandığı için tamamen güvenilir nitelik de taşımamaktadır.
1921’de Türkiye’ye bırakılan Arçveti’de 1922 nüfus cetveline göre 1 hanede sadece 1 kişi yaşıyordu.[10] Bu durum Rus idaresi sırasından Osmanlı ülkesine göçten dolayı köyün tamamen boşaldığını göstermektedir. 1925 yılında adı Örücüler olarak değiştirilen köy sonraki yıllarda yeniden canlanmıştır. Son tespitlere göre köyde 134’ü erkek ve 119'u kadın olmak üzere 253 kişi yaşamaktadır.[11]
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 112[2] |
| 2020 | 130[2] |
| 2019 | 166[2] |
| 2018 | 253[2] |
| 2017 | 130[2] |
| 2016 | 131[2] |
| 2015 | 133[2] |
| 2014 | 138[2] |
| 2013 | 190[2] |
| 2012 | 159[2] |
| 2011 | 159[2] |
| 2010 | 156[2] |
| 2009 | 203[2] |
| 2008 | 202[2] |
| 2007 | 178[2] |
| 2000 | 215[9] |
| 1990 | 328[9] |
Tarihçe
değiştirTarihsel Tao-Klarceti bölgesinin Klarceti kısmında yer alan Arçveti köyünün kuruluşuna dair yazılı kaynaklarda bilgi yoktur. Antik çağda Kolheti Krallığı’nın egemenlik sınırları içindeki bölgede yer alan köy, erken ve geç Orta Çağ'da Gürcü krallıkları ve prenslikleri sınırları içinde kalıyordu. Bir Gürcü yerleşimi olan Arçveti 16. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı egemenliğine girdi. Bu tarihte Çıldır Eyaleti içinde kalan köy, 19. yüzyılın ilk yarısında bu eyaletin topraklarının bir kısmını Rusların ele geçirmesinden sonra Trabzon vilayetine bağlandı. Nitekim Arçveti 1876 yılında Trabzon vilayetinin Lazistan sancağı içinde kalan Hopa kazasının Gönye (Gonio) nahiyesine bağlı bir köydü.[12]
Arçveti yaklaşık üç yüzyıl Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Çarlık Rusyası’nın eline geçti ve idari açıdan Batum oblastının Batum sancağına (okrug) bağlı Gonio kazasının (uçastok) bir köyü haline geldi. 1886 yılı nüfus sayımında Gonio kazasının Kataphia nahiyesine bağlı köylerden biriydi. Bu nahiyede Arçveti dışında, Başköy (Башкёй), Beğlevan (Беглеван), Gidreveti (Гидревети), Katabhia (Катабхиа), Tsotsheba (Цоцхеба), Murkiveti (Муркивети), Nedzia (Недзиа), Ohordia (Охордиа), Skuruça (Скуруча), Sucuna (Суджуна), Çkadueti (Чкадуэти) ve Enimağla (Энимагла) köyleri yer alıyordu.[4]
I. Dünya Savaşı sonlarında Rus ordusunun bölgeden çekilmesinden sonra Arçveti’nin de yer aldığı bölge 1918-1921 arasında bağımsız olan Gürcistan sınırları içinde kaldı. 1921 yılının başlarında Kızıl Ordu’nun Gürcistan’ı işgaliyle eşzamanlı olarak Ankara Hükümeti birlikleri de bağımsız Gürcistan’ın Ardahan, Artvin ve Batum bölgelerini ele geçirdi. 16 Mart 1921’de, Ankara Hükümeti’nin Sovyet Rusya’yla imzaladığı Moskova Antlaşması’yla Arçveti’nin de içinde yer aldığı Artvin ve Ardahan bölgeleri Türkiye’ye bırakıldı.[13]
Arçveti, 1922 nüfus cetveline göre Artvin vilayetinin (liva) Borçka kazasının merkez nahiyesine bağlıydı.[10] 1926 yılı nüfus tespitine göre Arçveti, yeni adı Avcılar olarak verilmiş ve Borçka nahiyesinin bir köyü olarak gösterilmiştir.[14] 1928 tarihli Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları adlı Osmanlıca yayında ise köyün adı Örücüler adıyla Borçka nahiyesinin bir olarak geçer.[15]
Kaynakça
değiştir- ^ "Oruculer, Turkey Page". fallingrain.com. 29 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Borçka Örücüler Köy Nüfusu". Nufusune.com. 24 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye, 1927, s. 117.
- ^ a b c "Gonio kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2020.
- ^ a b Zakaria Çiçinadze, Müslüman Gürcüler ve Gürcistan'daki Köyleri (Gürcüce), 1913, Tiflis, s. 148.
- ^ a b Zakaria Çiçinadze, Müslüman Gürcülerin Osmanlı Ülkesine Büyük Göçü (Gürcüce), 1912, s. 136, Tiflis.
- ^ Köylerimiz, (Yayımlayan) Dahiliye Vekaleti, 1933, İstanbul, s. 47.
- ^ a b Roland Topçişvili- İnga Ğutidze, XIX. Yüzyıl ve XX. Yüzyıl Başlarındaki Rus Belgelerinde Şavşeti ve Klarceti Yer Adları (Gürcüce-Türkçe-İngilizce), 2019, Tiflis, s. 17, ISBN 9789941485244.
- ^ a b c "Örücüler Köyü". YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.
- ^ a b "Nurşen Gök, "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104. Erişim tarihi: 19 Nisan 2020" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2020.
- ^ ""2018 Yılı Borçka İlçe Nüfusu", T.C. Borçka Kaymakamlığı. Erişim tarihi: 19 Nisan 2020." 24 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2020.
- ^ Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, 2013, s. 58, ISBN 9786055708856.
- ^ Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 2. cilt, s. 41.
- ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye, 2010 (Birinci basımı 1927), s. 143, ISBN 9789944197526.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 78.