Aleksandır Morozi

Aleksandır Morozi Bey (Yunanca: Αλέξανδρος Μουρούζης Aleksandros Muruzis, Rumence: Alexandru Moruzi, 1750/1760 – 1816) Boğdan voyvodası (Prens) ve Eflak prensi olarak görev yapan Osmanlı İmparatorluğu'nun Büyük Tercümanı. Aydınlanma fikirlerine açık olan ve hidroloji mühendisliğine olan ilgisiyle dikkat çeken Morozi, Osman Pazvantoğlu'nun asi birliklerinin müdahaleleriyle uğraşmak zorunda kaldı. Dönemi için ender bir jestle, Eflak'taki tahttan feragat etti ve Boğdan'daki ikinci dönemı, Fransız diplomat Horace Sébastiani'nin entrikaları tarafından yarıda kesildi. Moruzi ailesi, önde gelen Fenerli Rumlardan (Fenerliler) idi.

Aleksandır Morozi
Boğdan Prensi (1. dönem)
Hüküm süresi	Mart 1792 – Ocak 1793
Önce gelen	Emanuel Giani Ruset
Sonra gelen	Drakozade Mihal Suço
Eflâk Prensi (1. dönem)
Hüküm süresi	Ocak 1793 – Ağustos 1796
Önce gelen	Drakozade Mihal Suço
Sonra gelen	Aleksander İpsilanti
Eflâk Prensi (2. dönem)
Hüküm süresi	Mart 1799 – Ekim 1801
Önce gelen	Konstantin Hançerli
Sonra gelen	Drakozade Mihal Suço
Boğdan Prensi (2. dönem)
Hüküm süresi	4 Ekim 1802 – Ağustos 1806
Önce gelen	Yordake Konta
Sonra gelen	İskerlet Kalimaki
Boğdan Prensi (3. dönem)
Hüküm süresi	17 Ekim 1806 – 19 Mart 1807
Önce gelen	İskerlet Kalimaki
Sonra gelen	Aleksander Hançerli
Doğum	1750 Kostantiniye
Ölüm	1816 Kostantiniye
Dini	Doğu Ortodoks

Kostantin Morozi'nin oğlu olarak, ana dili Rumca'ya ek olarak altı dil konuşabilecek şekilde özenle yetiştirildi ve iyi bir eğitim aldı ve aynı zamanda Batı'dan gelen yeni fikirlere açıktı. III. Selim'in isteğiyle ocak 1792'de Boğdan tahtına yükseldi ve bir yıl sonra Eflâk tahtına (1793-1796) geçti. Osmanlı hükümdarları adına halkı sömüren biri olarak görülüyordu. Büyük miktarlarda buğday satın aldılar ve daha sonra açlıktan ölmek üzere olan sakinlere neredeyse dört kat daha yüksek bir fiyata sattılar. Kostantiniyye'deki (günümüzdeki İstanbul'daki) entrikalar nedeniyle görevden alındı, ve 1798 senesinden 1801 senesine kadar yeniden göreve getirildi.

Yağma ve kanlı Osmanlı akınlarına karşı güçsüz kalan Aleksandır Morozi Bey, buradaki görevinden alınmasını istedi. Fransızların ısrarı üzerine tekrar Boğdan Voyvodası (1802-1806 ve 1806-1807 dönemleri) olarak atandı. Başarıları arasında bir hastane ve bir kağıt fabrikası inşa etmek vardı, ayrıca her iki başkentinin su tedarikini iyileştirdi ve bir posta servisi kurdu. Babası gibi o da birçok okul kurdu ve burslar sağladı.

Olumlu etkisine rağmen padişah IV. Mustafa, Aleksandır Morozi Bey'in kadırgalara gönderilmesini emretti, ancak kısa süre sonra affedildi. Konstantiniyye'deki evinde öldü ve söylentiye göre zehirlendi.

Kaynaklar

• Marinescu, Florin, Etude genealogique sur la famille Mourouzi, Centre de recherches neohelleniques, Athens, 1987