Ahmet Talat Onay
Ahmet Talat Onay (1885- 22 Eylül 1956), şair, yazar, edebiyat araştırmacısı, halk edebiyatçısı, siyasetçi.
Darülfünun Yüksek Muallim Mektebi Edebiyat Şubesi mezunudur. Kastamonu, İzmir Sultanisi Edebiyat ve Felsefe Öğretmenliği, Zonguldak, Bolu, Ankara Maârif Müdürlükleri, Yazarlık, TBMM II., III. ve IV. Dönem Çankırı, V. ve VI. Dönem Giresun, VII. Dönem Çankırı Milletvekilliği, II. Dönem Divân-ı Riyâset Kâtipliği yapmıştır. Evli ve dört çocuk babasıdır.[1]
Hayatı değiştir
Çankırı'nın Perdedar Mahallesi'nde doğdu. Eğitimci bir ailenin oğluydu. Babası Hafız Numan Efendi İstanbul'da muallim eğitim aldıktan sonra başmuallim olarak Çankırı'da çalışmıştı. Ahmet Talat orta öğrenimini Çankırı, Kastamonu ve Ankara'da tamamladı. Darülfünun Edebiyat Şubesi'ne girdi. 1910 yılında mezun oldu.[2] Bu dönemde Türklük ve Türkçülük kavramlarıyla tanıştı. Sırasıyla Ankara Darülmuallimin Rüşdiyesi edebiyat öğretmeni, Kastamonu Sultanisi edebiyat öğretmeni, İzmir Sultanisi edebiyat öğretmeni olarak görev yaptı.
Bu dönemde Anadolu ve Duygu gazetelerinin başyazarlığını yapmaktadır. Yazdığı makalelerle millî duyguların canlandırılmasına çalışır. İzmir'in işgaline karşı gösterdiği tepkiler sebebiyle tutuklanır. Kastamonu'ya edebiyat öğretmeni olarak atanır. Millî mücadeleyi desteklemeye Tiraje, Köroğlu ve özellikle Açıksöz dergilerinde yazdığı yazılarla devam eder. Zonguldak Millî ğitim Müdürlüğü görevini Ankara Millî Eğitim Müdürlüğü görevi takip eder. Kendi isteğiyle Bolu Millî Eğitim Müdürlüğü'ne geçiş yapar. Burada Bolu Salnamesi'nin hazırlanmasında çaba sarfeder. 12 Ağustos 1923'te 2. Dönem Çankırı Milletvekili seçilir. Ahmet Talat bundan sona 4. ve 7. dönemlerde Çankırı, 5. ve 6. dönemlerde Giresun milletvekili seçilir.
Özel hayatında acılar çekmiş bir insandır Ahmet Talat. Dört çocuğunu da çeşitli hastalıklar sebebiyle kaybeder. Daha sonra baldızının 2 yaşındaki kızı Yıldız Onay Işık'ı evlat edinmiştir. Son dönem yazın hayatında bu acıların etkisi ağır basmaktadır.
Başlıca Eserleri değiştir
- Âşık Dertli : Bolu 1928.
- Halk Şiirlerinin Şekil ve Nev'i, İst.1928.(C.Kurnaz tarafından yeniden yayınlandı)
- Çankırı Şairleri,Cilt I,Çankırı,1931;Cilt II,Çankırı 1933.
- Türk Şiirlerinin Vezni, İstanbul,1933. (C.Kurnaz tarafından yeniden yayınlandı)
- Âşık Tokatlı Nuri,Çankırı 1933.
- Dâstân-ı Ahmet Haramî, Çankırı 1933.
- Sarı Çiğdemler (Şiirler), Haz. Cemal Kurnaz,İst.1993.
- Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar ve İzahı, Haz. Cemal Kurnaz, Ankara 1992.
- Millî Mücadele Yazıları, Haz.Cemal Kurnaz-Şefika Kurnaz, İstanbul 1995.
Kaynakça değiştir
- ^ "TBMM Albümü". tbmm.gov.tr. 31 Ekim 2012. 11 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2014.
- ^ Kurnaz, Cemâl (1990). Ahmet Talât Onay. Türk Büyükleri Dizisi:130. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. s. 5. ISBN 975-17-0699-8.