Vikipedi

Acil tahliye

Acil tahliye, acil bir tehdit, devam eden bir tehdit veya can ve/veya mallara karşı tehdit içeren bir alandan insanların derhal acil çıkışı veya kaçışıdır.

2005'teki Rita Kasırgası sırasında Houston'dan Galveston'a Interstate 45'te tahliye edilenler. Güneye doğru giden şeritlerden (sağ) herhangi birinin kuzey yönlü akışa çevrilmemesi dikkat çekici.

Örnekler, bir fırtına veya yangın nedeniyle bir binanın tahliye edilmesi gibi küçük ölçekten, bir sel, bombardıman veya yaklaşan hava sistemi, özellikle tropikal siklon, nedeniyle bir şehrin büyük ölçekli tahliyesine kadar değişir. Tehlikeli maddeler veya olası kontaminasyon içeren durumlarda, boşaltılanlar kontamine alandan dışarı taşınmadan önce dekontamine edilebilir.

Tahliye nedenleri değiştir

Tahliye bu gibi afetlerin öncesinde, sırasında veya sonrasında gerçekleşebilir:

Diğer nedenler:

Planlama değiştir

Acil durum tahliye planları, bir yapı, şehir veya bölgenin orada yaşaması veya olay sırasında orada bulunması beklenen tüm sakinlerinin en güvenli ve en verimli tahliyesini sağlamak için geliştirilir. Farklı tehlikeler ve koşullar için "tahliye süresi" kriterleri oluşturulmuştur.

Bu ölçütler bilinen en iyi uygulamalar, kurallar veya simülasyonlar kullanılarak belirlenmiştir. Örneğin insanların bir binadan çıkışının modeli, bu ölçütlerin belirlenmesinde kullanılır. Düzgün planlarda birden fazla çıkış, ters akış şeritleri ve özel teknolojiler tam ve hızlı tahliyeyi sağlamak için kullanılır. Bir kişinin tahliyesini etkileyebilecek kişisel durumlar da göz önünde bulundurulur. Alarmlar hem görsel hem de işitsel sinyallerdir. Hareket engeli bulunan kişiler için kızaklar, yastıklar ve sandalyeler bulundurulur. Acil tahliye sırasında engelli kişileri de düşünmek önemlidir. Her bir bireyin binadan dışarı çıkması veya bina içinde güvenli bir yere gitmesi önemlidir ve bu engelli veya hareket engeli bulunan kişileri de kapsamaktadır. İmar yasaları gibi kanunlar acil tahliye sırasındaki risklerin azaltılmasını ve kişilerin yardıma ihtiyaç duymadan kendilerini kurtarmalarını sağlayabilir. Acil durumlarda kişilerin nasıl davranması gerektiğini de kapsayan düzgün planlama bütün tehlike tiplerini kapsamalıdır. Böylece bir plan birden fazla tehlike tipine karşı kullanılabilir.

Bu nedenle, acil durum planlaması ve hazırlığı için kilit unsurlar, acil yardım görevlileri tarafından bina içindeki insanların erken uyarılabilmelerinin yanı sıra, sesli uyarı sistemleri, acil çıkış yolları ve iyi tahliye uygulamaları gibi binadan güvenli ve hızlı çıkış yollarıdır. Tahliye yönetim ekibi acil durumlarda ne yapılacağını ve hangi önlemlerin alınacağını bilmelidir.[1]

Tahliye sırası değiştir

Bir tahliye sırası aşağıdaki aşamalara ayrılabilir:

  1. tespit etme
  2. karar
  3. alarm
  4. reaksiyon
  5. sığınağa veya toplanma alanına hareket
  6. nakliye

İlk dört aşamaya genellikle hareket öncesi zaman denir.

Belirli aşamalar farklı yerler için farklık gösterebilir, örneğin gemiler için toplanma ve binme (teknelere veya sallara) arasında bir ayrım vardır. Bunlar birbirinden ayrı adımlardır. Teknelere veya sallara binip binmeme kararı genellikle toplanma tamamlandıktan sonra verilir.

Küçük ölçekli tahliye değiştir

 
Amerika Birleşik Devletleri'nde, en yakın çıkışa giden yolu gösteren ve elektrik arızası için iki acil durum lambalı bir çıkış işareti.
 
ISO 7001 standardı (1987) acil çıkış işareti

Binaların boşaltılmasında bireylerin davranışı 1994 yılında John Abrahams tarafından incelendi.[2] Bağımsız değişkenler binanın karmaşıklığı ve bireylerin hareket kabiliyetidir. Artan karmaşıklık ve azalan hareket kabiliyetiyle, strateji "hızlı çıkış"tan, "yavaş çıkış", "bina içinde güvenli bir yere kaçmak" (merdiven gibi) ve "yerinde kalmak ve yardım beklemek" olarak değişir.[3] Üçüncü strateji, katta belirlenmiş bir "güvenli sığınağı" kullanma fikridir. Bu, binayı yangın, duman veya yapısal çökme gibi belirli tehlikelere karşı korunmak için güçlendirilmiş bir bölümüdür. Bazı tehlikelere karşı her katta güvenli yerler olabilirken, kasırga gibi bir tehlike durumdan tek bir güvenli alan veya güvenli oda olabilir. Tipik olarak hareket kabiliyeti sınırlı olan kişilerin ilk müdahale ekipleri tarafından kurtarılmak üzere güvenli bir sığınakta bulunmaları istenir. Çoğu binada, güvenli sığınak merdiven boşluğudur.

İnsan davranışının değişkenliği tahliye sırasında uygulanacak yöntemlerin belirlenmesinde dikkate alınması gereken önemli ve karmaşık bir faktördür. Bu bir binadan dışarı veya "güvenli yere" kaçış sırasında etkili olan bir faktördür. Bir acil tahliye sırasında, insanlar alarmı duyduktan hemen sonra tepki vermezler. Acil tahliye tatbikatı olması olasılığı daha yüksektir. Bu yüzden tehlikenin vahameti hakkında daha fazla bilgi aldıklarında tahliyeye başlarlar. Bir tahliye sırasında insanlar genellikle en aşina oldukları kaçış yolunu kullanırlar. Bu yol da genellikle binaya girdikleri yoldur. Bu yüzden insanlar acil durumlarda genellikle takipçi rolünü üstlenirler. İnsanların bu tepkileri kişilerin binayı tahliye etme yöntemini belirler.[4]

Acil durum tahliyelerini kolaylaştırmak için binalarda ve araçlarda en yaygın olarak kullanılan ekipmanlar yangın alarmları, çıkış işaretleri ve acil durum ışıklarıdır. Bazı yapılarda alternatif kaçış yollarının kullanılabilirliğini sağlamak için özel acil durum çıkışlarına veya yangın çıkışlarına ihtiyaç duyulur. Otobüsler, tekneler ve uçaklar gibi ticari yolcu taşıtlarında da genellikle tahliye aydınlatması ve tabelaları ve bazı durumlarda acil çıkış işlevi gören pencereler veya ekstra kapılar bulunur. Yolcu uçaklarının acil tahliyesi, tahliye kızakları ve uçuş öncesi güvenlik bilgilendirmesiyle de kolaylaştırılmıştır. Askeri uçaklar genellikle fırlatma koltukları veya paraşütlerle donatılmıştır. Gemiler ve su üstünde uçan uçaklar can yeleği ve filikalar ile donatılmıştır.

Nesnelerin interneti teknolojilerinin ortaya çıkışından bu yana, yeni ekipmanları içeren yeni teknikler ortaya çıkmaktadır. Bunların çoğu kimlik tarayıcısı, işaretçiler veya geri saçılma sistemi gibi kablosuz aygıtlardır.[5] Örneğin yeni teknikler Wi-Fi, Bluetooth, UWB veya RFID gibi bir iletişim protokolüne ve iç mekan konumlandırma sisteminin kullanılmasına dayanmaktadır. Nesnelerin interneti teknolojilerinin küçük ölçekli tahliyelerde kullanılması, daha hızlı bir tahliyeyi sağlayabilir: çoğunlukla yangın kaynaklarının belirlenmesi, bina içine yayılan yangını analiz edilmesi veya bina içinde sıkışıp kalmış insanları bulunmasını sağlayarak. Bazı binalarda, bu tür bilgilerin tümünü işleyerek en iyi tahliye yöntemini belirleyen bir izleme arayüzü vardır.

Büyük ölçekli tahliye değiştir

İlçelerin tahliyesi afet yönetiminin bir parçasıdır. En büyük tahliyelerin çoğu savaş zamanı askeri saldırılar yüzünden olmuştur. Modern büyük ölçekli tahliyeler genellikle doğal afetlerin sonucudur.

Toplu taşıma değiştir

Günümüzdeki en iyi uygulamalarda çok çeşitli taşıma araçlarının kullanıldığı ulaşım ağlarından faydalanılır. Çeşitli doğal afetlerde askeri hava kapasitesi insanları afet bölgesinden uzaklaştırmak için kullanılabilir. Daha karmaşık tahliye planları da hazırlanmaktadır. Örneğin okullar tahliye için toplanma noktası olarak kullanılabilir. Konumları ve servis araçlarının hizmetine uygun yapıları okulları tahliye için ideal noktalar kılar.

Muhtarlık değiştir

Çoğu mahalle muhtarlığında özel bakıma ihtiyaç duyan kişilerin kaydı bulunur. Bu kayıtlar hükûmetin bir afetten önce hangi vatandaşların özel hizmete ihtiyaç duyduğunu belirlemede kullanılabilir. Muhtarlıklar afet sonrası ailelerin bir araya gelmesine ve kayıp fertlerin bulunmasına destek olabilir.

Kişisel Tahliye Kitleri değiştir

Acil tahliye durumuna hazırlık için uzmanlar genellikle afet öncesi acil durum çantaları hazırlanmasını tavsiye eder. Bir acil durum çantasının içinde gıda maddesi, giysiler, su ve bir kişinin kurtarma ekipleri gelene kadar ihtiyaç duyabileceği malzemeler bulunur. Kurtarma ekiplerinin gelmesi genellikle 72 saati bulur ancak bu duruma göre birkaç saatle birkaç gün arasında değişebilir. Otoritelerin tahliye merkezlerini kurup işler hale getirmesi zaman alabilir. Bu zaman zarfında afetzedeler ilkel koşullarda yaşamak zorunda kalabilir; su kaynağı, ısı kaynağı, ışık, tuvalet veya sığınak olmadan yaşamaları gerekebilir. Bir acil durum seti, veya 72 saat seti, afetzedelerin yardım gelene kadar rahat ve haysiyetli bir şekilde yaşamasını sağlar.

Siber-fiziksel sistemler değiştir

Dijital altyapı kaynaklarının gelişmesi, bireye acil durum tahliyesi sırasında daha güvenli seçenekler sunmak için siber fiziksel sistemlerin tasarımında yeni bir araştırma alanı açtı.[6]

Ayrıca bakınız değiştir

Notlar değiştir

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2020. 
  2. ^ "Chapter 6: Fire escape in difficult circumstances". Design against fire: Introduction to Fire Safety Engineering Design. Chapman & Hall. 1994. ISBN 978-0-419-18170-5. 
  3. ^ Ronchi (Aralık 2013). "Fire evacuation in high-rise buildings: a review of human behaviour and modelling research" (PDF). Fire Science Reviews. 2 (7): 7. 9 Haziran 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2020. 
  4. ^ https://ac.els-cdn.com/S0379711209001167/1-s2.0-S0379711209001167-main.pdf?_tid=30e981cc-414f-4174-a034-b221f889ce6e&acdnat=1539188354_14d09fd713a4da2cf0e23a05ec82b21e [ölü/kırık bağlantı]
  5. ^ Bacha, Mudasar; Clerckx, Bruno (2017), Backscatter Communications for the Internet of Things: A Stochastic Geometry Approach, cs.IT, arXiv:1711.07277 $2 
  6. ^ "Izosimov, V., Törngren, M., "Security Evaluation of Cyber-Physical Systems in Society - Critical Internet of Things", Semantic Scholar, 2016". 

Kaynakça değiştir

Dış bağlantılar değiştir

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Acil_tahliye&oldid=31202476" sayfasından alınmıştır