Abdusamat Taymetov

Abdusamat Taymetov (Rusça: Абдусамат Тайметов, Özbekçe: Abdusamat Toymetov; 9 Ocak 1909 – 8 Temmuz 1981), ilk Özbek pilottur. Balashov Havacılık Okulu'ndan mezun oldu, barış zamanında sivil hava filosunda görev alarak posta ve yolcu taşıdı. II. Dünya Savaşı sırasında askeri kargo misyonlarını uçurarak çok çeşitli uçakları uçurdu.

Abdusamat Taymetov
Doğum9 Ocak 1909(1909-01-09)
Chernak köyü, Sirderya Oblasti, Rus İmparatorluğu
Ölüm8 Temmuz 1981 (72 yaşında)
Tashkent, Özbekistan SSC, Sovyetler Birliği
MilliyetÖzbek
MeslekPilot
Tanınma nedeniİlk Özbek pilot

İlk yılları değiştir

Taymetov, 9 Ocak 1909'da yoksul bir Özbek ailesinde dünyaya geldi. 1911'de annesi, 1914'te babası öldü, ardından Taymetov ve kardeşleri, kuzenleri Baymet ile birlikte yaşadılar. 1919'da, Kuran kursuna giderken aynı zamanda Sovyet okuluna devam etti. 1922'de Komsomol'a üye olan Taymetov ve kardeşleri, cehaleti ortadan kaldırma kampanyalarına katıldı. 1927 ve 1928'de çiftlikler kolektifleştirilirken, ilkokul mezunu olarak nispeten eğitimli olduğundan köy meclisi sekreteri oldu. 1929'da Taşkent'te üç ay tarım kimyası okudu, ardından memleketi Çernak'a pamuk çiftliklerinde haşere azaltma faaliyetlerinde çalışmak için geri döndü. Ertesi yıl Taşkent'te bir sanayi okuluna girdi, ancak 1932 yazında öğrenciyken o ve okuldaki diğer 100 Komsomol üyesi seferber edilerek isyancı hareketlerle mücadele etmek için Tacik SSC'ye gönderildi.[1][2]

Savaş öncesi havacılık kariyeri değiştir

Bir Komsomol üyesi olarak, 1932'de Osoaviahim planör okuluna kabul edildi ve gündüzleri endüstri okuluna gittikten sonra akşamları antrenman yaptı. 1933'te fabrikaya gitmek yerine planör kullandığı için azarlandı ve tutuklanmakla tehdit edildi, ancak uyarı cezası ile kurtuldu. Aynı yıl içinde 2000'den fazla öğrenci arasında tek Özbek olduğu Balashov Havacılık Okulu'na kabul edildi. İkinci dili olan Rusçayı tam olarak bilmediğinden malzemeyi, özellikle de tüm uçak parçalarının isimlerini anlamakta zaman zaman zorlansa da, teorik eğitim almayı başardıktan sonra, Dzhambul'da doğan ve Özbek Dilini konuşabilen bir Rus uçuş eğitmeni olan Konstantin Kartashov'un komutası altında uçuş yaptı. Okuldan mezun olduktan sonra 1935'ten 1941'e kadar sivil hava filosunda çalıştı. 1936'dan 1937'ye kadar bir aeroclub'da uçuş eğitmeni olarak görev yaparken, ilk Özbek kadın paraşütçüler de dahil olmak üzere yeni havacılar yetiştirdi. Müstakbel eşi Bibinis Baltabaeva da bu paraşütçülerden biriydi. Yeni pilotlar yetiştirmenin yanı sıra Kırgız, Tacik, Türkmen ve Kazak SSR'lerine bölgesel uçuşlar yaptı ve burada yeni hava limanlarının ve posta yollarının kurulmasına katıldı. 1940'a gelindiğinde, U-2, P-5, PR-5, G-2, PS-9, Stal-3, Yak-12 ve UT-2 dahil olmak üzere çeşitli uçak tipleriyle yakından tanıştı.[2][3]

2. Dünya Savaşı değiştir

Barbarossa Harekatı'nın başlamasından sonra cepheye gönderilmeyi talep etti, ancak başlangıçta reddedildi ve bunun yerine uçuş eğitmeni olarak tutuldu. 1941'den 1942'ye kadar 71 pilot eğitti ve ardından Li-2'nin yeni bir varyantının pilotajı konusunda ustalaştı. Şubat 1944'te isteği üzerine cepheye gönderildi ve 10. Muhafız Havacılık Tümeni'ne atandı. O yıl, keşiflerin yanı sıra birliklere ve partizanlara kargo teslim eden 109 gece görevi uçtu. Kaptan pilot olarak, mürettebatı yardımcı pilot Pyotr Gordienko, denizci Nikolai Smirnov, uçuş mühendisi Nikolai Dyomin ve radyo operatörü Mikhail Malinkin'den oluşuyordu. 1 Ocak 1945'te, Siarhei Prytytski yönetimindeki partizanlara yardım sağlamak için Polonya'da görev yaptığı 19. Özel Amaçlı Sivil Havacılık Alayı'na yeniden atandı. Sovyet Vatanseverlik Savaşı Nişanı ve Kızıl Bayrak Nişanı'na ek olarak, yaptığı sortiler nedeniyle Polonya Virtuti Militari'ye layık görüldü. 9 Mayıs 1945'te Alman Teslimiyet Aracını ve Zafer Sancağı'nı Moskova'ya teslim eden görevde uçtu.[2][4][5][6]

Kaynakça değiştir

  1. ^ "История героя. Узбекский пилот А.Тайметов в 1945 году доставил из Берлина в Москву Пакт о капитуляции Германии и Знамя Победы". centrasia.org (Rusça). 7 Mayıs 2011. 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ a b c Monakhov, Vladislav (May 1979). "Полет особой важности". Smena, 1247. ss. 7-8. 
  3. ^ "Кто есть кто". airforce.ru (Rusça). 8 Mart 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ Kurochkin, P.M. (1984). Курс — пылающий лес. Сперанский М. И. Партизанскими тропами. Moskova: Molodaya Gvardiya. s. 97. 
  5. ^ "ФЕЛЬДЪЕГЕРИ ПОБЕДЫ | 09.05.1945 г. они доставили в Москву Акт о капитуляции Германии и Знамя Победы". www.konkurs.senat.org. 22 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2019. 
  6. ^ "Жунал «Огонёк» №20 от 1975 год" (PDF). 15 Ocak 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021.