Aşağıkoyunlu
Aşağıkoyunlu, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür.
| Aşağıkoyunlu | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Aşağıkoyunlu Aşağıkoyunlu'nun Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Şavşat |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1551 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 179 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08700 |
Tarihçe değiştir
Aşağıkoyunlu ile Yukarıkoyunlu'nun ortak eski adı Sulesi'dir. Nitekim bu iki yerleşim 1835 nüfus defteri ile Artvin vilayeti üzerine 1927 tarihli bir yayında Süles-i Süfla (سولیس سفلا) ve Süles-i Ulya (سولیس علییا) olarak geçer.[3][4]
Sulesi, Orta Çağ'da Gürcistan'ın güneybatı kesimini oluşturan bölgelerden biri olan Şavşeti'de yer alır. Şavşeti bölgesi yazılı kaynaklarda ilk kez 8. yüzyılda geçer. Sulesi ve Balvana köyleri sınırında bulunan ve 10. yüzyılda inşa edildiği tahmin edilen Sulesi Manastırı, buranın hayli eski bir yerleşim olduğunu göstermektedir.[5] Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortalarına doğru Gürcülerden ele geçirmiştir. Sonraki dönemde Şavşeti bölgesi Çıldır Eyaleti'ne bağlanmıştır.
Süles-i Süfla veya Aşağı Sulesi köyü, Osmanlı idaresinin vergi tahsil etme ve askere alma amacıyla 1835'te sadece erkek nüfusun tespiti sırasında Şavşat (Satlel) sancağının köylerinden biriydi. Bu deftere göre köyde 15 hanede 47 erkek yaşıyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince Aşağı Sulesi köyünün nüfusunun yaklaşık 94 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Bu tarihte köyün nüfusu Müslüman ahaliden oluşuyordu.[6]
Aşağı Sulesi köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin Aşağı Sules (Нижний Сулез) adıyla kaydettiği köy, Artvin Okrugu'nun Şavşet-İmerhevi kazası içinde yer alıyordu. Bu kazaya bağlı Dabatzvrili nahiyesinin sekiz köyünden biriydi. 1886 yılındaki nüfus tespitine göre Aşağı Sules köyündek, 88'i erkek ve 88'i kadın olmak üzere 32 hanede 176 kişi yaşıyordu. Bir hane dışında nüfusun tamamı "Türk" olarak kaydedilmiştir. Gürcü olarak kaydedilen 1 hane ise, 4'ü erkek ve 6'sı kadın olmak üzere 10 Gürcü yaşıyordu. Aşağı Sulesi köyünde bağlı Cami mahallesi 14 hane, "Sayhur-ogli" mahallesi 6 hane ve "Çoglo" mahallesi 11 haneden oluşuyordu.[7]
Rus idaresi sırasında, 1904 yılında bölgeyi gezen Nikolay Marr, Agara köyüne (bugün Meşeli köyünün mahallesi) giderken Masurati Deresi üzerindeki köprüden geçtikten sonra yarım saatlik bir yol gidip Aşağı Sulesi’ye vardığını yazar. Nikolay Marr'ınn verdiği bilgiye göre köydeki evlerin çoğu, iki katlı ahşap ve balkonluydu. Çatı örtüsü olarak tahta kullanılmış, ama çatı tahtalarını sağlamlaştırmak için çivi çakılmamış, üzerine taşlar konmuştu.[8]
Aşağı Sulesi, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarında Rusların bölgeden çekilmesinin ardından Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 7 Mayıs 1920 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla Sovyet Rusya Artvin sancağını Gürcistan'ın bir parçası olarak tanıdı. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Ankara Hükümeti'nin Tiflis hükûmetine verdiği ültimatom üzerine Gürcü idaresinin çekilmesinin ardından Aşağı Sulesi köyü de fiilen Türkiye'ye katıldı. Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında 16 Mart 1921 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla Aşağı Sulesi'yi de kapsayan Artvin bölgesi Türkiye'ye bırakıldı.[9]
Aşağı Sulesi, 1922 yılında Artvin livasında yapılan nüfus tespiti sırasında "Süles" adıyla Şavşat kazasına bağlı Merya nahiyesinin köylerinden biriydi. Nüfusu, 135'i kadın ve 137'si erkek olmak üzere 44 hanede yaşayan 272 kişiden oluşuyordu. Köyün nüfusunun tamamı "Türk" olarak kaydedilmiştir.[10] Sulesi veya Süles Türkçe olmadığı için Süles-i Süfla köyünün adı 1925 yılında Aşağıkoyunlu olarak değiştirilmiştir.[11] 1965 genel nüfus sayımında Aşağıkoyunlu köyünde 653 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde 324 kişi okuma yazma biliyordu.[12]
Coğrafya değiştir
Aşağıkoyunlu köyü, Artvin il merkezine 87 km, Şavşat ilçe merkezine 22 km uzaklıktadır.[13]
Nüfus değiştir
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 183[2] |
| 2020 | 179[2] |
| 2019 | 185[2] |
| 2018 | 193[2] |
| 2017 | 163[2] |
| 2016 | 161[2] |
| 2015 | 162[2] |
| 2014 | 102[2] |
| 2013 | 157[2] |
| 2012 | 167[2] |
| 2011 | 172[2] |
| 2010 | 155[2] |
| 2009 | 169[2] |
| 2008 | 181[2] |
| 2007 | 161[2] |
| 2000 | 265[13] |
| 1990 | 347[13] |
| 1985 | 357[13] |
Kaynakça değiştir
- ^ "Asagikoyunlu, Turkey Page". Fallingrain.com. 22 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Şavşat Aşağıkoyunlu Köy Nüfusu". Nufusune.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ "Ecem Kutlu, Şavşat Nüfus Defteri (1835) - Transkripsiyon ve Değerlendirme, Artvin, 2020, s. 14". 29 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2021.
- ^ "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 161". 6 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2021.
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 17 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9
- ^ "Ecem Kutlu, Şavşat Nüfus Defteri (1835) - Transkripsiyon ve Değerlendirme, Artvin, 2020, s. 18". 13 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 1446". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022.
- ^ Niko Mari, Şavşeti ve Klarceti Gezi Günlükleri, Batum, 2015 (Birinci basım: 1911, Petersburg, Rusça), s. 105. 9 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., ISBN 9789941434112.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2021.
- ^ "Nurşen Gök, "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Temmuz 2021.
- ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 2010 (Birinci basım 1927), s. 189, ISBN 9789944197526.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 89.
- ^ a b c d "Aşağıkoyunlu Köyü". YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.