İstanbul Örgütü
İstanbul Örgütü, (Yunanca: Οργανωσεις Κωνσταντινουπολεως, Organosis Konstantinupoleos), İstanbul Rumlarına ait 1908 yılında kurulmuş gizli bir örgüttür.
İkinci Meşrutiyet'in ilanına kadar geçen dönemde İstanbul Örgütü’nün en belirgin amacı Bulgarlar ile mücadele olmuş, ancak bu mücadele İkinci Meşrutiyet’in ilanı sonrasında da sürdürülmüştür. Diğer taraftan örgüt tüm Rumların gerekmedikçe Fransızca ya da diğer dilleri kullanmamaları konusunda çalışmalar gerçekleştirmiş, Rum çocuklarının Katolik okullarında eğitim almalarının önünü kesmek istemiştir. İkinci Meşrutiyet'in ilan edilmesi örgütün farklı amaçlara da yönelmesine sebep olmuştur.[1]
İstanbul Örgütü, Istanbul'daki orta burjuva sınıfı üzerinde büyük bir ilerleme kaydetmiştir. Daha alt sınıflar, işçi ve çiftçi nüfus üzerindeki etkisi ile ilgili veriler sınırlıdır. Örgüt kayıtlarında pek çok üyenin mesleği belirtilmemiş de olsa, örgütte yer alan en büyük grupların tüccar ve sanayiciler (37), doktorlar (32), avukatlar (21), din adamları (17) ve öğretmenler (12) olduğu görülür. Örgüte üye 10 memur, 5 eczacı, 5 gazeteci, 2 mühendis, 3 kahveci, 4 tefeci, 2 denizci, 3 banka memuru, 2 denizcilik şirketi memuru ve 1 terzi bulunmaktadır.[2]
1908-1912 döneminde Osmanlı Meclis-i Mebûsan'ında yer almış 26 Rum milletvekilinin 15’i İstanbul Örgütü üyesiydi. İstanbul Örgütü üyesi olarak sayılan isimler:[3]
- K. Konstantinidis (İstanbul mebusu)
- P. Kosmidis (İstanbul mebusu)
- İ. Mamopulos (Ergiri mebusu)
- G. Honeos (Selanik mebusu)
- G. Kurtoğlu (Niğde mebusu)
- D. Kigkos (Yanya mebusu)
- K. Surlas (Yanya mebusu)
- T. Narlis (Gelibolu mebusu)
- K. Drizis (Serfiçe mebusu)
- G. Busios (Serfiçe mebusu)
- H. Vamvakas (Serfiçe mebusu)
- D. Zafiropulos (Çatalca mebusu)
- M. Saltas (Midilli mebusu)
- P. Bostanis (Midilli mebusu)
- D. Digkas (Serez mebusu)
Kaynakça değiştir
- Özel
- ^ Erdem 2007, ss. 89-105.
- ^ Veremis 1997, ss. 43-44.
- ^ Erdem 2013, s. 47 dip not 20.
- Genel
- Erdem, Nilüfer (2007). "Yunan Osmanlılığının En Önemli Temsilcilerinden Suliotis-Nikolayidis'in Kaleminden İstanbul Örgütü ve II. Meşrutiyet Dönemi Etkinlikleri". Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Dergisi. 6 (12). Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- Veremis, Thanos (1997). "Apo To Ethniko Kratos Sto Ethnos Dihos Kratos - To Pirama Tis Organosis Konstantinupoleos" [Milli Devletten Devletsiz Millete-İstanbul Örgütü Deneyimi]. Ethniki Taftotita Ke Ethnikismos Sti Neoteri Ellada [Çağdaş Yunanistan'da Milli Kimlik ve Milliyetçilik] (Yunanca). Atina: Morfotiko Idrima Ethnikis Trapezis Yayınları.
- Erdem, Nilüfer (2013). "Harisiyos Vamvakas'ın Osmanlı Milletvekili Olarak Etkinliği". Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi. 9 (17). Erişim tarihi: 20 Şubat 2021.