Vikipedi

İstanbul'daki Kürtler

İstanbul'da yaşayan Kürtler

İstanbul'daki Kürtler, Türkiye'nin İstanbul ilinde yaşayan Kürtleri tanımlar. İstanbul'daki toplam Kürt sayısının 2 ile 4 milyon arasında olduğu tahmin edilmektedir.[1] Kürtler, Araplar ile birlikte şehirdeki en büyük azınlık gruplarını oluşturmaktadır. İstanbul'da yaşayan Kürtlerin büyük çoğunluğu Türk vatandaşı olup, 20. yüzyılın ortasından itibaren başlamış köyden kente göç olgusunun özellikle 80'li yıllarda hızlanmasıyla İstanbul Kürt nüfusu artmıştır. Doğu illerindeki TSK-PKK çatışması da şehre göçte rol oynamıştır. 2008 yılında İstanbul’da yaşayan Kürtlerin %88’inin İstanbul’a dışarıdan gelmiş olduğu, %12’sinin ise İstanbul doğumlu olduğu tespit edilmiştir. Tüm Kürt göçleri içerisinde tüm göçlerin üçte birinin İstanbul'a yapıldığı rapor edilmiştir.[2] Ayrıca Suriye İç Savaşı sonucunda İstanbul'a gelen Suriyeliler içerisinde de önemli bir Kürt azınlık bulunmaktadır.

Tarih değiştir

İlk Kürt kültürel ve siyasi dernekleri İstanbul'da kuruldu.[3] II. Abdülhamid döneminde (1876-1909) Kürtler, İstanbul'daki Kürtlerin durumu üzerine edebiyat üretmeye başladılar.[4] 1918'de Kürt aydınları İstanbul'da Kürdistan Teali Cemiyetini kurdular.[5]

Anadolu'da Alevilere karşı çeşitli şiddet olayları ve katliamlar yaşanması dolayısıyla Alevi nüfus ve dolayısıyla Kürt asıllı Aleviler, yaşadıkları bölgelerden göç etmek zorunda kalmışlardır. Bunun sonucunda Ankara ve İstanbul başta olmak üzere büyükşehirlere Alevi Kürt yerleşimi meydana gelmiştir.[6] Türkiye'de Kürt göçü ikiye ayrılmaktadır. İlk dalga 1980'lerde gönüllü olarak adlandırılabilecek, ekonomik nedenlere dayalı bir şekilde gerçekleşmiş olup, ikinci dalga PKK ile güvenlik güçleri arasında 1980'lerden beri devam etmekte olan çatışmalar sebebiyle 1990lardan itibaren, hem politik hem de ekonomik sebeplerden kaynaklanmıştır. Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından PKK ile mücadele amacıyla Kürt köylerinin boşaltılması, Kürt köylüleri zorunlu göçe zorlanmıştır. Bu göçler İstanbul başta olmak üzere Türkiye'nin büyük şehirlerine yapılmıştır. Göç dalgası gecekondulaşmaya yol açmıştır.[7] Mart 1995'te İstanbul'da Kürt ayaklanmaları patlak verdi.[8]

Demografi değiştir

Toplam nüfus değiştir

1995'te Kürt İnsan Hakları İzleme Örgütü, İstanbul'daki Kürtlerin sayısının yaklaşık olarak 2 milyon olduğunu tahmin ediyordu.[9] 1996'da Servet Mutlu, Kürtlerin genellikle belirtilen 1,5 milyon yerine, İstanbul'un %8,16'sı (594.000) olduğunu tahmin ediyordu.[10] 1998'de Alman Dışişleri Bakanlığı İstanbul'da 3 milyon Kürt olduğunu açıkladı.[10] 1997'de Amerikalı diplomat John Tirman, bir PKK yetkilisinin İstanbul'da 4 milyon Kürt olduğu iddiasını "abartılı" buldu.[11] Başka bir tahmine göre, İstanbul, Ankara, İzmir ve diğer büyük şehirlerdeki ("Kürt illeri" içindekiler hariç) Kürtler, toplam Türkiye Kürt nüfusunun %35'ini oluşturmaktadır.[12]

Topluluklar değiştir

Aşağıda Kürtlerin yoğun olarak yaşadığı mahalle ve semtler listelenmiştir.

Siyasi tercihler değiştir

İstanbul'da Kürtler ağırlıklı olarak Adalet ve Kalkınma Partisi ile 2015 yılından beri Halkların Demokratik Partisi'ne oy vermektedirler. Genellikle dindar Kütler AKP'ye oy verirken, liberal Kürtler HDP'ye oy vermektedir.[16] Alevilerin de CHP ve HDP'ye oy verdikleri rapor edilmiştir. Buna karşın Rawest ve Etki Araştırma İstanbul adlı araştırma şirketlerinin verilerine göre 2019 İstanbul ara yerel seçimlerinde Kürt ağırlıklı mahallelerde yaşayan Kürtlerin CHP'nin adayı Ekrem İmamoğlu'nu %66 oranında desteklediği bulunmuştur.[17]

Kürt oylarının İstanbul siyasetinde pek çok seçimde belirleyici bir rol oynadığı belirtilmiştir. Örneğin 2019 İstanbul ara yerel seçimlerinde AKP'nin adayı Binali Yıldırım Kürt nüfusun ağırlıkta yaşadığı illerde mitingler düzenlemiş, bölgedeki dini liderleri, aşiret ağalarını ve siyasetçileri İstanbul'a getirmiştir.[18] Yıldırım, Diyarbakır'daki bir mitingde PKK'yı en sık telaffuz edildiği biçimi olan "pekaka" yerine "pekeke" şekliyle okuması ve Kürdistan ifadelerini kullanması da Kürt seçmenin oyunu çekmek için bir hamle olarak değerlendirilmiştir.[19][20]

Organizasyonlar değiştir

Ayrıca bakınız değiştir

Kaynakça değiştir

  1. ^ Harvard Divinity School (2013). "Kurds in Turkey". Harvard University. 22 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022. 
  2. ^ "Kürtler göç etmek istiyor". T24. 10 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2023. 
  3. ^ Philip G. Kreyenbroek; Stefan Sperl (17 Ağustos 2005). The Kurds: A Contemporary Overview. Routledge. ss. 40-. ISBN 978-1-134-90766-3. 17 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022. 
  4. ^ Hakan Ozoglu (1 Şubat 2012). Kurdish Notables and the Ottoman State: Evolving Identities, Competing Loyalties, and Shifting Boundaries. SUNY Press. ss. 35-. ISBN 978-0-7914-8556-9. 17 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022. 
  5. ^ A Democratic Future for the Kurds of Turkey: Proceedings of the Conference on North West Kurdistan (South East Turkey), March 12-13, 1994, Brussels. medico international. 1995. ISBN 978-1-900175-01-2. 17 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022. 
  6. ^ S., Işık, İbrahim (2013). A'dan Z'ye Kürtler kişiler - kavramlar - kurumlar. Nûbihar. ISBN 978-605-5402-64-8. OCLC 935869263. 
  7. ^ a b c d Fikret Adaman; Çağlar Keyder (2006). "TÜRKİYE'DE BÜYÜK KENTLERİN GECEKONDU VE ÇÖKÜNTÜ MAHALLELERİNDE YAŞANAN YOKSULLUK VE SOSYAL DIŞLANMA" (PDF). 30 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Ocak 2023. 
  8. ^ Robert W. Olson (1996). The Kurdish Nationalist Movement in the 1990s: Its Impact on Turkey and the Middle East. University Press of Kentucky. ss. 44-. ISBN 0-8131-0896-9. 
  9. ^ Mustafa Mohamed Karadaghi (1995). Handbook of Kurdish Human Rights Watch, Inc: A Non-profit Humanitarian Organization. UN. 12 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022. 
  10. ^ a b Ferhad Ibrahim (2000). The Kurdish Conflict in Turkey: Obstacles and Chances for Peace and Democracy. LIT Verlag Münster. ss. 181-. ISBN 978-3-8258-4744-9. 17 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022. 
  11. ^ John Tirman (1997). Spoils of War: The Human Cost of America's Arms Trade. Free Press. ISBN 978-0-684-82726-1. 
  12. ^ Lokman I. Meho (1 Ocak 1997). The Kurds and Kurdistan: A Selective and Annotated Bibliography. ABC-CLIO. ss. 2-. ISBN 978-0-313-30397-5. 17 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022. 
  13. ^ a b Doğan, Büşra; Karakuyu, Mehmet (29 Ocak 2016). "SURİYELİ GÖÇMENLERİN SOSYOEKONOMİK VE SOSYOKÜLTÜREL ÖZELLİKLERİNİN ANALİZİ: İSTANBUL BEYOĞLU ÖRNEĞİ". Marmara Coğrafya Dergisi (33): 302-333. doi:10.14781/mcd.40648. ISSN 1303-2429. 
  14. ^ "Bir Türkiye laboratuvarı: Esenyurt – DW – 30.10.2022". dw.com. 10 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2023. 
  15. ^ a b "Istanbul: Big Trouble in Little Kurdistan". Time. 9 Ocak 2012. 17 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022. 
  16. ^ Bozan, İrfan. "İstanbul'un Kürt oylarında değişim zor". Al Jazeera Turk. 28 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2023. 
  17. ^ Duvar, Gazete (26 Haziran 2019). "İmamoğlu'nun başarısı, Yıldırım'ın başarısızlığı". gazeteduvar.com.tr. 10 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2023. 
  18. ^ "Partiler, İstanbul'daki muhafazâkar Kürt seçmeni kazanmak için çalışıyor". BBC News Türkçe. 23 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2023. 
  19. ^ "Binali Yıldırım: Diyarbakır'a desteğinizi istemeye geldim – DW – 06.06.2019". dw.com. 13 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2023. 
  20. ^ "Binali Yıldırım'ın Diyarbakır'daki PKK telaffuzu sosyal medyada gündem oldu". T24. 7 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2023. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=İstanbul%27daki_Kürtler&oldid=32558858" sayfasından alınmıştır