Karagash Tatarları

Karagash/Karaagas Tatarları (veya Karaagas Nogayları), Kafkasya'dan İdil deltasına göç edip, oraya yerleşmiş Nogaylara dahil bir Türk boyudur. Şii Müslüman olup Karaağaç Nogayları olarak da adlandırılırlar.

Karagas nogayları (Astrahan nogayları) Astrahan şehri civarında oturmaktadırlar, Karagas Nogayları yıllarca Kazan Tatarı olarak sayılmıştır, ancak aşağıdaki videoları dinlediğinizde şivenin Kazan Tatar şivesinden epey farklı olduğu anlaşılıyor. Karagas Nogay şivesi bazı yerlerde Kazakçayı andırıyor ancak Kazan Tatarcası'na pek benzemiyor. Geçmişte Kazan Tatar kültürünün ve dilinin yoğun baskısı/etkisi vardı, kayıtlara Kazan Tatar olarak geçiriliyorlardı, ancak bugün Karagas Nogaylarda Nogaylık bilinci oluşmaya başlamıştır, adeta yeniden doğmaktadır.

Karagaş Nogaylar 16. yüzyılda Nogay Orda'dan ayrılan Küçük Nogay Ordası'nın torunlarıdır, 16. yüzyılın ortalarında Kuzey Kafkasya'daki diğer Nogaylardan ayrılarak Volga-Ural bölgesine çekildiler, 16. yüzyılın ortalarından 18. yüzyılın başlangıcına kadar buralarda kaldılar, 18. yüzyılın başlarında kalmukların etki alanı içindeydiler, 18. yüzyılda Kalmuk Hanlığı'nın bir parçasıydılar, 1771 yılında Kalmuklar Çungarya'ya dönünce bu Nogay grubu Astrahan çevresine yerleşti, 18. yüzyılın ikinci yarısında bugünkü yerlerindeydiler. Karagasların dili Türkolog Leonid S. Arslanovun yaptığı araştırmalara göre Karagas Nogay Lehçesidir. Dışarıdan bakıldığında Avrupai görünümlü insanlardır, genellikle açık tenli, kahverengi saçlı, kahverengi-ela gözlü ve genellikle çok uzun boylu insanlardır, kısa boylu olanlarda vardır. Karagaslar önceleri yoğun olarak Kazan tatar etkisi altında idiler, ancak bugün kendilerinin Nogay olduğu bilincini taşımaktadırlar, Ulusal oyunları Kafkas Nogaylarına benzemektedir. Erkek yırcılar müzik aletleri olmadan konuşmaya benzer bir tarzda Nogay cırları söylemektedirler.

Kalım denilen ve oldukça yekün tutan başlık parası adeti Karagas Nogayları zorlamaktadır bu yüzden dışarıdan evlilikler görülmektedir, Önceleri dışarıdan evlilik yapıldığında özellikle tatarlar ve bazen kazaklarla evlilik yapılırken bugünlerde Kafkas Nogayları tercih edilir olmuştur. Şılavuş adını verdikleri düğün şapkaları, beşmet adını verdikleri giysileri vardır.