İskelet kası: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Sayfa içeriği 'Toplar Ananızı eDemmi La :) Çizgili Kas Kitapda var. Sie Kitaba' ile değiştirildi |
k 78.166.142.32 (k - m - e) tarafından yapılan değişiklik geri alınıyor. |
||
1. satır:
[[Dosya:Skeletal muscle.jpg|thumb|Çizgili Kas]]
İskelet sistemine bağlı kaslardır (iskelet kasları da denir). Vücudun iskelet sistemiyle birlikte hareketini sağlar. Hücreleri uzun, ince, silindir şeklinde ve çok çekirdeklidirBir çizgili kasın yapısı büyükten küçüğe doğru; kas demeti, kas telleri, teltikler ve ipliklerden (aktin, miy-ozin) oluşur.
İskelet kas hücrelerinde miyofibriller, hücrenin uzun eksenine paralel olarak seyrederler ve düzenli aralıklarla enine bantlaşmalar gösterirler. Her bir miyofibril, gayet ince protein moleküllerinden meydana gelmiş iplikçiklerden oluşur. Bu protein moleküllerinin en önemli bileşiği aktin ve miyozin proteinleridir; bunlar mikroskopta bantlı bir yapı gösterirler. Işığı bir defa kıran bölgeler açık (izotrop) bölge veya I-bantı, ışığı çift kıran kısımları ise koyu (anizotrop) bölge veya “A-bantı” denir. Yine kuvvetli büyütmelerle I bantınm ortasında koyu bir çizgi görülür. Bu çizgiye de “Z çizgisi” denir. Miyofibril boyunca iki Z çizgisi arasında kalan bölgeye “sarkomer” denir. Böylece sarkomer bir tam A bantınm iki yanında iki yarım I bandından oluşur. Sarkomer kasta kasılma birimi olarak kabul edilir. I bandı aktin, A bandı ise miyozin çubuklarından meydana gelmiştir. İki çubuğun oluşturduğu yapıya “aktomiyozin” denir (Şekil-1.53). Miyozin çubukları aktin çubuklarına göre daha kalın ve dişli (çıkıntılı) bir yapıya sahiptir.Çizgili kaslar beynin kontrolü altında ve isteğimize bağlı olarak çalışır. Yalnız sinir yoluyla uyarılırlar. Düz kaslara oranla daha hızlı ve çabuk kasılır. Çizgili kaslar özellikle omurgalılarda dış ortama uyumu sağlar.
Morfolojik görünümleri itibariyle kas lifi veya kas teli olarak tanımlanmaktadır. Genellikle hücreleri dallanmaz. İskelet kasında her lifi çevreleyen ince bir zar olup, bu zar kas hücrelerini kesintisiz olarak sarar. Bu zara “sarkolemma” denir. Lifin kenarına dizilen çekirdekler sarkoiemma’nın altında bulunur. Miyofib-rillere ve organellere yataklık eden kısma ise “sarko-plazma” denir
'''Çizgili kas hücresi''', bir kırmızı kas hücresi tipidir. [[Miyozin]] ve [[aktin]] [[protein]]leri içerir. [[Kasılma]], bu moleküllerin bir biri üzerinde kaymasıyla gerçekleşir. İsteğe bağlı olarak hareket etmemizi sağlar. [[Sinir hücresi|Sinir hücreleriyle]] bağlantılıdır.
Kas Hücresi '''SARKOLEMMA''' adı verilen hücre zarı ile çevrilidir. Her kas hücresi ayrıca '''ENDOMİSYUM''' denen konnektif doku ile sarılıdır. Lif demetleri (kas demetleri) bir araya gelerek lif demetlerini (Fasiculus) oluştururlar. Bu demetleri saran konnektif doku '''PERMİSYUM''' dur. Lif demetlerinin bir araya gelmesiyle de iskelet kası oluşur. Bunu '''EPİMİSYUM''' adı verilen konnektif doku sarar. Ayrıca bununda üzerinde tüm vücut kaslarını saran '''FACİA''' adı verilen bir konnektif duku vardır.
Kas hücrelerinde sarkolemma'nın çevrelediği sarkoplazma vardır. Bu sarkoplazma içerisinde asılı halde bulunan yüzlerce '''MYOFİBRİL''' vardır. Miyofibriller protein yapısındaki ince ve kalın myofilamentlerden oluşmuştur. Bunlardan ince olanı ağırlıklı olarak '''AKTİ N''' olmak üzere '''TROPONIN''' ve '''TROPMYOZİN''' moleküllerinden, kalın olan ise '''MYOZİN''' moleküllerinden oluşmuştur. Bu nedenle ince ve kalın flamentler sırasıyla aktin ve myozin flamentleri olarak da tanımlanırlar. Myozin flamentleri orta bölgeleri dışında, çapraz köprüler içerirler. Çapraz köprülerin başlarında myozin ATP’az enzimi yer alır. Bu enzim ATP’yi parçalayarak ADP+P+ENERJİ oluştururlar.
İskelet kaslarına çizgili görünümü veren aktin ve miyozin filamentlerinin dizilişidir. Sarkomer üzerinde, yalnızca aktin filamentlerin bulunduğu bölge '''I bandı''' adını alır ve ışık mikroskobunda açık renk görüntü verir. Öte yandan aktin ve miyozin flamentlerinin birlikte yer aldığı kısımlar daha koyu renk görülürler. Bu bölgeler '''A BANDI''' olarak isimlendirilirler. A bandının ortasında aktinin ulaşamadığı ve yalnızca miyozinden oluşan bir alan vardır. '''H BÖLGESİ''' olarak adlandırılan bu bölge I bandından daha koyu, A bandından ise daha açık renkte görülecektir. I bandı ortasında dikey olarak uzanan '''Z ÇİZGİSİ'''bulunur. Böylece, dinlenim durumundaki, iki Z çizgisi arasında H bölgesini saymazsak sırasıyla I-A-I bantları yer almış olur. Z çizgileri bir bir myofibrilden diğerine doğru uzanarak kas lifinin içindeki myofibrilleri birbirine bağlarlar. İki Z çizgisi arasında kalan bu bölgeye'''SARKOMER''' adı verilir. Sarkomer kas kasılmasında kısalma ve uzamanın gerçekleştiği bölümdür.
'''Çizgili kaslar''', uçlarındaki [[kiriş]]lerle [[kemik]]lere tutunur. Kemiklerin hareketi böylece sağlanır.
Bu kaslar:
# Kol ve bacak hareketini,
# Bel,sırt ve boyun [[omur|omurlarının]] eğilip dönmesini,
# Koşma,spor yapmayı sağlarlar.
Çizgili kasların özellikleri ise şunlardır:
# Çizgili kas hücreleri, uzun ve silindir şeklinde hücrelerdir.
# Bir kas teli boyunca birden çok çekirdek bulunur.
# Kas hücrelerinin sınırları belirli değildir ve sitokinez (sitoplazma bölünmesi) görülmez.
# Beynin kontrolünde değildir, isteğimizle çalışırlar.
# Düz kasa oranla daha hızlı kasılırlar.
# Eklem bacaklılardaki kaslar bu tiptendir.
{{anatomi-taslak}}
{{kas sistemi}}
[[Kategori:Kas sistemi]]
[[Kategori:Hücreler]]
[[ar:عضلة هيكلية]]
[[az:Eninə zolaqlı əzələ]]
[[ca:Múscul esquelètic]]
[[cs:Příčně pruhovaná svalovina]]
[[de:Skelettmuskel]]
[[dv:ކަށި މަސް]]
[[en:Skeletal muscle]]
[[eo:Stria muskolo]]
[[es:Músculo esquelético]]
[[et:Skeletilihased]]
[[fa:ماهیچه اسکلتی]]
[[fi:Luurankolihas]]
[[fr:Muscle strié]]
[[ht:Misk eskeletik]]
[[id:Otot lurik]]
[[ja:骨格筋]]
[[ko:골격근]]
[[lt:Skersaruožis raumeninis audinys]]
[[lv:Skeleta šķērssvītrotā muskulatūra]]
[[ms:Otot rangka]]
[[nl:Skeletspier]]
[[no:Skjelettmuskulatur]]
[[pl:Mięsień poprzecznie prążkowany]]
[[pt:Músculo esquelético]]
[[ru:Скелетная мышечная ткань]]
[[sk:Priečne pruhovaná svalovina]]
[[sl:Skeletna mišica]]
[[sr:Попречно-пругасти мишић]]
[[sv:Skelettmuskel]]
[[th:กล้ามเนื้อโครงร่าง]]
[[vi:Cơ xương]]
[[zh:骨骼肌]]
| |||