Dipol: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Gerekçe: + kaynak gerektiren bilgi eklentisi |
Çınar Civan (mesaj | katkılar) "Dipol (kimya)" maddesi bu maddeye taşındı. Taşıma sırasında bazı yerlerde yazım düzeltmeleri yapıldı. Etiketler: Geri alındı Görsel Düzenleyici |
||
1. satır:
'''Dipol''' veya '''iki kutuplu''', çeşitli bilim ve disiplinlerde kullanılan bir terim. Yunanca di- (iki) ve polos (eksen, pivot) sözcüklerinden oluşturulmuştur.
*[[Dipol (fizik)|Fizikte dipol]], eşit ve karşıt yüklü veya manyetize olmuş ve birbirinden uzakta bir çift [[kutup]] anlamına gelir.<ref name="Oxford">{{Oxford2e|
*[[Dipol anten]], yatay bir metal çubuk ve merkezindeki kablodan oluşan bir tür antendir.<ref name="Oxford"/>
* [[Dipol momenti]] Fizik ve kimyada bir dipolün kutuplarının ve yüklerinin ayrılması sonucu ortaya çıkan matematiksel üründür.<ref name="Oxford"/>
== Kimyada dipol ==
Artı ve eksi yükleri birbirinden farklı bölgelerde yoğunlaşmış (kutuplaşmış) molekül anlamına gelir.<ref name="Oxford" /> Bir molekülün uç kısımlarında kısmen dağılmış yükler bulunuyorsa, yani bir ucu kısmi pozitif diğer ucu kısmi negatif ise bu moleküle dipol denir.
=== Dipol kuvvetler ===
Moleküller arasında dipol etkileşimine dayanan üç önemli kuvvet vardır:
* [[Dipol-dipol kuvveti]]
* [[İyon-dipol kuvveti]]
* [[London kuvvetleri]]
== Kimyada dipol türleri ==
Bir molekülün kalıcı ya da indüklenmiş dipol oluşu, molekülün polar ya da apolar olmasıyla ilgilidir. Dipoller sürekliliğine göre ikiye ayrılır:
* Kalıcı dipol.
* Geçici (anlık, indüklenmiş) dipol.
=== Kalıcı dipol ===
Polar moleküllerin yapısında yükler simetrik dağılmadığı için bileşke kuvvet sıfır olmaz ve moleküller üzerinde negatif ve pozitif yük yoğunlukları oluşur. Molekül içinde kutuplaşma sürekli olduğu için polar moleküller kalıcı dipollerdir. Örneğin HF, NH, H2O, NH3, C2H5OH molekülleri kalıcı dipoldür.
=== İndüklenme ===
Atom içerisindeki elektronlar sürekli hareket halindedir. Negatif yüklü elektronlar bazı bölgelere yığılarak bölgesel yüklenmelere (polarlanmalara, kutuplaşmalara) neden olur. Buna indüklenme denir.
=== İndüklenmiş dipol ===
Apolar moleküllerde atomlar arasında elektronegatiflik farkı olmadığı için kalıcı dipoller oluşmaz. Oluşan anlık kutuplaşmalar nedeniyle çevresindeki moleküllerde anlık yani geçici dipoller oluşur. Bu etkileşim neticesinde oluşan dipollere indüklenmiş dipol, geçici ya da anlık dipol denir. Örneğin H2, Cl2, O2 molekülleri indüklenmiş dipoldür. Yukarıdaki şekilde sırasıyla şu durumlar oluşur:
# Herhangi bir kutuplaşmanın görülmediği iki apolar molekül.
# A molekülü üzerinde anlık dipol oluşması.
# A molekülünün B molekülünü etkileyerek B'nin de dipol olmasını sağlaması.
== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}
{{Fizik-taslak}}
{{Kimya-taslak}}
| |||