|
1980'li yıllarda [[PKK]]'nın kurulmasıyla birlikte Türkiye sınırları içinde PKK ile mücadeleye başlamıştır. 1990'lı yıllarda mücadeleyi [[Kuzey Irak]]'a taşımış ve Kuzey Irak'ta [[Çelik Harekâtı]], [[Çekiç Harekâtı]] gibi sınır ötesi operasyonlar gerçekleştirmiştir. 1995 yılında [[Yunanistan]] ile yaşanan [[Kardak Krizi]]'nde kayalıklara çıkan Türk komandoları adaya [[Türk bayrağı]] dikmiştir, bu durum Yunanistan genelkurmay başkanını istifa ettirmiştir. 1998 yılında PKK'nın kurucusu [[Abdullah Öcalan]]'ın [[Suriye]]'de bulunması sebebiyle Suriye'yle ilişkiler gerilmiş, Türk ordusu bu gelişmelerin üstüne Suriye sırına yığınak yapmıştır. Baskılar sonucu [[Adana Mutabakatı]] imzalanmış ve Türk ordusunun baskısı sonucu Abdullah Öcalan Suriye'den sınır dışı edilmiştir.
2008 yılında Kuzey Irak'a PKK ile mücadele amacıyla [[Güneş Harekâtı]]'nı gerçekleştirmiştir. İlerleyen yıllarda PKK'nın Türkiye doğusuna yaptığı yığınakları ortadan kaldırabilmek amacıyla [[Hendek operasyonları]]nı yapmıştır. Hendek operasyonlarının ardından [[Suriye İç Savaşı]]'na müdahalede bulunmuş [[Fırat Kalkanı Harekâtı]] ile [[Halep (il)|Halep]]'in kuzeyinde bulunan [[Irak ve Şam İslam Devleti|IŞİD]] varlığını bitirmiş, [[YPG]]'nin [[Menbic]] ile [[Afrin]] kantonunu birleştirmesini engellemiştir. 2017 yılında [[İdlib]]'e girip gözlem noktaları oluşturmaya başlamıştır. 2018 yılında Afrin'e [[Zeytin Dalı Harekâtı|operasyon]] gerçekleştirip YPG'yi Afrin'den atmıştır. Afrin'de YPG'ye operasyon gerçekleştirdiği tarihlerde [[Kararlılık Harekâtı]]'nı başlatmış Kuzey Irak'a yeni bir askerîaskeri operasyonda bulunmuştur. Kararlılık Harekâtı [[Pençe Operasyonları]] ile genişletilmiştir ve Türk ordusu Kuzey Irak'ta belirli bölgeleri kontrol etmeye başlamıştır. Pençe Operasyonları sürerken Fırat'ın doğusunda bulunan YPG'ye [[Barış Pınarı Harekâtı]] ile müdahalede bulunmuş, 8 gün sürdürülen harekâtta 4820 kilometrekare alanı kontrol etmiştir. İdlib'de Türk birliklerine Rus ordusunun ve Suriye ordusunun saldırıları sonrası Türk Silahlı Kuvvetleri [[Bahar Kalkanı Harekâtı]]'nı da icra etmiştir.
Türk ordusu günümüzde Türkiye Cumhuriyeti tarafından terör örgütü olarak tanınan PKK'ya karşı Irak'ın kuzeyinde Pençe Operasyonları'nı sürdürmektedir diğer yandan [[İkinci Libya İç Savaşı]]'na direkt olarak dahil olmuştur ve taraflardan birisi olan [[Ulusal Mutabakat Hükûmeti]]'ne danışmanlık yardımında bulunmaktadır. Türk Silahlı Kuvvetleri, 2021'de tahmini 895.000 askerîaskeri ve paramiliter personeliyle ABD Silahlı Kuvvetleri'nden sonra NATO'daki en büyük ikinci askerîaskeri güçtür
== Tarihçe ==
[[I. Dünya Savaşı]]'nda [[Osmanlı İmparatorluğu]] 7 cephede savaşa 2.850.000 kişiyi silah altına alarak girdi. Bu ordu 70 piyade, 2 süvari tümeninden oluşan 24 kolordulu 9 ordu birliğiydi. [[Mondros Mütarekesi]]'nden sonra zorunlu terhislerle 50.000 kişiye inmişti. Ancak [[Osmanlı ordusu]]nun kalan iki kolordusundan biri [[Suriye]] cephesinden [[Ankara]]'ya konuşlanan [[Ali Fuat Paşa]] komutasındaki [[XX. Kolordu (Osmanlı)|20. Kolordu]], diğeri ise Kafkas Cephesinde [[Erzurum]]'da konuşlandırılmış [[Musa Kâzım Karabekir|Kâzım Karabekir]] komutasındaki 15. Kolordu'ydu.
[[Türk Kurtuluş Savaşı]] sırasında ve sonrasında bu kolordular ve [[Kuvâ-yi Milliye]] birlikleri [[Türkiye Büyük Millet Meclisi|TBMM]] tarafından düzenli hale getirilerek modern Türk ordusunun temelleri atılmıştır. [[Türk Kurtuluş Savaşı|Kurtuluş Savaşı]] modern Türk ordusunun katıldığı ve kazandığı ilk savaş kabul edilebilir. Türkiye Cumhuriyeti kurulduğunda bu ordular yeni bir yapılandırmayla Türk Silahlı Kuvvetleri adını almıştır. Türk ordusu Cumhuriyet tarihi boyunca birçok isyan bastırmış, [[Kore Savaşı]] ve [[Kıbrıs Harekâtı]]'nda savaşmış, [[PKK]]'ya karşı operasyonlar yapmıştır. Ayrıca [[Afganistan]], [[Kosova]], [[Lübnan]], [[Somali]] gibi birçok ülkeye uluslararası askerîaskeri kuvvetlere destek amaçlı asker göndermiştir.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Somali’deki Türk askeri eğitim üssü 152 mezun verdi | url = https://www.aa.com.tr/tr/dunya/somali-deki-turk-askeri-egitim-ussu-152-mezun-verdi/1540467 | website = www.aa.com.tr | erişimtarihi = 30 Mayıs 2020 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20190725203035/https://www.aa.com.tr/tr/dunya/somali-deki-turk-askeri-egitim-ussu-152-mezun-verdi/1540467 | arşivtarihi = 25 Temmuz 2019 | ölüurl =hayır}}</ref><ref>{{Web kaynağı | başlık = Türk askeri Kosovalı çocukların yüzünü güldürdü | url = https://www.trthaber.com/haber/dunya/turk-askeri-kosovali-cocuklarin-yuzunu-guldurdu-418097.html | website = www.trthaber.com | erişimtarihi = 30 Mayıs 2020 | dil =Türkçe| arşivurl = https://web.archive.org/web/20190608052010/https://www.trthaber.com/haber/dunya/turk-askeri-kosovali-cocuklarin-yuzunu-guldurdu-418097.html | arşivtarihi = 8 Haziran 2019 | ölüurl =hayır}}</ref>
=== Savaşlar ===
[[Dosya:Turkish infantryman during the War of Independence.jpg|200pik|küçükresim|Kurtuluş Savaşı'nda Ankara Hükûmeti'ne bağlı Türk piyadeler.]]
[[I. Dünya Savaşı]]'ndan yenik çıkan [[Osmanlı İmparatorluğu]]'nun [[İtilaf Devletleri]]'nce işgali sonucunda [[Mîsâk-ı Millî]] sınırları içinde ülke bütünlüğünü korumak için girişilen çok cepheli siyasi ve askerîaskeri mücadele. 1919-1922 yılları arasında gerçekleşmiş ve 11 Ekim 1922'de imzalanan [[Mudanya Mütarekesi]] ile fiilen, 24 Temmuz 1923'te imzalanan [[Lozan Antlaşması]] ile resmen sona ermiştir ve [[Mîsâk-ı Millî]] hedeflerine büyük ölçüde ulaşılmıştır. Ağustos 1922'de Türk kuvvetleri 207.941 kişiydi.<ref>T.C. Genelkurmay Başkanlığı Harp Tarihi Resmi Yayınları No:1 - Türk İstiklal Harbi Cilt II Batı Cephesi 6. Kısım</ref> Batı, Doğu, Güney cephelerinde savaştı. Çatışmalar Batı cephesinde [[I. İnönü Muharebesi]] ve [[II. İnönü Muharebesi]], [[Kütahya-Eskişehir Muharebeleri]], [[Sakarya Meydan Muharebesi]], [[Büyük Taarruz]], [[Başkomutanlık Meydan Muharebesi]]'dir.
==== Kore Savaşı ====
{{Ana|Kore Savaşı'nda Türkiye|Kunu-ri Muharebesi}}
[[Dosya:터키군 (7445442282).jpg|200pik|küçükresim|Kore harekâtı sırasında gözlem yapan Türk askerîaskeri]]
Türkiye Cumhuriyeti, 1950 yılında başlayan [[Kore Savaşı]]'na fiilen katılmış ve 1950'den 1953'e kadar tugay büyüklüğünde bir kuvvetle [[Kuzey Kore]]'ye karşı savaşmıştır. [[Sovyetler Birliği|Sovyet]] baskısına karşı müttefikler arayan ve bu sebeple [[NATO]]'ya girmek isteyen Türkiye, bu isteklerini daha kolay elde etmek ve Amerika'ya yakınlaşmak amacıyla Kore Savaşı'na bir [[tugay]] yollamıştır.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Türk askerinin büyük kahramanlık gösterdiği Kore Savaşı, 65 yıl önce sona erdi | url = https://www.trthaber.com/haber/gundem/turk-askerinin-buyuk-kahramanlik-gosterdigi-kore-savasi-65-yil-once-sona-erdi-377207.html/amp | website = www.trthaber.com | erişimtarihi = 31 Mayıs 2020 | dil =Türkçe| arşivurl = https://web.archive.org/web/20200610193355/https://www.trthaber.com/haber/gundem/turk-askerinin-buyuk-kahramanlik-gosterdigi-kore-savasi-65-yil-once-sona-erdi-377207.html/amp | arşivtarihi = 10 Haziran 2020 | ölüurl =hayır}}</ref><ref>{{Web kaynağı | başlık = 'TSK Kore Savaşı'nda yanımızda oldu' | url = https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/guney-kore-kara-kuvvetleri-kurmay-baskani-hong-tsk-kore-savasinda-yanimizda-oldu/1010103 | website = www.aa.com.tr | erişimtarihi = 31 Mayıs 2020 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20171222153627/https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/guney-kore-kara-kuvvetleri-kurmay-baskani-hong-tsk-kore-savasinda-yanimizda-oldu/1010103 | arşivtarihi = 22 Aralık 2017 | ölüurl =hayır}}</ref>
{{Ana|Kıbrıs Harekâtı}}
20 Temmuz 1974'te Başbakan [[Bülent Ecevit]]’in emriyle Türk Silahlı Kuvvetlerinin [[Kıbrıs]]'ta başlattığı askerîaskeri harekat iki aşamalı olarak gerçekleştirilmiş, birinci aşamasında [[Kıbrıs]]'ın adasına havadan paraşütlü askerlerin uçaklarla indirilmiş ve denizden [[Türk Deniz Kuvvetleri]]'ne ait savaş gemileriyle Türk askerîaskeri karaya çıkarılmıştır. Birinci harekat sonunda ateşkes ilan edilmiş ve [[Cenevre]]'de barış görüşmeleri başlamıştır ancak barışın sağlanamayacağı kesinleşince ikinci ve son harekât [[Bülent Ecevit]]’in "Ayşe Tatile Çıksın" parolasıyla 13 Ağustos'ta Türk birlikleri tarafından başlatıldı. Türk birlikleri 14 Ağustos'ta [[Lefkoşa]]'ya, 15 Ağustos'ta [[Lefke]] ve [[Mağusa]]'ya girdi. Harekât neticesinde bir taraftan Mağusa'ya diğer taraftan Lefke'ye varılarak Türk tarafının sınırları çizildi. Harekatın sonucunda Rum birlikleri mağlup edilmiş ve Kıbrıs'ın kuzeyinde [[Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti]] kurulmuştur.<ref>{{Web kaynağı |url=https://www.yenicaggazetesi.com.tr/service/amp/kibris-baris-harekati-46-yilinda-iste-harekatin-bilinmeyenleri-290463h.htm |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=6 Eylül 2020 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20201010041902/https://www.yenicaggazetesi.com.tr/service/amp/kibris-baris-harekati-46-yilinda-iste-harekatin-bilinmeyenleri-290463h.htm |arşivtarihi=10 Ekim 2020 |ölüurl=hayır }}</ref>
=== Operasyonlar ===
{{Ana|Türkiye-PKK çatışmaları}}
{{Ana|2015-16 Şırnak çatışmaları}}
Türk Silahlı Kuvvetleri, [[PKK]] ile 1980'li yıllardan beri mücadele etmektedir. [[Türkiye Cumhuriyeti Millî Savunma Bakanlığı|Millî Savunma Bakanlığı]] verilerine göre 1984-2009 arasında 5821 TSK askerîaskeri, 775 emniyet görevlisi, 1350 [[Güvenlik korucusu|köy korucusu]], 4.828 sivil çatışma ve saldırılarda hayatını kaybetmiş, bununla birlikte yaklaşık 28.000 PKK militanı öldürülmüştür.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.radikal.com.tr/Default.aspx?aType=RadikalYazarYazisi&ArticleID=953006&Yazar=ORAL%20%C7ALI%DELAR&Date=05.09.2009&CategoryID=98 | başlık = En çok 'şehit' Şırnak'tan | erişimtarihi = 12 Şubat 2010 | yayımcı = Radikal | tarih = 5 Eylül 2009 | ilk = Oral | son = Çalışlar | arşivengelli = evet |arşivurl= https://web.archive.org/web/20211020193954/http://www.radikal.com.tr/radikal.aspx?atype=radikalyazaryazisi&articleid=953006&yazar=oral+%ef%bf%bdali%ef%bf%bdlar&date=05.09.2009&categoryid=98 |arşivtarihi= 20 Ekim 2021 | ölüurl = hayır }}</ref> Bu mücadele çerçevesinde PKK'nın iki numaralı adamı [[Şemdin Sakık]] 14 Nisan 1998'de, elebaşı Abdullah Öcalan ise 15 Şubat 1999'da yakalanmışlar, yargılama süreçlerini takiben vatana ihanet suçundan müebbet hapis cezası ile cezalandırılarak cezaevine konulmuşlardır. Yine Türk Silahlı Kuvvetleri 1991 yılından beri Kuzey Irak'taki PKK kamplarına yönelik [[Süpürge Harekâtı|Süpürge]], [[Kazıma Harekâtı|Kazıma]], [[Atmaca Harekâtı|Atmaca]], [[Çelik Harekâtı|Çelik]], [[Tokat Harekâtı|Tokat]], [[Çekiç Harekâtı|Çekiç]], [[Eylül 2012 Hakkari-Yüksekova-Şemdinli Harekâtı|Şafak]] ve [[Güneş Harekâtı|Güneş]] kod adlı sınır ötesi harekâtlar düzenlemiştir.
=== Krizler ===
==== Suriye Krizi====
{{Ana|Türkiye-Suriye Krizi}}
[[Dosya:Map of Akcakale and Tell Abyad.jpg|küçükresim|200pik|[[Akçakale]] ilçesine düşen top mermileri sonucunda 5 Türk vatandaşı ölmüş, bunun üzerine Türk Silahlı Kuvvetleri [[radar]] ve [[General Dynamics F-16 Fighting Falcon|F-16]] savaş uçakları ile tespit edilen askerîaskeri noktalara [[T-155 Fırtına]] obüsleriyle karşı ateş açmıştır.]]
1990'lı yıllarda [[PKK]] lideri [[Abdullah Öcalan]]'ın Suriye içinde serbestçe dolaşması ve PKK'nın kamplarının burada bulunması Türkiye ile Suriye'yi karşı karşıya getirdi. Türk Ordusu Suriye sınırına doğru kaydırıldı. Çeşitli askerîaskeri ve siyasi baskılara dayanamayan [[Suriye]] bu tutumundan vazgeçerek Öcalan'ı sınır dışı etmiştir.{{kaynak belirt}} [[Türkiye-Suriye ilişkileri]] on yıllar sonra 22 Haziran 2012 tarihinde [[Hatay]] sınırında eğitim uçuşunu icra etmekte olan TSK'ya ait [[F-4 Phantom]] tipi eğitim uçağı Suriye Silahlı Kuvvetleri tarafından düşürülmesi ile tekrar krize girmiş, Suriye uçak düşürdükten sonra uçağın Türkiye'ye ait olduğu anladıklarını iddia etmiş, olay sonrası dönemin Türkiye Başbakanı [[Recep Tayyip Erdoğan]] "TSK'nın [[angajman kuralları]]nın değiştiğini" açıklamıştır. Bu kararda devam eden [[Suriye İç Savaşı]]nda Türkiye'nin Suriye muhalefetinin yanında olması ve bu yüzden ilişkilerin gerilmesi de etkili olmuştur. Uçağın parçalarının ve pilotların naaşlarının bulunmasından sonra [[6. Kolordu (Türkiye)|6. Kolordu]]'ya bağlı birlikler ve 4 [[Tank Taburu]] sınıra doğru kaydırılmış, sınır hattına [[uçaksavar]]lar ve [[Gaziantep Havalimanı]]'na askerîaskeri statü verilerek Füze rampaları yerleştirilmiştir.
[[Akçakale Olayı]] olarak bilinen, 3 Ekim 2012'de Suriye'den ateşlenen bir top mermisi Türkiye'nin [[Şanlıurfa]] kentinin Akçakale ilçesine düştü. Olayda beş sivil Türk vatandaşı hayatını kaybetti. Türk Silahlı Kuvvetleri "yeni angajman kuralları çerçevesinde" anında karşılık vermiş ve Suriye'den atılan top mermisinin ateşlendiği askerîaskeri birlik 9 adet top atışıyla etkisiz hale getirilmiştir. Daha sonra [[Türkiye Büyük Millet Meclisi]]'nden Suriye için tezkere kararı çıktı. Türk Silahlı Kuvvetleri Suriye sınırına hava savunmada kullanılan silahların ağırlıkta olduğu askerîaskeri yığınak yaptı. Suriye Devleti olayın ardından hayatını kaybeden siviller için taziye dileklerini sunarak özür diledi.
16 Eylül 2013'te [[Suriye]]'ye ait [[Mil Mi-17]] helikopter sınır ihlali yaptığı için Malatya'dan havalanan 2 Türk jeti tarafından füzeyle vuruldu.<ref>{{haber kaynağı|url=http://www.ntvmsnbc.com/id/25466760|başlık=Türk jeti Suriye helikopterini vurdu|yazar=|tarih=16 Eylül 2013|erişimtarihi=|iş=NTVMSNBC|arşivurl=https://web.archive.org/web/20130918173955/http://www.ntvmsnbc.com/id/25466760|arşivtarihi=18 Eylül 2013|ölüurl=hayır}}</ref><ref>{{haber kaynağı|url=http://www.haberturk.com/gundem/haber/878241-suriye-helikopterini-turk-jetleri-dusurdu|başlık=Suriye helikopterini Türk jetleri düşürdü!|yazar=|tarih=16 Eylül 2013|erişimtarihi=|iş=HABERTÜRK|arşivurl=https://web.archive.org/web/20130919065433/http://www.haberturk.com/gundem/haber/878241-suriye-helikopterini-turk-jetleri-dusurdu|arşivtarihi=19 Eylül 2013|ölüurl=hayır}}</ref> Bir yıl sonra 23 Mart 2014'te Hatay sınırında, sınır ihlali yapan 2 adet [[MİG-23]] Suriye savaş uçakları, izlemeye alındı Suriye hava sahasında kuzeye doğru uçuşu Türk sınırına on deniz mili mesafeden itibaren Türk hava sahasına yaklaştığına ilişkin dört kez ikaz edildi fakat ikinci uçak uyarıyı dikkate almayarak Türk hava sahasına girerek yaklaşık bir kilometre kadar hava sahasını ihlal etti, daha sonra batıya doğru yönelerek 1,5 kilometre kadar Türk hava sahasında uçmaya devam etti. Bu esnada bölgede hava devriye görevinde havada hazır bulunan iki adet Türk F-16 uçağından birisi, angajman kuralları gereğince saat 13.14'te Suriye uçağına füze atmış ve isabet alan Suriye uçağı sınırın 1200 metre güneyinde ve Suriye topraklarında yer alan Kesep bölgesine düşürülmüştür.<ref>{{Web kaynağı |url=http://gundem.milliyet.com.tr/sinirda-savas-ucagi-dustu/gundem/detay/1855930/default.htm |başlık=Sınır ihlali yapan Suriye uçağı düşürüldü Milliyet.com ''23 Mart 2014'' |erişimtarihi=23 Mart 2014 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20140323181230/http://gundem.milliyet.com.tr/sinirda-savas-ucagi-dustu/gundem/detay/1855930/default.htm |arşivtarihi=23 Mart 2014 |ölüurl=evet }}</ref><ref>{{Web kaynağı |url=http://www.haberturk.com/gundem/haber/932253-genelkurmaydan-flas-aciklama |başlık=Suriye uçağı düşürüldü Habertürk.com ''23 Mart 2014'' |erişimtarihi=23 Mart 2014 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20140323181216/http://www.haberturk.com/gundem/haber/932253-genelkurmaydan-flas-aciklama |arşivtarihi=23 Mart 2014 |ölüurl=evet }}</ref>
== Görevi ==
[[Dosya:20131206 Istanbul 135.jpg|küçükresim|200pik|"askerîAskeri Güvenlik Bölgesi Girilmez" yazılı, Türkiye'de askerîaskeri birliklerde kullanılan bir askerîaskeri tabela.]]
Türk Silahlı Kuvvetleri, Türkiye devletini yurt dışından gelecek tehdit ve tehditlere karşı savunma ve caydırıcılık görevini üstlenmiş olan silahlı devlet kuruluşudur.<ref name=anayasa/> Yaptırım gücünü [[Türkiye Anayasası]]'ndan alır. Genelkurmay Başkanlığı ile [[Türk Kara Kuvvetleri|Kara]], [[Türk Deniz Kuvvetleri|Deniz]] ve [[Türk Hava Kuvvetleri|Hava]] Kuvvetleri Komutanlıkları Millî Savunma Bakanına bağlıdır. Genelkurmay Başkanı ile Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanları Millî Savunma Bakanına ayrı ayrı bağlı ve sorumludur. Genelkurmay Başkanlığı ile Kuvvet Komutanlıklarının teşkilatı bakanlık kadro ve kuruluşunda gösterilir.<ref name=anayasa/>
{{Ana|Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı}}
[[Dosya:General Staff of Turkey - Çankaya.jpg|200pik|küçükresim|[[Türkiye Cumhuriyeti Genelkurmay Başkanlığı|Genelkurmay Başkanlığı]], Türk Silahlı Kuvvetlerinin komuta merkezidir.]]
Türk Silahlı Kuvvetlerini komuta eden Türkiye'deki en üst düzey askerîaskeri birimdir. Savaşta Başkomutanlık görevini [[Türkiye Cumhurbaşkanlığı|Cumhurbaşkanı]] adına yerine getirir.<ref name=anayasa/> Kuvvetlere komuta etmek, savaşa hazırlanmasında personel, haber alma, harekat, yapılanma, eğitim-öğretim ve lojistik hizmet ilkeleri ve programları Genelkurmay Başkanlığının sorumluluklarıdır.
=== Kuvvet Komutanlıkları ===
{{Ana|Türk Deniz Kuvvetleri}}
[[Dosya:TCG Bayraktar (L-403) in Valletta harbor.jpg|küçükresim|TCG Bayraktar (L-403)]]
[[Türk Deniz Kuvvetleri]], Türk Silahlı Kuvvetlerinin en büyük 2. kuvvetidir. Türkiye'yi denizden gelebilecek her türlü tehditlere karşı savunmak ve ülkenin denizle alakalı menfaatlerini korumak ve kollamakla görevli kuvvettir. Deniz Kuvvetleri 27 Savaş Gemisi, 14 Denizaltı, 9 Korvet, 108 Hücumbot, 23 Füze Saldırı Gemisi, 102 Sahil Güvenlik Botu ve 21 Mayın Gemisi ile Karadeniz, Ege ve Akdenizde saygı duyulan bir askerîaskeri güçtür. Ayrıca bu kuvvet Karadeniz Ege ve Akdenizde caydırıcı bir güçtür. 55.000 aktif çalışanı ile personel sayısı bakımında dünyanın 8. büyük deniz kuvvetidir. Fakat envanter bakımından bu sıralama değişir. Bu güç, envanter bakımından 3. sıradadır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.nationmaster.com/graph/mil_nav_per-military-navy-personnel | başlık = Navy personnel (most recent) by country | erişimtarihi = 12 Şubat 2010 | yayımcı = nationmaster.com | dil = İngilizce | arşivurl = https://web.archive.org/web/20140122200118/http://www.nationmaster.com/graph/mil_nav_per-military-navy-personnel | arşivtarihi = 22 Ocak 2014 | ölüurl = evet }}</ref> [[Donanma Komutanlığı]], [[Kuzey Deniz Saha Komutanlığı]], [[Güney Deniz Saha Komutanlığı]], [[Deniz Eğitim ve Öğretim Komutanlığı]] olmak üzere dört ana ast komutanlıktan oluşur.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.dzkk.tsk.tr/turkce/Gorevi/TurkDenizKuvvetlerininGorevleri.php | başlık = Türk Deniz Kuvvetleri'nin görevleri | erişimtarihi = 12 Şubat 2010 | yayımcı = Türk Deniz Kuvvetleri | arşivurl = https://web.archive.org/web/20130926032410/http://www.dzkk.tsk.tr/turkce/gorevi/TurkDenizKuvvetlerininGorevleri.php | arşivtarihi = 26 Eylül 2013 | ölüurl =evet}}</ref>
==== Hava Kuvvetleri Komutanlığı ====
== Yurt dışındaki askerî üsler ==
Temmuz 2018 tarihi itibarıyla [[Türkiye]]'nin kendi toprakları dışında toplam 3 bin 190 askerîaskeri personeli bulunmaktadır. Başta [[NATO]] üyeliği olmak üzere birçok uluslararası örgüte üyeliğinden doğan sorumlulukları gereği<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.yolcumisali.com/2014/10/turkiyenin-yurt-disindaki-askeri-usleri.html#ixzz442PcdPyX|başlık=Türkiye'nin Yurt Dışındaki Askeri Üsleri|erişimtarihi=5 Haziran 2016|arşivtarihi=1 Temmuz 2016|arşivurl=https://web.archive.org/web/20160701092722/http://www.yolcumisali.com/2014/10/turkiyenin-yurt-disindaki-askeri-usleri.html#ixzz442PcdPyX|tarih=7 Ekim 2014|ölüurl=evet|yayıncı=Yolcuemsali.com}}</ref> yurtdışında birçok defa geçici olarak asker bulunduran Türkiye'nin üyesi olduğu örgütlere bağlı olmaksızın yurt dışında sürekli olarak bulunan tek<ref>{{web kaynağı|url=http://www.haberler.com/turkiye-katar-ve-somali-de-yeni-asker-ussu-8206448-haberi/|başlık=Türkiye Katar ve Somali'de Yeni Asker Üssü Kuruyor|arşivtarihi=29 Şubat 2016|arşivurl=http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:k8V0wJszhMAJ:www.haberler.com/turkiye-katar-ve-somali-de-yeni-asker-ussu-8206448-haberi/+&cd=6&hl=tr&ct=clnk&gl=tr|yayıncı=Haberler.com}}</ref> askerîaskeri üssü [[Kıbrıs Türk Barış Kuvvetleri]]'dir. Ayrıca 2015 yılında Katar'da Tarık Bin Ziyad Kışlası kurulmuştur.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Türkiye'den Katar'da yeni askeri üs | url = https://www.ahaber.com.tr/gundem/2019/08/16/turkiyeden-katarda-yeni-askeri-us | website = Ahaber | erişimtarihi = 31 Mayıs 2020 | dil = Türkçe | arşivurl = https://web.archive.org/web/20190816113201/https://www.ahaber.com.tr/gundem/2019/08/16/turkiyeden-katarda-yeni-askeri-us | arşivtarihi = 16 Ağustos 2019 | ölüurl = evet }}</ref><ref>{{Web kaynağı | başlık = Son dakika: İşte Türkiye'nin Katar'daki askeri üssü | url = https://www.hurriyet.com.tr/amp/gundem/son-dakika-iste-turkiyenin-katardaki-askeri-ussu-40483254 | website = www.hurriyet.com.tr | erişimtarihi = 31 Mayıs 2020 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20180523221406/https://www.hurriyet.com.tr/amp/gundem/son-dakika-iste-turkiyenin-katardaki-askeri-ussu-40483254 | arşivtarihi = 23 Mayıs 2018 | ölüurl =hayır}}</ref> Sudan Devleti'nin Sevakin Adasını Türkiye'ye devretmesinin ardından burada deniz üssü inşaatına başlamıştır.<ref>{{Web kaynağı | soyadı1 = Şafak | ad1 = Yeni | başlık = Türkiye'nin yurt dışındaki askeri üsleri! Türkiye'nin kaç tane askeri üssü var | url = https://www.yenisafak.com/gundem/turkiye-osmanli-topraklarina-geri-donuyor-2951575 | website = Yeni Şafak | erişimtarihi = 31 Mayıs 2020 | dil = tr-TR | tarih = 3 Ocak 2018 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20180103102100/https://www.yenisafak.com/gundem/turkiye-osmanli-topraklarina-geri-donuyor-2951575 | arşivtarihi = 3 Ocak 2018 | ölüurl =hayır}}</ref><ref>{{Web kaynağı | soyadı1 = Şafak | ad1 = Yeni | başlık = Türkiye'nin Sevakin Adası anlaşması iptal mi olacak - Türkiye'yi Sudan'da kim istemiyor | url = https://www.yenisafak.com/gundem/turkiye-dusmanlari-sevakin-yalanina-sarildi-3468282 | website = Yeni Şafak | erişimtarihi = 31 Mayıs 2020 | dil = tr-TR | tarih = 27 Nisan 2019 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20190427122904/https://www.yenisafak.com/gundem/turkiye-dusmanlari-sevakin-yalanina-sarildi-3468282 | arşivtarihi = 27 Nisan 2019 | ölüurl =hayır}}</ref>
{| class="wikitable"
!Ülke
== Eğitim üsleri ==
Türkiye'nin halihazırda kurulu ya da kurulma aşamasında olan yurt dışındaki askerîaskeri üsleri dışında [[Azerbaycan]] ve [[Arnavutluk]]'ta askerîaskeri eğitim vermek için geçici olarak kurulu askerîaskeri eğitim üsleri bulunmaktadır. 2015 yılında [[Irak]]'ın [[Musul]] şehrinde askerîaskeri eğitim vermek için askerîaskeri eğitim üssü kuruldu. ''Başika Kampı'' olarak adlandırılan askerîaskeri üsse 600 silahlı Türk askerîaskeri çıkartıldı.<ref>{{web kaynağı|url=http://www.hurriyet.com.tr/musula-600-asker-40023018|başlık=Musul'a 600 asker|arşivtarihi=26 Mart 2016|arşivurl=http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:FC4IEWBSsuIJ:www.hurriyet.com.tr/musula-600-asker-40023018+&cd=5&hl=tr&ct=clnk&gl=tr|yayıncı=Hürriyet|yazar=Uğur Ergan}}</ref> Türkiye'nin [[Bosna-Hersek]]'te [[EUFOR]] kapsamında bulunan [[Fatih Sultan Mehmet Kışlası]] bulunmaktadır.Somali'de Türk Eğitim Merkezinde Somali ordusuna subay ve astsubay yetiştirilmektedir.<ref>{{Web kaynağı | başlık = TSK, Somalili subay ve astsubay adaylarını böyle eğitiyor | url = https://www.sabah.com.tr/video/haber/tsk-somalili-subay-ve-astsubay-adaylarini-boyle-egitiyor | yayıncı = Sabah | erişimtarihi = 31 Mayıs 2020 | dil = Türkçe | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200610193408/https://www.sabah.com.tr/video/haber/tsk-somalili-subay-ve-astsubay-adaylarini-boyle-egitiyor | arşivtarihi = 10 Haziran 2020 | ölüurl = evet }}</ref><ref>{{Web kaynağı | başlık = Somali'deki Türk askeri eğitim merkezi dördüncü mezunlarını verdi | url = https://www.aa.com.tr/tr/dunya/somalideki-turk-askeri-egitim-merkezi-dorduncu-mezunlarini-verdi/1756498 | website = www.aa.com.tr | erişimtarihi = 31 Mayıs 2020 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200307001733/https://www.aa.com.tr/tr/dunya/somalideki-turk-askeri-egitim-merkezi-dorduncu-mezunlarini-verdi/1756498 | arşivtarihi = 7 Mart 2020 | ölüurl =hayır}}</ref>
== Türk siyasetindeki rolü ve tartışmalar ==
=== Eğitim ===
[[Eğitim ve Doktrin Komutanlığı]],<ref name=karakuvvetleri/> [[Deniz Eğitim ve Öğretim Komutanlığı]]<ref>{{Web kaynağı | başlık = Türk Deniz Kuvvetleri Komutanlığı | url = https://www.dzkk.tsk.tr/icerik.php?icerik_id=8&dil=1 | website = www.dzkk.tsk.tr | erişimtarihi = 31 Mayıs 2020 | arşivengelli = evet |arşivurl= https://web.archive.org/web/20200501211349/https://www.dzkk.tsk.tr/icerik.php?icerik_id=8&dil=1 |arşivtarihi= 1 Mayıs 2020 | ölüurl = hayır }}</ref> ve [[Hava Eğitim Komutanlığı]]<ref>{{Web kaynağı | başlık = Hava Teknik Okullar Komutanlığı | url = https://www.hvkk.tsk.tr/Custom/Hvkk/96 | website = www.hvkk.tsk.tr | erişimtarihi = 31 Mayıs 2020 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200610193431/https://www.hvkk.tsk.tr/Custom/Hvkk/96 | arşivtarihi = 10 Haziran 2020 | ölüurl = evet }}</ref> personel yetiştirmekle ilgili TSK'nın barındırdığı eğitim kurumlarıdır. İlk kez 1789 yılında Osmanlı Padişahı [[III. Selim]] zamanında Harbiye-i Umumiye adıyla kurulmuş olan [[Askerî lise]]ler TSK'ya subay yetiştirmekteydi. 2016 yılında alınan kararla askerîaskeri liseler kapatılmıştır.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Erdoğan: "Askeri liseler ihtiyaç kalmadığı için kapatıldı" | url = https://www.yenicaggazetesi.com.tr/service/amp/erdogan-askeri-liseler-ihtiyac-kalmadigi-icin-kapatildi-203593h.htm | website = Yeni Çağ Gazetesi | erişimtarihi = 31 Mayıs 2020 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20180830175653/https://www.yenicaggazetesi.com.tr/service/amp/erdogan-askeri-liseler-ihtiyac-kalmadigi-icin-kapatildi-203593h.htm | arşivtarihi = 30 Ağustos 2018 | ölüurl =hayır}}</ref><ref>{{Web kaynağı | başlık = Erdoğan'dan 'askeri liseler' açıklaması: Kapatıldı diye propaganda yapıyorlar | url = https://www.milligazete.com.tr/haber/1679478/erdogandan-askeri-liseler-aciklamasi-kapatildi-diye-propaganda-yapiyorlar-sadece-ihtiyac-kalmadi | website = Milli Gazete | erişimtarihi = 31 Mayıs 2020 | dil = Türkçe | arşivurl = https://web.archive.org/web/20180831112047/https://www.milligazete.com.tr/haber/1679478/erdogandan-askeri-liseler-aciklamasi-kapatildi-diye-propaganda-yapiyorlar-sadece-ihtiyac-kalmadi | arşivtarihi = 31 Ağustos 2018 | ölüurl = evet }}</ref> 1848 yılında Osmanlı Padişahı [[Abdülmecid]] zamanında kurulan [[Harp Akademileri]], Türk Silahlı Kuvvetleri'ne bağlı lisansüstü düzeyde eğitim ve öğretim veren bir eğitim kurumudur. 1898 yılında Osmanlı Padişahı [[II. Abdülhamid]] döneminde kurulan daha sonra merkezi 1948 yılında Ankara'ya taşınan [[Gülhane Askeri Tıp Akademisi|Gülhane askerî Tıp Akademisi]] ise Türk Silahlı Kuvvetleri'ne sağlık bilimleri alanında askerîaskeri personel yetiştirmekteydi. 15 Ağustos 2016'da alınan bakanlar kurulu kararlarına göre Gülhane askerîAskeri Tıp Akademisi kapatılarak Sağlık Bakanlığına devredilmiştir.<ref>{{Web kaynağı | başlık = GATA'nın adı değiştirildi | url = https://www.haberturk.com/gundem/haber/1288317-ankara-gatanin-ismi-degisti | website = www.haberturk.com | erişimtarihi = 31 Mayıs 2020 | dil =Türkçe| arşivurl = https://web.archive.org/web/20160828134035/https://www.haberturk.com/gundem/haber/1288317-ankara-gatanin-ismi-degisti | arşivtarihi = 28 Ağustos 2016 | ölüurl =hayır}}</ref><ref>{{Web kaynağı | başlık = Ankara GATA'nın ismi değişti | url = https://www.trthaber.com/haber/turkiye/ankara-gatanin-ismi-degisti-268471.html | website = www.trthaber.com | erişimtarihi = 31 Mayıs 2020 | dil =Türkçe| arşivurl = https://web.archive.org/web/20160828130252/https://www.trthaber.com/haber/turkiye/ankara-gatanin-ismi-degisti-268471.html | arşivtarihi = 28 Ağustos 2016 | ölüurl =hayır}}</ref><ref>{{Web kaynağı | başlık = Resmi Gazete'de yayımlandı, Gülhane Askeri Tıp Fakültesi'nin adı değişti | url = https://www.cnnturk.com/turkiye/resmi-gazetede-yayimlandi-gulhane-askeri-tip-fakultesinin-adi-degisti | website = CNN Türk | erişimtarihi = 31 Mayıs 2020 | dil = Türkçe | arşivurl = https://web.archive.org/web/20161208134458/https://www.cnnturk.com/turkiye/resmi-gazetede-yayimlandi-gulhane-askeri-tip-fakultesinin-adi-degisti | arşivtarihi = 8 Aralık 2016 | ölüurl = evet }}</ref> 14 Kasım 2016'da alınan karalar doğrultusunda Kara Harp Okulu, Hava Harp Okulu, Deniz Harp Okulu ve Kara-Hava-Deniz-Bando Astsubay Meslek Yüksek Okulu [[Milli Savunma Üniversitesi]]'ne bağlanmıştır.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Hava Harp Okulu Tarihçe | url = http://www.hho.edu.tr/Hakkimizda/tarihce.php | website = www.hho.edu.tr | erişimtarihi = 31 Mayıs 2020 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160823094539/http://www.hho.edu.tr/Hakkimizda/tarihce.php | arşivtarihi = 23 Ağustos 2016 | ölüurl = evet }}</ref><ref>{{Web kaynağı | başlık = Askeri okullar kapatıldı, Milli Savunma Üniversitesi kuruldu - Gündem | url = https://www.hurriyet.com.tr/amp/gundem/askeri-okullar-kapatildi-milli-savunma-universitesi-kuruldu-40176760 | website = www.hurriyet.com.tr | erişimtarihi = 31 Mayıs 2020 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20181019045604/https://www.hurriyet.com.tr/amp/gundem/askeri-okullar-kapatildi-milli-savunma-universitesi-kuruldu-40176760 | arşivtarihi = 19 Ekim 2018 | ölüurl =hayır}}</ref><ref>{{Web kaynağı | başlık = Kara Harp Okulu Tarihçe | url = http://www.kho.edu.tr/hakkinda/tarihce.html | website = www.kho.edu.tr | erişimtarihi = 31 Mayıs 2020 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20130401075832/http://www.kho.edu.tr/hakkinda/tarihce.html | arşivtarihi = 1 Nisan 2013 | ölüurl = evet }}</ref><ref>{{Web kaynağı | başlık = Milli Savunma Üniversitesi-Kara Astsubay Meslek Yüksekokulu Tarihçe | url = https://msu.edu.tr/sayfadetay?SayfaId=516&ParentMenuId=53 | website = msu.edu.tr | erişimtarihi = 31 Mayıs 2020 | arşivengelli = evet |arşivurl= https://web.archive.org/web/20200610193450/https://msu.edu.tr/sayfadetay?SayfaId=516&ParentMenuId=53 |arşivtarihi= 10 Haziran 2020 | ölüurl = hayır }}</ref><ref>{{Web kaynağı | başlık = Milli Savunma Üniversitesi-Deniz Astsubay Meslek Yüksekokulu Tarihçe | url = https://msu.edu.tr/sayfadetay?SayfaId=500&ParentMenuId=53 | website = msu.edu.tr | erişimtarihi = 31 Mayıs 2020 | arşivengelli = evet |arşivurl= https://web.archive.org/web/20200610193457/https://msu.edu.tr/sayfadetay?SayfaId=500&ParentMenuId=53 |arşivtarihi= 10 Haziran 2020 | ölüurl = hayır }}</ref><ref>{{Web kaynağı | başlık = Deniz Kuvvetleri Tarihçe | url = http://www.dho.edu.tr/sayfalar/00_Anasayfa/01_Sabitler/tarihce/tarihce.html | website = www.dho.edu.tr | erişimtarihi = 31 Mayıs 2020 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20140423002618/http://www.dho.edu.tr/sayfalar/00_Anasayfa/01_Sabitler/tarihce/tarihce.html | arşivtarihi = 23 Nisan 2014 | ölüurl =evet}}</ref>
=== Yargı ===
Askerî mahkemeler askerî hukuk hükmü altında olan askerîaskeri personel için ceza belirler. Genellikle askerîyedeaskeriyede disiplin ihlalini önlemek içindir. Yine [[Askerî Yargıtay]], Askerî mahkemeler tarafından verilen karar ve hükümlerin son inceleme merciidir. 4 Temmuz 1972 tarih ve 1602 sayılı kanunla kurulan [[Askerî Yüksek İdare Mahkemesi]] (Askerî Danıştay) ise Türkiye'de askerî idari yargı alanında faaliyet gösteren mahkemedir.2017 yapılan halk oylamasıyla askerîAskeri Yargıtay, askerîAskeri Yüksek İdare Mahkemesi ve askerîaskeri mahkemeler kaldırılmıştır.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Askeri Yargıtay ve AYİM kaldırıldı | url = https://www.milliyet.com.tr/amp/gundem/askeri-yargitay-ve-ayim-kaldirildi-2441186 | yayıncı = Milliyet | erişimtarihi = 31 Mayıs 2020 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200610193505/https://www.milliyet.com.tr/amp/gundem/askeri-yargitay-ve-ayim-kaldirildi-2441186 | arşivtarihi = 10 Haziran 2020 | ölüurl =hayır}}</ref><ref>{{Web kaynağı | başlık = Hâkimler ve Savcılar Kurulu Birinci Dairesinin 28/07/2017 Tarih ve 1036, 1037 ve 1038 Sayılı Kararnameleri | url = https://www.hsk.gov.tr/DuyuruOku/1077_hakimler-ve-savcilar-kurulu-birinci-dairesinin--28072017-tarih-ve-1036-1037-ve-1038-sayili-kararn.aspx | website = www.hsk.gov.tr | erişimtarihi = 31 Mayıs 2020 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170801035308/https://www.hsk.gov.tr/DuyuruOku/1077_hakimler-ve-savcilar-kurulu-birinci-dairesinin--28072017-tarih-ve-1036-1037-ve-1038-sayili-kararn.aspx | arşivtarihi = 1 Ağustos 2017 | ölüurl =evet}}</ref>
=== OYAK Holding ===
=== Müzeler ===
Türk Silahlı Kuvvetlerinin ziyaret edilebilir üç müzesi de [[İstanbul]]'dadır. Harbiye, İstanbul'da bulunan [[Harbiye Askeri Müzesi|Harbiye askerî Müzesi]] 54.000 m²lik bir alan üzerinde kurulu 18.600 m²lik binasıyla bir yapılar kompleksidir. Geniş bir alana yayılan Mekteb-i Harbiye binası, Osmanlı Devleti’ne subay yetiştirmek amacıyla kurulmuş ve 1862’de inşa edilmiştir. Yine Türkiye'nin denizcilik alanında en büyük askerî müzesi [[İstanbul Deniz Müzesi]]'dir. Koleksiyonunda yaklaşık 20.000 adet eser bulunmaktadır. Deniz Kuvvetleri Komutanlığı'na bağlı olan ''İstanbul Deniz Müzesi'' Türkiye'de kurulan ilk askerîaskeri müzedir. 1897 yılında, dönemin Bahriye Nazırı [[Hasan Hüsnü Paşa]]'nın emirleri ile Tersane-i Amire'de (Osmanlı Devlet Tersanesi Kasımpaşa, İstanbul'da) küçük bir binada "Müze ve Kütüphane İdaresi" ismi ile kurulmuştur.
Yeşilköy'de askerîaskeri havalimanının bitişiğinde yer alan ve Türk hava kuvvetlerine ait uçakların sergilendiği [[İstanbul Havacılık Müzesi]]'si I. Dünya Savaşı sonunda, en eskisi 1912 yılına ait olmak üzere muhtelif milletlere ait tayyareler ile hangarlarda I. Dünya Savaşı devamınca Almanlar tarafından yapılan her tip tayyareden bir, iki ve üçer adet bulunması Hava Kuvvetleri Müfettişliği'nce bir hava müzesi kurma kararı alınmasına neden olmuştur. 16 Ekim 1985 tarihinde ziyarete açılmıştır.
=== Vakıflar ===
| 