Zazaca: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Vuzorg tarafından yapılan 25653484 sayılı değişiklik geri alınıyor. Çıkarılan kaynaklı bilgiler de geri getirildi. + Sinema kısmı yeni bilgilerle kaynaklı olarak ansiklopedik usule göre düzenlendi, silinen kaynaklı bilgiler geri geldi + güvensiz kaynak içeren ve özgün araştırmaya dayalı cümleler çıktı Etiket: Geri al |
→Zaza edebiyatı: klasik edebiyatta etkiler |
||
979. satır:
Osmanlı-Rus ([[Kırım Savaşı]]) sonucunda esir düşen Zaza kökenli askerler arasında dolaşarak araştırma ve derlemeler yapan dilbilimci Peter Lerch 1857 yılında Petersburg’da bunları yayınlamıştır.<ref>[https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/220221 Modern Zaza Hikâyeciliğinin Tarihsel Serüveni]</ref> Daha sonraki tarihlerde A. V. Le Coq gibi bazı dilbilimciler tarafından da bazı Zazaca metinler derlenmiştir.
Zazaca yazılmış ve klasik Zazaca edebiyatının başlangıcı sayılabilecek ilk kitap [[Ahmed-i Hasi|Ahmedê Xasî]] tarafından yazılan ve 1899'da Diyarbakır'da yayınlanan "Mewlid" eseridir. Zazaca yayınlanmış ikinci kitap da yine "Biyîşa Pêxamberî" isimli bir mevlid olup, [[Osman Esad Efendi|Osman Efendiyo Babij]] tarafından 1903 yılında yazılmış, ancak 1933'te [[Şam]]'da Kürt dilbilimci [[Celadet Bedirxan]] tarafından yayınlanmıştır. Zazaca yazılmış üçüncü kitaplar 1947-1948 yıllarında Muhammedê Şêx Ensarî tarafından yazılmış olan ''Raro Raşt'' ve ''Me'lumatê Dînîye'' isimli akaid ve fıkıh alanında yazılmış iki manzum eser olup, bu kitaplar Bilal Zilan'ın hazırladığı bir yüksek lisans tezi ile ilk defa gün yüzüne çıkarılmıştır.<ref>Bilal Zilan, ''Di Kitabê Muhemmedê Şêx Ensarî: "Raro Raşt" û "Meʿlûmatê Dînîye" (Metn û Cigêrayîş)'', Mardin Artuklu Üniversitesi, Yaşayan Diller Enstitüsü, Kürt Dili ve Kültürü Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, 2016, 200 sayfa. & Bîlal Zîlan, Di Kitabê Muhemmedê Şêx Ensarî: "Raro Raşt" û "Meʿlûmatê Dînîye" (Metn û Cigêrayîş), Vate Yayınları/Weşanxaneyê Vateyî, Îstanbul 2017, s.1-2 </ref> Diyarbakır'ın Hani ilçesinden, Mela Mehmedê Nêribî'nin (Mehmet Demirbaş) da 1975 yılında yazmaya başladığı ve 2005 yılında tamamladığı Zazaca şiir ve kasidelerden oluşan bir divanı mevcuttur. El yazması olan divan 300 sayfadan oluşmaktadır.<ref>Ahmet Kayıntu, ''"Molla Mehmet Demirtaş’ın Zazaca Divanı"'', II. Uluslararası Zaza Tarihi ve Kültürü Sempozyumu, Bingöl Üniversitesi Yayınları, 04-06 Mayıs 2012.</ref><ref>"[https://www.hurriyet.com.tr/gundem/zazaca-secmeli-ders-oluyor-19562805 Zazaca seçmeli ders oluyor]", Hürriyet, 29 Aralık 2011.</ref><ref>Bîlal Zîlan, "Mela Mehmedê Nêribî û Dîwanê Ey", ''Şewçila; Kovara Edebî Hunerî'', sayı 16, Payiz 2018, ss. 16-19</ref> Klasik Zaza edebiyatı, temelde klasik Kurmancî edebiyatının etkisinde gelişmiştir.<ref>Adak, Abdurrahman (2020). "[http://jms.artuklu.edu.tr/tr/download/article-file/1365583 Edebîyata Zazakî ya Klasîk: Di Peywenda Dîyalektên Edebî yên Kurdî û Edebîyatên Îslamî de Edebîyateke Klasîk ya Derengmayî û Cihê Wê di Nav Klasîzma Edebî de]", ''The Journal of Mesopotamian Studies ,'' Özel Sayı - Zazaca ve Zazalar; Edebiyat, Kültür ve Dil , s. 1-32</ref>
1963'te "Kürtçe-Türkçe Gazete" şiarıyla yayına başlayan ve ismi de Zazaca olan Roja Newé (Türkçe anlamı: Yeni Gün) gazetesinde yayınlanan iki Zazaca derleme metniyle, Zazaca metinler ilk defa bir gazetede yayınlanmış oldu. Sonraki süreçte, Özgürlük Yolu/Riya Azadî, Roja Welat ve Devrimci Demokrat Gençlik gibi dergi ve gazetelerde bazı Zazaca metinler yayınlanmıştır. Bu metinler daha çok folklorik ürünlerdir.<ref name=Kurij1>{{Web kaynağı | soyadı = Kurij | ad = Seyidxan | başlık = Zazalar ve Zazaca Yazını | url = http://www.zazaki.net/file/zazalar_v...pdf | yayıncı = Zazaki.net | erişimtarihi = 20 Kasım 2013 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20131203002627/http://www.zazaki.net/file/zazalar_v...pdf | arşivtarihi = 3 Aralık 2013 | ölüurl =evet}}</ref>
| |||