Bulanıklık: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Dr. Coal (mesaj | katkılar)
An itibariyle VP:CGT'nin tanınmaması, "değişiklik savaşı" olarak değerlendirilecektir. CC: K:Nedim Gayet Bir, K:Vito Genovese
Dr. Coal (mesaj | katkılar)
lisan > dil, muhtelif yazım dz.
1. satır:
'''Bulanıklık'''<ref>{{kitap kaynağı |soyadı1=İmer |ad1=Kâmile |soyadı2=Özsoy |ad2=Sumru |soyadı3=Kocaman |ad3=Ahmet |başlık=Dilbilim sözlüğü |tarih=2011 |yayıncı=Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi |yer=İstanbul |sayfalar=64, 307}}</ref>, '''belirsizlik''' veya '''müphemlik'''; bir cümlenin, ifadenin veya çözümün açıkça tanımlanmadığı ve birkaç yorumu makul kıldığı bir [[Anlambilim|anlam türü]]dür.<ref name="SmallCottrell2013">{{Kitap kaynağı|yazar1=Steven L. Small|yazar2=Garrison W Cottrell|yazar3=Michael K Tanenhaus|başlık=Lexical Ambiguity Resolution: Perspective from Psycholinguistics, Neuropsychology and Artificial Intelligence|url=https://books.google.com/books?id=-J-fAgAAQBAJ&printsec=frontcover#v=onepage|tarih=22 Ekim 2013|yayıncı=Elsevier Science|isbn=978-0-08-051013-2|erişimtarihi=23 Eylül 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200127131326/https://books.google.com/books?id=-J-fAgAAQBAJ&printsec=frontcover#v=onepage|arşivtarihi=27 Ocak 2020|ölüurl=hayır}}</ref> Bir [[İşaret (anlam ayrımı)|işaretin]], [[Sembol|sembolün]], resmin ya da [[Deyim|deyimin]] birden fazla anlama, mânâya gelebileceği durumları tarif eden bir terimdir. Bu nedenle, amaçlanan anlamı sınırlı sayıda adımla bir kurala veya sürece göre kesin olarak çözülemeyen herhangi bir fikrin veya ifadenin bir niteliğidir. Belirsizlik kavramı genellikle [[felsefe]] ile bağdaştırılır. Bulanıklıkta, farklı yorumlara izin verilir (bazıları açık olmasa da), belirsiz olan bilgilerle, istenen özgüllük seviyesinde herhangi bir yorum oluşturmak zordur. Eğer olabilecek sadece iki anlam varsa, bu durumda çiftanlamlılık söz konusudur. Edebiyatta ve konuşma dilinde kullanılan [[kinaye]] ve [[alegori]] de bulanıklık kavramı içinde incelenebilir. Bulanıklık, özellikle lisandil ile ilgili işaretler, yani harfler, semboller gibi işaretlerin bir özelliğidir.
 
Terim olarak başta [[dilbilim]], [[mantık]] ve [[felsefe]] bilim dallarının alanına girse de, hemen hemen bütün [[Beşeri bilimler|beşerîbeşeri bilimler]], kendi konu ve alanlarını ilgilendiren, farklı bulanıklıkleri incelemektedir.
 
== Dilde bulanıklık ==
LisanDill ile ilgili işaretlerin bulanıklığı, kaçınılması veya düzeltilmesi gereken bir eksiklik olabilir. Bu bulanıklık, örneğin [[Hukuki kaynaklar|hukûkîhukuki metinler]], bilimsel makaleler veya [[Resmî dil|resmi lisanındilin]] kullanımı için geçerlidir.
 
Fakat bu bulanıklık, kasıtlı olarak yapılmış veya bu şekilde bir üslup unsuru da olabilir. Bu duruma örnek olarak, şiir, hiciv, mizah gibi edebî metinler gösterilebilir. Belirli psikolojik müdahale ve etki amacıyla yazılmış metinler için de bu geçerlidir. Misâl [[Fıkra|fıkralar]], [[Bilmece|bilmeceler]], [[Bulmaca|bulmacalar]] bu şekilde muğlak ifadelere dayanır. Cinsel ve müstehcen çağrışımlara dayanan fıkra ve şakalar, genellikle, muğlak ifadelere dayanır ve bulanık anlamlar taşır. Bu bulanıklık ve muğlaklık fark edildiğinde, amaçlanan gülme ortaya çıkar.
 
LisanınDilin doğal yollarla anlaşılması ile ilgili en önemli sorunlardan biri, belki de birincisi, lisanındilin aktarılması için kullanılan işaretlerin ve harflerin bulanıklığının giderilmesidir. [[İnsan|İnsanlar]] bu arımı kolaylıkla yapabilir. İnsan, kasıtlı bulanıklık ile istemeden yol açılan bulanıklığı de ayırt edilebilir. Bilgisayar ve lisandil programları, makineler ise genellikle bu ayrımı yapamazlar.
 
Hedef dildeki sözcükler, kavramlar bulanık değilse veya kaynak dilde olduğundan farklı ikincil mânâlara sahipse, kasıtlı bir şekilde bulanık olarak yazılmış metinler, (şiir, fıkra gibi edebî metinler, [[psikoterapi]] gibi bilimsel amaçla yapılan yanıltmalar vs.) genellikle yeterince tercüme edilemez.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Bulanıklık" sayfasından alınmıştır