Hayvan bilişi: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k →Memeliler: düzeltme |
k link Philosophical Transactions of the Royal Society using Find link |
||
193. satır:
=== Zeka ===
İnsan olmayan hayvanların bilişsel kabiliyet ve [[Zekâ|zekası]] sözlü ölçeklerle ölçülemediğinden, tersine alışkanlık kazandırma, sosyal öğrenme ve tamamen farklı durumlara yanıt verme gibi çeşitli yollarla ölçülmüştür. [[Temel Bileşenler Analizi]] ve [[faktör analizi]] çalışmaları, bir tekil zeka faktörünün, primatlardaki bireysel bilişsel kabiliyet ölçümlerinde oluşan çeşitliliklerin %47’sinden sorumlu olduğunu göstermiştir.<ref>{{dergi kaynağı|url=|başlık=The evolution of primate general and cultural intelligence|sayı=1567|sayfalar=1017-1027|dergi=[[Philosophical Transactions of the Royal Society]] B: Biological Sciences|yıl=2011|cilt=366|pmc=3049098|pmid=21357224|doi=10.1098/rstb.2010.0342|soyadı1=Reader|ad1=S. M.|soyadı2=Hager|ad2=Y.|soyadı3=Laland|ad3=K. N.}}</ref> Bu oran farelerde %55 ile %60 oranlarında değişkenlik göstermektedir.<ref>{{dergi kaynağı|url=|başlık=Problem-solving and individual differences in mice (Mus musculus) using water reinforcement|sayı=|sayfa=|dergi=J Comp Psychol|yıl=|cilt=|soyadı1=Locurto|ad1=C.|soyadı2=Durkin|ad2=E.}}</ref><ref>{{dergi kaynağı|url=|başlık=Individual differences and a spatial learning factor in two strains of mice (Mus musculus)|sayı=4|sayfalar=344-352|dergi=J. Comp. Psychol.|yıl=1998|cilt=112|doi=10.1037/0735-7036.112.4.344|soyadı1=Locurto|ad1=C.|soyadı2=Scanlon|ad2=C.}}</ref> Bu değerler, insanlardaki genel zeka faktörü olarak bilinen, tekil zeka faktörü olarak açıklanan [[IQ]]’da kabul edilen değişkenliğe (%40-50) yakındır.<ref>Kamphaus, R. W. (2005). Clinical assessment of child and adolescent intelligence. Springer Science & Business Media.</ref>
Genel zeka faktörü ya da ''g'' faktörü, bir bireyin çeşitli bilişsel kabiliyet ölçümlerindeki skorları arasında gözlemlenen korelasyonları özetleyen bir psikometrik yapıdır. ''g'' faktörünün evrimsel yaşam tarihine ve zekanın evrimine,<ref>{{dergi kaynağı|url=|başlık=Placing intelligence into an evolutionary framework or how g fits into the r–K matrix of life-history traits including longevity|sayı=4|sayfalar=321-328|dergi=Intelligence|yıl=2004|cilt=32|doi=10.1016/j.intell.2004.06.003|soyadı1=Rushton|ad1=J. P.}}</ref> ayrıca sosyal öğrenme ve kültürel zekaya da ilişkin olduğu belirtilmektedir.<ref>{{dergi kaynağı|başlık=Social learning and evolution: the cultural intelligence hypothesis|sayı=1567|sayfalar=1008-1016|dergi=Philosophical Transactions of the Royal Society of London B: Biological Sciences|yıl=2011|cilt=366|pmc=3049085|pmid=21357223|doi=10.1098/rstb.2010.0304|soyadı1=Van Schaik|ad1=C. P.|soyadı2=Burkart|ad2=J. M.}}</ref><ref>{{dergi kaynağı|url=|başlık=Humans have evolved specialized skills of social cognition: the cultural intelligence hypothesis|sayı=5843|sayfalar=1360-1366|dergi=Science|yıl=2007|cilt=317|pmid=17823346|doi=10.1126/science.1146282|bibcode=2007Sci...317.1360H|soyadı1=Herrmann|ad1=E.|ad5=M.|soyadı5=Tomasello|ad4=B.|soyadı4=Hare|ad3=M. V.|soyadı3=Hernández-Lloreda|ad2=J.|soyadı2=Call|doi-access=free}}</ref> ''g''’nin insan olmayan modelleri, genetik<ref>{{dergi kaynağı|url=|başlık=The genetics of g in human and mouse|sayı=2|sayfalar=136-141|dergi=Nature Reviews Neuroscience|yıl=2001|cilt=2|pmid=11252993|doi=10.1038/35053584|soyadı1=Plomin|ad1=R}}</ref> ve nörolojik<ref>Anderson, B. (2000). The g factor in non-human animals. The nature of intelligence, (285), 79.</ref> araştırmalarda ''g''’nin değişkenliğinin arkasındaki mekanizmaları daha iyi anlamak için kullanılmaktadır.
| |||