Belarus: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Giriş düzeltildi |
tekrar eden kısım çıkarıldı |
||
179. satır:
Polonya ve [[Sovyetler Birliği|SSCB]] uzun görüşmelerden sonra 18 Mart 1921'de imzalanan [[Riga Antlaşması (1921)|Riga Anlaşması]]'yla Beyaz Rusya'nın batısı Polonya'ya verildi. Ülkenin geri kalanıda SSCB'ye bağlı bir cumhuriyet oldu. Polonya'nın elindeki Batı Beyaz Rusya, merkezi Brześć Litewski (Bugün Brest) olan Polesiye, Bialystok, Nowogródek (Navahrudak) ve Wilno illerine bölündü. Bu dönemde Beyaz Rus azınlığa genel olarak karşı baskıcı politka uygulandı.
1939'daki [[Polonya Seferi|Almanya'nın Polonya'yı istilasını]] takiben gizli [[Alman-Sovyet Saldırmazlık Paktı|Molotov-Ribbentrop Anlaşması]] uyarınca 17 Eylül'de savunmasız kalan Polonya'nın doğu sınırına giriş yapan [[Kızıl Ordu]], bölgeyi Beyaz Rusya'ya kattı ve bu topraklarda Belostok (Bialystok), Grodno, Baranovichi (2 Kasım 1939-4 Aralık 1939 arası Novogrudok) ve Molodechno (2 Kasım 1939-26 Temmuz 1941 ve 3 Temmuz 1944-20 Eylül 1944 arası Vileyka) oblastlarını kurdu. Ama 1941 Haziran'ında Almanya'nın saldırısına uğrayan ve 1 ay içinde işgal edilen Beyaz Rusya, merkezi [[Kaliningrad|Königsberg]] (Kaliningrad) olan Bialystok (1941 Kasım'da başkenti Reichskommissariat Ostland'ndan alınan ve 1942-1944 arası Garten adını taşıyan Grodno buraya bağlıydı) ilçesi hariç, Reichskommissariat Ostland (Doğu Bölgesi Komiserliği)'a bağlandı. 3 yıllık işgalden 1944 Temmuz'un sonunda büyük yıkıntıyla kurtulan Beyaz Rusya, 1945'
1991'de Belarus
== Coğrafya ==▼
[[Dosya:Strusta - Majak - Brasłauski rajon - 6.jpg|küçükresim
Beyaz Rusya'nın [[Denize kıyısı olmayan ülkeler|denize kıyısı yoktur]]; toprakları gayet düz ve birçok geniş [[bataklık]] arazileri bulunmaktadır.<ref name="Factbook">{{Web kaynağı|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/bo.html|başlık=The World Factbook - Belarus|erişimtarihi=2 Nisan 2009|arşivtarihi=15 Ekim 2015|arşivurl=https://web.archive.org/web/20151015203520/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/bo.html|ölüurl=hayır|yayımcı=[[Amerikan Merkezi Haber Alma Ajansı]]}}</ref> 2005'te Birleşmiş Milletler tarafından yapılan bir tahmine göre, Beyaz Rusya'nın %40'ı [[orman]]dan ibarettir.<ref>{{Web kaynağı|url=http://hdr.undp.org/en/reports/nationalreports/europethecis/belarus/belarus_2005_en.pdf|başlık=Belarus: Window of Opportunity|erişimtarihi=2 Nisan 2009|arşivtarihi=10 Ocak 2015|arşivurl=https://web.archive.org/web/20150110193052/http://hdr.undp.org/en/reports/nationalreports/europethecis/belarus/belarus_2005_en.pdf|ölüurl=hayır|dil=İngilizce|yayımcı=Birleşmiş Milletler}}</ref>
Beyaz Rusya'da birçok dere ve 11.000 adet göl bulunmaktadır.<ref name="Factbook" /> Üç tane büyük nehir, ülkenin topraklarından geçmektedir: [[Neman Nehri|Neman]], [[Pripyat Nehri|Pripyat]] ve [[Dinyeper]]. Neman, batıya doğru Baltık Denizi'ne, Pripyat doğuya doğru Dinyeper'e ve Dinyeper ise, güneye doğru [[Karadeniz]]'e akmaktadır.<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=Eastern Europe, Russia and Central Asia 2003|id=ISBN 1-85743-137-5|sayfa=sayfa 132|yayımcı=Taylor & Francis|yıl=2002|son=Bell|ilk=Imogen}}</ref> Beyaz Rusya'nın en yüksek noktası, 345 metre yükseklikteki [[Dzyarjınskaya Hara]] (Dzyarjınsk Tepesi), en alçak noktası ise Neman Nehri'nde bulunan 90 metre yükseklikte olan bir noktadır.<ref name="Factbook" /> Beyaz Rusya'nın ortalama rakımı, deniz seviyesi üstünde 160 metredir.<ref>[[Belarus#Zaprudnik|Zaprudnik]], xix.</ref>
Ocak ayındaki ortalama ısı derecesi -6[[santigrat|°C]] olmasıyla birlikte ülkenin kışları sert; yazda ise ortalama derece 18 °C ve genellikle serin ve nemlidir.<ref name="Fodor">{{Web kaynağı|url=http://countrystudies.us/belarus/15.htm|başlık=Belarus: A Country Study - Climate|erişimtarihi=2 Nisan 2009|arşivtarihi=26 Temmuz 2013|arşivurl=https://web.archive.org/web/20130726062438/http://countrystudies.us/belarus/15.htm|ölüurl=hayır|yayımcı=[[Kongre Kütüphanesi]]|ilk=Helen|son=Fedor}}</ref> Beyaz Rusya'nın senevi -''yıllık''- ortalama yağış oranı 550 milimetreden 700 milimetreye dağılır.<ref name="Fodor" />
==Politika==
Satır 187 ⟶ 195:
{{güncelle}}
[[Sovyetler Birliği]]'nin dağılmasıyla [[Minsk Antlaşması]]nı imzalayan Stanislav Şuşkeviç liderliğinde önceleri liberal bir politika izleyen Belarus 1990'lı yılların ilk yarısında herhangi bir ekonomik gelişme kaydedemediği gibi halkın gelir seviyesi de hızla düştü. Ülkede pek çok fabrika ve işletmenin kapatılması, işsizlik ve enflasyonun artması, ülkeyi Sovyetlerden ayıran ilk hükümete karşı isyanın başlamasına sebep oldu. Bu şartlarda eski Yüksek Sovyet üyesi Lukaşenko, Sovyet sisteminin modernize edilerek yeniden uygulanacağını vadederek halktan güçlü destek gördü. 1994 yılında iktidara gelen [[Aleksandr Lukaşenko]] ilk olarak Mart 1994'te eski Sovyet anayasasının dönemin koşullarına uyarlanmış haliyle kabul edilmesini sağladı. Sovyet dönemindeki devlet arması ve bayrağı biraz değiştirilerek yeniden Belarus arması ve bayrağı olarak kabul edildi. Sovyet dönemindeki kazanımlar ve sosyal güvenceler yeniden yürürlüğe girdi. 2000'li yıllardaki toparlanma Belarus devlet başkanı [[Aleksandr Lukaşenko]]'ya daha da güç kazandırdı. Bu gelişmeler ve ülkenin [[Rusya]]'ya daha yakın bir politika izlemesi batı tarafından tepki görmesine sebep oldu. ABD ve AB tarafından Belarus'a uygulanan ticari kısıtlama ve ambargo, ülkenin ticari gelirlerinin azalmasına ve Lukaşenko hükümetinin ekonomik açıdan sorunlar yaşamasına sebep oldu. AB'nin aldığı kararla üye devletlerin Belarus ile ticari ilişkileri yasaklandı. Bu nedenle ülke daha çok eski Sovyet ülkeleri ile ticaret yapmaktadır. Buna rağmen ülkede en etkili siyasi güçler [[Aleksandr Lukaşenko]] ve [[Belarus Komünist Partisi|Komünist Parti]] olarak dikkat çekti. Nitekim [[2016 Belarus yasama seçimleri|2016 Belarus parlamento seçimlerinde]] bağımsız aday Lukaşenko ve [[Belarus Komünist Partisi|Komünist Parti]] galip geldi.
===2019
{| class=wikitable style=text-align:right
Satır 232 ⟶ 240:
|align=left|Kayıtlı seçmen/katılım||6,880,605||77.31||–||–
|-
| colspan="5" align="left"
|}
▲== Coğrafya ==
▲[[Dosya:Strusta - Majak - Brasłauski rajon - 6.jpg|küçükresim|sol|[[Vitsebsk|Vitsebsk Bölgesi]]'ndeki Strusta Gölü.]]
== Demografi ==
| |||