Büyülü gerçekçilik: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Nucleusruber tarafından yapılan 24698169 sayılı değişiklik geri alınıyor. Önceki revizyon daha iyi ve güncel. Biraz düzenleme yapacak olmamdan dolayı geri alıyorum. Etiket: Geri al |
|||
1. satır:
{{düzenle|tarih=Aralık 2020}}
'''Büyülü gerçekçilik''', normal ya da gerçekçi kabul edilen sanat akımlarında olmaması gereken sihirli ve mantık dışı öğeleri içeren sanat akımı.
===Edebiyatta
Büyülü gerçekçilik bir tür edebi gerçekçiliktir ve gerçekçilikte akılla çözümleyemediğimiz, büyülü olarak adlandırıp geçiştirdiğimiz olayları kapsayacak biçimde kurgusal gerçekliği genişleten bir gerçekçiliktir.<ref name=":0" />
Terim, ilk önce Alman sanat eleştirmeni [[Franz Roh]] tarafından değiştirilmiştir. Roh, gerçekliği gösteren bir tabloyu tanımlamak için bu terimi kullanmış olsa da, Novalis mahlasını kullanan erken dönem Alman romantik şair ve düşünür Georg Philipp Friedrich von Hardenberg, Roh’dan çok daha önce, on sekizinci yüzyılın sonlarında, ''büyülü gerçekçi'' kişiden söz eder.<ref name=":0">Arargüç, M. Fikret. Büyülü Gerçekçilik ve Louis de Berniéres'nin Latin Amerika Üçlemesi, Çizgi kitabevi, Konya, 2016. https://www.academia.edu/31904213/B%C3%BCy%C3%BCl%C3%BC_Ger%C3%A7ek%C3%A7ilik_ve_Louis_de_Bernierenin_Latin_Amerika_%C3%9C%C3%A7lemesi {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20200410233227/https://www.academia.edu/31904213/B%C3%BCy%C3%BCl%C3%BC_Ger%C3%A7ek%C3%A7ilik_ve_Louis_de_Bernierenin_Latin_Amerika_%C3%9C%C3%A7lemesi |tarih=10 Nisan 2020 }}</ref> Roh’nun resim sanatı için kullandığı ''Magischer Realismus'' kavramının, İtalyancadaki karşılığı ''Realismo Magico''’yu ilk defa hem sanat hem de edebiyat için kullanan kişi İtalyan eleştirmen, şair, oyun, roman ve öykü yazarı [[Massimo Bontempelli]]’dir.<ref name=":0" /> Daha sonraları ise Bontempelli'nin yakın bir arkadaşı olan Arturo Uslar Pietri büyülü gerçekçilik kavramını ilk kez Latin Amerika edebiyatı için kullanarak birçok Latin Amerikalı yazarların eserlerini büyülü gerçekçi olarak sınıflandırmıştır.<ref name=":0" />
Kübalı yazar Alejo Carpentier [[Bu Dünyanın Krallığı]] (El Reino de Este Mundo, 1949) isimli romanın önsözünde Latin Amerika’ya özgü olduğunu iddia ettiği bir gerçekliği olağanüstü Amerika gerçekliği (lo real maravilloso americano) diye tanımlar. Ona göre tuhaf olanın sıradan olduğunu söylediği kıtaya özgü bu gerçekliği de ancak Latin Amerikalı yazarlar aktarabilirdi.
Carpentier’in bu görüşleri büyülü gerçekçiliğin politik yorumlamalarında ve Latin Amerika’ya özgü bir tarz olarak algılanmasında etkili olmuştur. Bu algı, 1960'lı-70'li yıllarda Gabriel Garcia Marquez gibi yazarlarla Latin Amerika edebiyatının uluslararası başarı kazanması sonrasında daha da pekişmiştir. Ancak Büyülü gerçekçilik Latin Amerika’ya özgü bir edebi tarz değildir. Latin Amerika edebiyatıyla ilişkilendirilmesi ve dolayısıyla bu edebiyatta yaşanan patlamanın kendisine kazandırdığı ivme sayesinde büyülü gerçekçilik özellikle postkolonyal durum ile ilgili hassasiyetlerini dile getirmek isteyen yazarların da sıkça yararlandığı bir edebi tarz olmuştur.
Günümüzde ise büyülü gerçekçilik kimliği ne olursa olsun her coğrafyadan hem postkolonyal hem de Batılı yazarların kullandığı uluslarararsı edebi bir tarz haline gelmiştir. Nitekim [[Salman Rüşdi|Salman Rushdi]], [[Gabriel García Márquez|Gabriel Garcia Marquez]], [[Ben Okri]], [[Isabel Allende]] gibi postkolonyal yazarlardan başka [[Günter Grass|Günther Grass]], [[Jeanette Winterson]], [[Angela Carter]], Robert Nye, [[Marina Warner]], hatta [[Latife Tekin]] ve [[Nazlı Eray]] gibi batılı ya da kolonyal geçmişe sahip olmayan ülkelerin yazarlarının da büyülü gerçekçi bir tarzda yazmaları bu durumu yansıtmaktadır.<ref name=":0" />
=== Özellikleri ===
Satır 24 ⟶ 23:
* Anlatıcının ketumluğu ve ironinin kullanılması, eserde karakterlerin sunumunu, yer ve zaman algılarını etkilemektedir. Büyülü gerçekçilikte karakterler daha çok gerçekleştirdikleri eylemlerle tanıtılmakta, karakterlerin ruhsal, psikolojik ve ahlaki özellikleri açıklanmamaktadır. Yer ve zaman, eserde belirsiz kalır. Mitsel mekânlar kullanılır. Düz çizgisel bir zaman algısı yoktur, daha çok çevrimsel zaman algısı hâkimdir. Bazen semboller ve çağrışımlar, bazen de halk hikâyeleri, masallar, efsaneler, destanlar ve düşler yardımıyla geçmiş, şimdi ve gelecek iç içe geçer. Üslup açısından bakıldığında büyülü gerçekçilik, benzetme, mecaz, mübalağa, tekrarlar, sembolizm, ironi ve paradoks gibi pek çok söz sanatını kullanmaktadır.<ref>[http://birimler.dpu.edu.tr/app/views/panel/ckfinder/userfiles/17/files/DERG_/30/51-62.pdf BÜYÜLÜ GERÇEKÇİLİK] BÜYÜLÜ GERÇEKÇİLİK: LATİFE TEKİN’İN SEVGİLİ ARSIZ ÖLÜM VE ANGELA CARTER’IN BÜYÜLÜ OYUNCAKÇI DÜKKÂNI İSİMLİ ESERLERİNİN KARŞILAŞTIRMASI Derya EMİR1 Hatice Elif DİLER2</ref>
===
Büyülü gerçekçilik akımının edebiyatta önde gelen yazarlarından bazıları ve ünlü eserleri şöyle sıralanabilir:
| |||