İbrahim Temo: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
2 kaynak kurtarıldı ve 0 kaynak ölü olarak işaretlendi.) #IABot (v2.0.7 |
Teacher0691 (mesaj | katkılar) k düzeltme |
||
19. satır:
Hem Arnavutluk, hem Türkiye, hem de Romanya’nın tarihine ait bir siyasî kişiliktir.<ref name=kimlik/> Türkiye’nin o zamana kadarki en önemli siyasî oluşumu olan [[İttihat ve Terakkî Cemiyeti]]’nin öncülü [[İttihad-ı Osmânî Cemiyeti]] kurucularından birisi olarak üstlendiği tarihi rol, onun en önemli kimliğidir.<ref name=celik/>
[[Osmanlıcılık]] idealine inanmış bir aydın olan Temo, cemiyetin kuruluşundan altı yıl sonra [[II. Abdülhamid]]’in baskısından kaçıp Romanya’ya gitmiş; orada Jön Türk hareketinin Rumeli teşkilatını kurmuştur. Meşrutiyet öncesinde Romanya’da Jön Türk hareketini yaymaya çalışırken ülkedeki Arnavut örgütlerini ''Başkim'' adı altında birleştirdi. [[İkinci Meşrutiyet|Meşrutiyet]]’in ilanından sonra İstanbul’a döndüğünde ise kuruluş hedefinden uzaklaştığını düşündüğü İttihat yönetimine karşı [[Osmanlı Demokrat Fırkası]]’nı kurarak muhalefet etti ve nihayet 1911’de bir daha dönmemek üzere Romanya’ya yerleşti. Romanya’da göz doktorluğunu sürdürmenin yanı sıra Rumen siyasî hayatına katılan Temo’nun<ref name=celik>{{Web kaynağı |url=http://www.historystudies.net/Makaleler/35973130_24-Bilgin...pdf |başlık=Bilgin Çelik, '''İbrahim (Ethem) Temo ve Romanya’daki Faaliyetleri''', ''History Studies Cilt 2/2 Yıl 2010'' |erişimtarihi=20 Kasım 2015 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20151120213755/http://www.historystudies.net/Makaleler/35973130_24-Bilgin...pdf |arşivtarihi=20 Kasım 2015 |ölüurl=
== Yaşamı ==
1865 yılında Osmanlı Devleti’nin [[Manastır]] (Bitola) vilayetine bağlı [[Ohri]] kazasının [[Struga|Istruga]] kasabasında dünyaya geldi. Asıl adı İbrahim Ethem’dir. Arnavutluk’un Mat kazasından Istruga’ya göç etmiş bir ailenin çocuğu idi.<ref name=kimlik>{{Web kaynağı |url=http://www.sbe.deu.edu.tr/dergi/cilt12.say%C4%B11/bilgin%20celik.pdf |başlık=Bilgin Çelik, '''Üç Kimlikli Bir JönTürk Aydını: Dr. İbrahim (Ethem) Temo''', ''Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt: 12, Sayı: 1, Yıl: 2010'' |erişimtarihi=20 Kasım 2015 |arşiv-url=https://web.archive.org/web/20151120222028/http://www.sbe.deu.edu.tr/dergi/cilt12.say%C4%B11/bilgin%20celik.pdf |arşiv-tarihi=20 Kasım 2015 |ölüurl=
Öğrencilik yıllarında İstanbul’da gizli faaliyet gösteren Arnavut gruplarıyla temasa geçti. [[Şemseddin Sami]] ve [[Naim Fraşıri]] gibi Arnavut liderlerin yanı sıra Makedonya’da Arnavutlarla beraber Yunan aleyhtarı propaganda yapan ''Koço-Ulah (Aromenis)'' hareketi liderlerinden ''Apostol Margarit'' ile de bağlantı kurdu.<ref name=tdv/> Mekteb-i Tıbbîyye çevresinde yaygın olan [[Darwinist]] ve biyolojik materyalist hareketlerden ve yönetim aleyhtarı cereyandan etkilenen Temo, daha geniş siyasî örgütlenme hareketlerinde önemli rol oynadı. Daha sonra [[İttihat ve Terakkî]] Cemiyeti adını alacak olan “''İttihâd-ı Osmanî Cemiyeti''”’ni arkadaşları ile birlikte Haziran 1889’da gizli bir örgüt düzeyinde kurdu. Cemiyetin birinci (İstanbul-merkez) şubesinin bir numaralı üyesi oldu ve ilk faaliyetlerinde öncü rolü üstlendi. Mekteb-i Tıbbîyye’de ders programlarını protesto için gerçekleştirilen öğrenci direnişine öncülük etti.
|