III. Ağa Han: Revizyonlar arasındaki fark

{{Koordinat|24.088254|32.878722|display=title}}

 

 

'''III. Ağa Han''', asıl adı '''Sultan Sır Muhammed Şah''' (2 Kasım 1877-11 Temmuz 1957), [[Şiilik|Şiiliğin]] Nizari [[İsmailik|İsmaili]] tarikatının imamı, [[II. Ağa Han]]'ın tek oğlu olan III. Ağa Han 1885'te babasının yerine geçmiştir.

 

== Kişiliği ve yaşamı ==

{{Şiilik|collapsed=1}}

Kendi cemaatinin sorunlarıyla yakından ilgilenen III. Ağa Han, aynı zamanda tüm Hindistan Müslümanlarının önderi haline geldi. Hindistan'daki Müslüman azınlığın çıkarlarının korunup durumlarının iyileştirilmesi amacıyla 1906'da genel vali Lord Minto'yu ziyaret eden [[Müslüman]] temsilcilere başkanlık etti. 1909'daki Morley-Minto reformları Hint Müslümanlarına ayrı seçim hakkı getirdi. [[Tüm Hindistan Müslüman Birliği]]'nin ilk yıllarında başkanlığını yürüten III. Ağa Han,<ref>{{Kitap kaynağı|yazar=John Keay|başlık=India: A History|url=http://books.google.com/books?id=3aeQqmcXBhoC&pg=PA468|yıl=2001|yayıncı=Grove Press|sayfa=468}}</ref> [[Aligarh]]'daki Müslüman okulunun üniversiteye dönüştürülmesi için bir fon kurulmasına önayak oldu; bu amacı 1920'de gerçekleşti.

=== I. Dünya Savaşı'ndaki tutumu ===

[[I. Dünya Savaşı]]'nda [[İtilaf Devletleri]]'ni destekledi. Ama savaşı izleyen barış konferansında [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]]'ne karşı insaflı davranılması gerektiğini savundu. Hindistan anayasa reformuyla ilgili olarak 1930-1932 arasında [[Londra]]'da yapılan yuvarlak masa toplantılarında önemli bir rol oynadı.

 

=== Alevî-Bâtınîliğin mutlak temsilcisi sıfatıyla Nizârî İsmâilîleri'nin İmâm-ı Â'zâmı III. Ağa Han'ın Hilâfetin ilgasıyla alâkalı görüşleri<ref>[http://www.ismaili.net/histoire/history08/history827.html Khilafat Movement]</ref> ===

{{ayrıca bakınız|Hilâfetin kaldırılması}}

==== Hindistan Hilâfet Hareketi ====

''"III. Ağa Han"'' 1923 yılında Hindistan'da ''"Hilâfet Hareketi"'' adı verilen bir teşkilât oluşturdu. Tüm dünyadaki [[Alevî]]-[[Bâtınî]]lerinin mukaddes [[Dâ’î]]-i Â'zamlığı makâmının sahibi olması nedeniyle, şimdi boşalmış olan bu "Siyâsî-Hilâfet" makâmın geleceği ile de yakinen ilgilenmeğe başlamıştı. Maksadı Hilâfeti savunmak olan bu teşkilat Londra'da birçok girişimlerde bulunmuş ve [[Hilâfet]]'in bir şekilde devam etmesini savunmuştu. Ayrıca, [[Hilâfet]] taraftarı fikirlerini [[İsmet Paşa]]'ya gönderdiği bir mektubunda dile getirmiş ve [[Hilâfet]]'in kaldırılmasının İslâm birliğini zedeleyeceği yönündeki fikirlerini açarak [[İsmet Paşa]]'yı [[Hilâfet]]'in devam ettirilmesi hususunda iknâ etmeğe uğraşmıştı. O zamana kadar hep ''"Batı"'' taraftarı olarak tanınan ''"III. Ağa Han"'' ortaya koymuş olduğu bu tavrıyla ortaya çıkan bir ''"Doğu-Batı"'' çekişmesi/sürtüşmesi sürecinde ilk defa aykırı bir duruş sergilemiş oldu.

[http://www.ismaili.net/histoire/history08/history827.html Ayrıca bakınız: Nizârî-İsmâilî Net]

===== Nedenleri =====

''"III. Ağa Han"'', hem [[Alevî]]-[[Nizârî]] [[Hindistan]] Müslümanlarının "Sahib-i Â'zamı" olması, hem de [[Fâtımîler Hâlifeliği]] Hanedânı soyundan gelmesi fırsatını değerlendirerek [[Alevî]]-[[Nizârî]] [[Hindistan]] Müslümanları [[Hilâfet]] Hareketi'nin önderliğini de üstlenerek, kendi temsil ettiği [[Nizârî]] [[İsmâilîyye]] mezhebine bağlı olan Müslümanlar nezdindeki konumunu güçlendirmişti.

{{ayrıca bakınız|Alevî|İsmâilîyye|Nizâr’îyye|Fâtımîler Hâlifeliği|İmâmet (İsmâ‘ilî i'tikadı)|İmâmet (Nizârî i'tikadı)|İmâmet (Şîʿa i'tikadı)|İmâmet (Şîʿa-i Bâtın’îyye i'tikadı)|İmâmet (Melâhide-i Bâtın’îyye i'tikadı)}}

=== Milletler Cemiyeti temsilciliği ===

1932'de hem Cenevre Dünya Silahsızlanma Konferansı'nda, hem de [[Milletler Cemiyeti]] Kurulu'nda Hindistan'ı temsil etti. 1934-1937 arasında [[Milletler Cemiyeti]]'nde ülkesini temsil etmeyi sürdürdü. 1937'de Cemiyet'in başkanlığına seçildi. [[II. Dünya Savaşı]] sırasında [[İsviçre]]'ye yerleşerek siyasal yaşamdan çekildi.