Terörizm: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
k düzeltme
InternetArchiveBot (mesaj | katkılar)
7 kaynak kurtarıldı ve 0 kaynak ölü olarak işaretlendi.) #IABot (v2.0.7
1. satır:
{{terörizm}}
'''Terörizm''', '''terör''' ya da '''yıldırıcılık'''<ref>Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük</ref>, siyasal, dinsel ve/veya ekonomik hedeflere ulaşmak amacıyla sivillere, belirlenen hedef gruplara veya resmî, yerel ve genel yönetimlere yönelik baskı, yıldırma ve her türlü şiddet içeren yolun kullanımını ifade eden terim. Hükûmetlere veya kuruluşlara göre değişmekle birlikte, terör uygulayan organize çeşitli gruplara '''terör örgütü'''; terör uygulayan şahıslara ise '''terörist''' ya da '''yıldırıcı'''<ref>TDK Güncel Türkçe Sözlük</ref> denilmektedir. Bununla birlikte bu ifade oldukça tartışmalı bir kavram olup üzerinde akademik ya da uluslararası fikir birliği yoktur.<ref name=Williamson>{{Kitap kaynağı|yazar=Williamson, Myra|başlık=Terrorism, war and international law: the legality of the use of force against Afghanistan in 2001 {{İng}}|yayıncı=Ashgate Publishing|yıl=2009|isbn=978-0-7546-7403-0|sayfa=38|url=https://books.google.com/books?id=ZuJIPP9HfRsC&pg=PA38}}</ref> Gücünü ve yetkilerini bu yönde kullanan devletler de [[devlet terörizmi]] kapsamında, savaş suçları ya da insan hakları ihlalleri nedeniyle bu kavramla yargılanabilmektedir.<ref>{{Kitap kaynağı|yazar=Schmid, Alex P.|bölüm=The Definition of Terrorism|başlık=The Routledge Handbook of Terrorism Research|yayıncı=Routledge|yıl=2011|isbn=0-203-82873-9|sayfa=39|url=https://books.google.com/books?id=_PXpFxKRsHgC&pg=PA39|erişim-tarihi=25 Mart 2016|arşiv-url=https://web.archive.org/web/20170220052128/https://books.google.com/books?id=_PXpFxKRsHgC&pg=PA39|arşiv-tarihi=20 Şubat 2017|ölüurl=hayır}}</ref><ref>Deen, Thalif. [https://web.archive.org/web/20060814043214/http://ipsnews.net/news.asp?idnews=29633 U.N. Member States Struggle to Define Terrorism] {{İng}}, 14 Ağustos 2006, Erişim tarihi: 8 Ağustos 2018.</ref> Buna benzer olarak; devlet organlarını direkt olarak kullanmayıp, iktidarlardaki grubun veya partinin desteklediği örgütlere verilen desteği tanımlayan [[devlet destekli terörizm]] sonucu da benzer yargılamalar olabilmektedir.<ref>Grant, John P. [http://opil.ouplaw.com/view/10.1093/law:epil/9780199231690/law-9780199231690-e60 Lockerbie Trial], Erişim tarihi: 8 Ağustos 2018.</ref> Birçok akademisyen çeşitli hükümetlerin eylemlerinin de "terörizm" olarak damgalanabileceğini belirtmiştir.<ref name=Williamson /> Bir ülkede veya bölgede gücü elinden bulunduran iktidarlar veya hükumetler gerçekleşen bir [[direniş hareketi]]ni "terörizm" ile etiketleyebilir.<ref name=KhanAli>Khan, Ali (Washburn University – School of Law). [https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=935347 A Theory of International Terrorism] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20180915122916/https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=935347 |tarih=15 Eylül 2018 }}, Connecticut Law Review, vol. 19, s. 945, 1987.</ref>
 
Terörizm teriminin yasal farklılıklarındaki geçerliliğine rağmen, şimdiki zamana kadarki tanımı belirsizliğini hâlen korumaktadır. Bu tanımlamadaki sorun, terörizm tanımının pek çok kişi, kuruluş veya ülke tarafından özgürlük savaşçıları olarak tanımlanan grupların eylemleri ile nasıl sınırlandırılacağıdır.<ref>Даниэль Пайпс, [http://ru.danielpipes.org/15145/tudnosti-opredeleniya-terrorizma Трудности определения терроризма] (Rusça), 24 Ekim 2014.</ref><ref>Aleksandar Marsavelski, [https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2329401 The Crime of Terrorism and the Right of Revolution in International Law], Connecticut Journal of International Law, Vol. 28, No. 241, 2013</ref>
 
== Etimoloji ==
Türkçeye, [[Fransızca]]daki ''terreur'' sözcüğünden geçen "terör" sözcüğünün kökeni,<ref name='TDK'>{{Web kaynağı |url=http://www.tdk.org.tr/TR/SozBul.aspx?F6E10F8892433CFFAAF6AA849816B2EF05A79F75456518CA |başlık=Türk Dil Kurumu Sözlüğü, "terör" maddesi |erişimtarihi=23 Ekim 2007 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20070928003959/http://tdk.org.tr/TR/SozBul.aspx?F6E10F8892433CFFAAF6AA849816B2EF05A79F75456518CA |arşivtarihi=28 Eylül 2007 |ölüurl=evetyes }}</ref> [[Latince]]deki ''terror'' sözcüğüne dayanmaktadır.<ref name='terror'>Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003, "terror" maddesi</ref> Latince ''terror'' sözcüğü, ''terreo'' fiilinden türemiştir. ''Terreo'' fiilinin anlamı "korkutuyorum"dur. Buradan türeyen ''terror'' ise "büyük korku, dehşet, dehşet veya korku objesi" gibi anlamlara gelir.<ref>Harper's Latin Dictionary, (ed.) Lewis&Short, s.v. ''terror''</ref>
 
[[Fransızca]] [[Petit Robert]] sözlüğünde "bir toplumda bir grubun halkın direnişini kırmak için yarattığı ortak korku" olarak tanımlanır. [[Oxford Üniversitesi|Oxford]] [[İngilizce]] Sözlük'te "genellikle siyasal nedenlerle, halkın gözünü korkutmak ve halkı yıldırmak için dehşet öğesini kullanmak" olarak tanımlanır.<ref name='terror' /> Türk Dil Kurumu Sözlüğü'nde, 'yıldırma, cana kıyma ve malı yakıp yıkma, korkutma, tedhiş" olarak tanımlanır.<ref name="TDK"/>
13. satır:
Türkiye'de yıllarca teröre karşılık olarak [[anarşi]] sözcüğü kullanılmış, son yıllarda bu sözcük terk edilerek "terör" sözcüğü kullanılmaya başlanmıştır. "Anarşi" sözcüğü [[Yunanca]] kökenlidir. Yunanca sözcük "başsız, yöneticisiz" anlamına gelir. Anarşi sözcüğü Oxford İngilizce Sözlük'te "yetke yoksunluğundan veya yetkenin ve diğer yönetim mekanizmalarının tanınmamasından doğan düzensizlik durumu" olarak tanımlanmıştır. Günümüzde ise yürürlükte olan Terörle Mücadele Kanunu'nda "anayasada belirtilen nitelikleri ve siyasî, hukukî, sosyal, laik, ekonomik düzeni değiştirmeye yönelik her türlü eylem" olarak tarif edilmiştir.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Terörle Mücadele Kanunu | url = https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=3713&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5 | yayıncı = Mevzuat.gov.tr | erişimtarihi = 8 Mayıs 2020 | arşivengelli = evet}}</ref>
 
Arapça kökenli ''tedhiş'' sözcüğü de zaman zaman terör anlamında kullanılır. "Tedhiş" sözcüğü, "korku salma, yıldırma" anlamlarına gelir.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.tdk.org.tr/TR/SozBul.aspx?F6E10F8892433CFFAAF6AA849816B2EF05A79F75456518CA |başlık=Türk Dil Kurumu Sözlüğü, "tedhiş" maddesi |erişimtarihi=23 Ekim 2007 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20070928003959/http://tdk.org.tr/TR/SozBul.aspx?F6E10F8892433CFFAAF6AA849816B2EF05A79F75456518CA |arşivtarihi=28 Eylül 2007 |ölüurl=evetyes }}</ref>
 
Terörizm, “Disasters: Terrorism” adlı kitabında, “What is Terrorism?” başlığı altında Ann Weil tarafından da şu şekilde tanımlanmıştır: “Terörizm; rastgele seçilmiş ya da sembolik değeri olan kurbanların, şiddetin aracı olarak seçildikleri bir savaş yöntemidir. Bu araçsal kurbanların kurbanlaştırılmaları, mensup oldukları grup ya da sınıf içerisindeki yerlerine bağlıdır. Böylece, söz konusu grup ya da sınıfa mensup olan diğer bireyler de, kronik bir terör korkusunun içine itilmiş olurlar”.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Terörizm" sayfasından alınmıştır