Orhan Seyfi Orhon: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
InternetArchiveBot (mesaj | katkılar)
3 kaynağı kurtardı ve 0 kaynağı ölü olarak işaretledi.) #IABot (v2.0.7
k düzeltme
67. satır:
Türk edebiyatı tarihine [[Beş Hececiler]] olarak geçmiş edebi topluluğun şairlerinden birisidir. Yirmiden fazla şiiri değişik bestekârlar tarafından bestelenmiştir.
 
Başta [[Akbaba (dergi)|Akbaba]] mizah dergisi ve [[Çınaraltı (dergi)|Çınaraltı]] fikir ve sanat dergisi olmak üzere pek çok dergi çıkarmış ve adı Çınaraltı dergisi ile özdeşleşmiş<ref name=tonga>{{Web kaynağı |url=http://turkoloji.cu.edu.tr/pdf/necati_tonga_akbaba_cinaralti.pdf |başlık=Necati Tonga, '''“İki Bacanağın İki Kardeş Mecmuası: Akbaba ve Çınaraltı”''', ''Değirmen Yüzyılın Dergileri 1900-2000 Özel Sayısı, Ocak-Haziran'' |erişimtarihi=17 Eylül 2014 |arşiv-url=https://web.archive.org/web/20160304150655/http://turkoloji.cu.edu.tr/pdf/necati_tonga_akbaba_cinaralti.pdf |arşiv-tarihi=4 Mart 2016 |ölüurl=yesevet }}</ref> bir yayımcıdır.
 
TBMM’de [[TBMM 8. dönem milletvekilleri listesi|8. dönem]] Zonguldak ve [[TBMM 13. dönem milletvekilleri listesi|13. dönem]] İstanbul milletvekili olarak yer almış bir siyasetçidir.
74. satır:
1890 yılında İstanbul’un [[Çengelköy, Üsküdar|Çengelköy]] semtinde dünyaya geldi. Babası Miralay Emin Bey, annesi Nimet Hanım’dır.<ref name=tdv>[http://www.tdvia.org/dia/ayrmetin.php?idno=330389 Alim Kahraman, '''Orhon, Orhan Seyfi''', ''İslam Ansiklopedisi'']</ref>
 
Orta ve lise öğrenimini Beylerbeyi Rüşdiyesi (1905) ve Mercan İdadisi’nde (1909) yaptı. Öğrencilik döneminde şiirle ilgilendi; edebiyat hocası [[Celal Sahir Erozan|Celal Sahir Bey’den]] teşvik gördü. [[Abdülhak Hamid]] ve [[Tevfik Fikret]] etkisinde şiirler yazdı. 1909’da şiirleri ''Kehkeşan'' dergisinde görülmeye başladı. Yalın bir dille aruz vezninde yazdığı “''Fırtına ve Kar''” adlı şiiri ile tanındı (1913). Yüksek öğrenimine Tıbbiye’de başlayan Orhan Seyfi, bir anestezide fenalaşınca tıp eğitiminden vazgeçip hukuka yöneldi.<ref name=isam>{{Web kaynağı |url=http://isamveri.org/pdfdkm/15/DKM150199.pdf |başlık='''Orhon, Orhan Seyfi''', ''Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi Cilt 7, Ankara, 2007'' |erişimtarihi=17 Eylül 2014 |arşiv-url=https://web.archive.org/web/20171015201902/http://isamveri.org/pdfdkm/15/DKM150199.pdf |arşiv-tarihi=15 Ekim 2017 |ölüurl=yesevet }}</ref> [[Darülfünun]] [[İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi|Hukuk Mektebi]]’nde öğrenciyken ''Hıyaban'' dergisini çıkararak yayıncılığa başladı.
 
Hukuk Mektebi’ni 1914’te tamamladı ve [[Meclis-i Mebusan]]'ın Kavanin Kaleminde memurluğa başladı. Bu dönemde [[Türkçülük|Türkçü]] aydınlarla tanıştı ve çalışmalarını Türkçülük ideali çerçevesinde sürdürdü. [[Ziya Gökalp]]’in uyarılarıyla halkın diline, vezinde ise aruzdan heceye geçti.
=== Mütareke yılları ===
1918’de [[İstanbul'un işgali|İstanbul’un işgal edilip]] Meclis-i Mebusan’ın kapanması üzerine gazeteciliğe başladı; bir yandan da öğretmenlik yaptı. Şiir ve yazıları [[Türk Kadını (dergi)|Türk Kadını]], Şair, [[Büyük Mecmua]], [[Servet-i Fünûn]], Ümit ve Yarın dergilerinde yayımlandı. [[Türk Kurtuluş Savaşı]] sırasında İstanbul hükumetini destekleyen ''Aydede'' dergisinde mizah yazarlığı yaptı. Sosyal olayları hicivsel bir üslupla ifade ettiği şiirlerini ''Peri Kızı ile Çoban Hikâyesi'' adlı kitapta topladı (1919). Şiirlerinde [[Divan edebiyatı|divan şiiri]]ne özgü [[Aruz ölçüsü|Aruz vezni]] kalıplarını, modern ve sade hece ölçüsüne uyarlamayı başardı. 1922 yılında Orhan Seyfi, o güne kadara yayımlanmış gazete ve dergi yazılarını ''Fiskeler'' adlı mizah kitabında bir araya getirdi. Bu kitapta dönemin şair ve yazarlarının hicvedildiği yazılara, yazarın kurguladığı mizahi anket ve mülakatlara yer verdi.<ref name=fiskeler>{{Web kaynağı |url=http://turkiyat.gazi.edu.tr/posts/download?id=71115 |başlık=Harun Ceyhan, '''Orhan Seyfi Orhon'un Fiskeler Adlı Kitabı Üzerine Bir İnceleme''', ''Gazi Türkiyat, Bahar 2013/12'' |erişimtarihi=17 Eylül 2014 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20130708054708/http://turkiyat.gazi.edu.tr/posts/download?id=71115 |arşivtarihi=8 Temmuz 2013 |ölüurl=yesevet }}</ref> 1922’de ayrıca Peri Kızı ve Çoban Hikâyesi kitabındakilere yeni şiirler de ekleyerek ''Gönülden Sesler'' adlı kitabını yayımladı.
=== Mizah yazarlığı ve yayımcılık yaşamı ===
Gönülden Sesler beklentilerini karşılamayınca şiiri ikinci plana aldı<ref name=tdv/>; bacanağı [[Yusuf Ziya Ortaç|Yusuf Ziya]] ile beraber çıkardıkları [[Akbaba (dergi)|Akbaba]]’da mizah yazarlığını sürdürdü. ''Papağan'' (1924-1927) ve ''Yeni Kalem'' adlı mizah, ''Resimli Dünya'' (1924-1926) adlı çocuk ve magazin dergileriyle, edebiyat ve sanat içerikli ''Güneş''’i (1927) yayımladı; bir süre ''Karagöz''’ün yayım sorumluluğunu üstlendi (1928-1932).<ref name=tdv/>