Hiyerarşi: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
InternetArchiveBot (mesaj | katkılar)
6 kaynak kurtarıldı ve 0 kaynak ölü olarak işaretlendi.) #IABot (v2.0.7
k düzeltme
1. satır:
[[Dosya:Normlar-hiyerarsi-hukuk-piramidi.jpg|alt=Hiyerarşi düzeninde(alt-üst birim ilişkisi olan) hazırlanmış farklı alanda bir piramit|küçükresim|Normlar hiyerarşisi hukuk piramidi]]
'''Hiyerarşi''', oluşum açısından ({{dil|gr|yazı=Ἱεραρχία}}) kelimesine dayanan, bir toplumdaki ya da kuruluştaki bireylerin belirli faktörlere bağlı olarak statü, görev, alt ve üst arası ilişkiler sınıflandıran ve bu sınıflara bağlı standartlar sunan yapı.<ref name=":0">{{Web kaynağı | url = https://hiyerarsi.nedir.org/ | başlık = Hiyerarşinedir | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150206113012/https://hiyerarsi.nedir.org/ | arşivtarihi = 6 Şubat 2015 | erişimtarihi = 28 Haziran 2020 | ölüurl = yesevet }}</ref>
 
== Hiyerarşinin karşıtı kavramlar ve bu kavramlarla kıyaslanması ==
Hiyerarşi,modern toplum ve geleneksel toplum ayrımının oluşumunda eşitlik ,özerklik,özgürlük kavramlarına zıt formda kullanılır.Modern toplum için özerk,özgür ve eşit tanımları yapılırken,geleneksel toplumda hiyerarşi tanımı görülür.<ref name=":1">{{Web kaynağı | url = https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/604111 | başlık = degipark.org | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200215190134/https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/604111 | arşivtarihi = 15 Şubat 2020 | erişimtarihi = 28 Haziran 2020 | ölüurl = yesevet }}</ref>
 
=== Eşitlik ===
 
Hiyerarşinin daha kolay kavranması adına topluma ve toplum içindeki sosyal yapılanmalara bakılır. Hiyerarşi, toplum içindeki bir fikir ve uygulama alanı olan eşitliğin-[[Hristiyan ahlakı]] açısından tüm insanların tanrı tarafından eşit olduğu fikri, [[Kantçı düşünce]] açısından tüm insanlara aynı düzeyde saygı ve değer sunulması fikri ve bireyin mutluluk düzeyini yükseltmek için bireylere eşit davranılması düşüncesini savunan [[Faydacılık|faydacı]] fikir karşıtı bir düzendir. Bu durumda eşitlik ilkesi içinde barınan koşullar [[dil]], [[ırk]],[[cinsiyet]], [[Siyaset|siyasi düşünce]], [[felsefi inanç]], [[mezhep]], [[din]] konularında kanuni eşitlik<ref name=":2">{{Web kaynağı | url = http://www.anayasa.gen.tr/esitlik.htm | başlık = eşitlik | arşivurl = https://web.archive.org/web/20060213013519/http://www.anayasa.gen.tr/esitlik.htm | arşivtarihi = 13 Şubat 2006 | erişimtarihi = 28 Haziran 2020 | ölüurl = yesevet }}</ref> hiyerarşinin yapısında yer almaz.<ref name=":3">{{Kitap kaynağı|başlık=Felsefeye Giriş|dil=Türkçe|sayfalar=150-151|yayıncı=Alfa|isbn=978-605-171-241-3}}</ref>
 
=== Özerklik ===
Bireyin dış baskıya maruz kalmadan,kendini ve varoluş şeklini seçmesi, bu seçimlerinin kendisi için bilinçli birer kural haline geldiği yaşamı seçmesi durumu.Özerk bireylerden oluşan toplumlarda her birey kendisi için kararı vereceği için belirli faktörlere bağlı sınıflandırmalar yapılamaz. Dolayısıyla birden fazla özerk bireyin bulunduğu toplumlar hiyerarşiye ait değil demokratik sayılır.<ref name=":4">{{Web kaynağı | url = https://www.demokrasi.gen.tr/ozerklik-nedir-ne-demektir/ | başlık = özerklik nedir | arşivurl = https://web.archive.org/web/20190330151417/https://www.demokrasi.gen.tr/ozerklik-nedir-ne-demektir/ | arşivtarihi = 30 Mart 2019 | erişimtarihi = 28 Haziran 2020 | ölüurl = yesevet }}</ref>
 
=== Özgürlük ===
Bireyin dış etkenlerden bağımsız düşünmesi ve bu düşüncelerle kendi iradesi doğrultusunda karar verebilme gücü.Özgür olmayan birey ait olduğu toplumda çeşitli sınıflandırmalara dahil edilir ve buna bağlı olarak hiyerarşi düzeninin belirli basamaklarına yerleştirilir.<ref name=":5">{{Web kaynağı | url = https://www.akademikkaynak.com/ozgurluk-nedir.html | başlık = özgürlük nedir | erişimtarihi = | tarih = | çalışma = | yayıncı = | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200629153814/https://www.akademikkaynak.com/ozgurluk-nedir.html | arşivtarihi = 29 Haziran 2020 | ölüurl = yesevet }}</ref>
[[Dosya:Statue of Liberty 7.jpg|küçükresim|[[Özgürlük Heykeli|Özgürlük heykeli]]]]
Özgürlük, özerkliğin içinde değerlendirilen bir kavramdır. Özgür olmak için özerk olmak şart değildir ancak özerklik adına özgürlük şarttır.<ref name=":4" />
22. satır:
Ancak eğer bu ilkel komünde bir hiyerarşi aranırsa, toplum hiyerarşisinin [[Anaerkillik|anaerkil]] olduğu görülür. Eğitim bakımından kadın merkezli bir yönetime sahip olan ailede,kendi içlerinde barındırdıkları en yaşlı kadının öğütlerini kural olarak geçerlidir.<ref name=":6" />
 
Fakat yine de asıl hiyerarşi ayrımı, ilkel komünün sonrasındaki aile kavramındadır. Toplumun başlangıç birimi [[aile]]<nowiki/>dir.<ref name=":6" /> Ailenin içerisinde kendine özgü bir hiyerarşi çoğunlukla yer alır. Bu ilk ve küçük toplumdaki hiyerarşi düzeni fiziksel ve ekonomik açıdan güçlü olanın üstte, bu faktörler bağlamında güçsüz olanın altta ve düzene uyan tarafta olduğu görülür.<ref name=":7">{{Web kaynağı | url = https://youreads.net/baslik/aile-ici-hiyerarsi--22120 | başlık = aile içi hiyerarşi | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160502105215/https://youreads.net/baslik/aile-ici-hiyerarsi--22120 | arşivtarihi = 2 Mayıs 2016 | erişimtarihi = 28 Haziran 2020 | ölüurl = yesevet }}</ref>
 
Hiyerarşi düzeninin ikinci oluşum aşamasını üretici güçlerin ilerlemesi oluşturur. Başlangıçtaki ilkel komün içerisinde toplanan mallar ancak ortak kullanım için yeterli haldedir dolayısıyla mallara el koyarak maddi üstünlük sağlamak ve hiyerarşiyi başlatmak isteyen birey geri kalanların ölümüne neden olacaktır ancak bu ikinci hiyerarşinin oluşumu aşamasında insanların, toplanan mallara ulaşma şekilleri gelişmiştir. Öncelikle ok ve yay yardımı ile hayvan evcilleşitirilmesinin ardından metal aletler ile tarım yapılması [[zanaat]] ve tarımı farklılaştırır.Bu yöntemler sayesinde insanlar, ilkel komüne oranla daha bol kaynaklara sahiptir. Dolayısıyla insanlar arasında ortak mal kullanımının dışında yeni bir mal çokluğu-azlığı hiyerarşisi başlar. Bunun dışında hayvan evcilleştirilmesi durumu,bu işi yapan erkeği ekonomik açıdan üstün kılar.Bu nedenle anaerkil aile düzeninden ataerkil hiyerarşiye geçiş yapılır.Bu bağlamda kadın cinsinin aşağılanmasının ilk aşaması gözlemlenir.<ref name=":6" />
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Hiyerarşi" sayfasından alınmıştır