Bolaman Irmağı: Revizyonlar arasındaki fark
"{{Nehir bilgi kutusu | adı = Bolaman Irmağı | resim = Çamaş Kanyonu - panoramio (1).jpg | başlık = Çamaş Kanyonu | kaynak..." içeriğiyle yeni sayfa oluşturdu |
(Fark yok)
|
Sayfanın 08.02, 21 Kasım 2020 tarihindeki hâli
Bolaman Irmağı, Orta Karadeniz'de, Ordu ili sınırlarında yer alan, Fatsa'nın batısından Karadeniz'e dökülen akarsu. Reşadiye-Aybastı sınırında dağların zirvelerinden, yaklaşık 1600 m'den doğar.
Bolaman Irmağı | |
---|---|
Çamaş Kanyonu
| |
Konum | |
Ülke(ler) | Türkiye |
Genel bilgiler | |
Kaynak | 1600 m |
Ağız | Karadeniz |
Ağız rakımı | 0 m |
Uzunluk | 77 km |
Havza alanı | 1339 km² |
Debi | 16,5 m³/sn |
Havza
Bolaman Çayı havzası doğudan Melet Irmağı, güneyden Kelkit Çayı, batıdan Elekçi Çayı, kuzeyden Karadeniz ile çevrilidir. Akarsu havzası, Fatsa, Çamaş, Gürgentepe, Korgan, Kabataş, Aybastı, Gölköy, Çatalpınar ilçe sınırlarına yerleşmiştir[1].
Havza alanı 1339 km², havzanın K-G uzunluğu 55,7 km, D-B genişliği 37,4 km'dir. Akarsuyun yedi ana kola ayrılır, bu kolların isimleri ve havza genişlikleri şöyledir: Bolaman 178 km², Şahsane 132,6 km², Ilıca 99,4 km², Keş 202,2 km², Eceli 329,5 km², Direkli 227,4 km², Medrese 170,3 km². Akarsu "V" tipi vadi oluşturur, yüksek alanlarda vadi yamaçları birbirine yaklaşır. "Paralel drenaj" hakimdir, genel akış yönü Karadeniz'e doğrudur[1]. Akarsu havzasında hepsi heyelan set gölü karakterinde, Gaga Gölü,Sülük Gölü, Ulugöl ve Gök Göl yer alır.
Bolaman Çayının uzunluğu 77 km, kollarından Ceviz Dere 64 km, Şahsane Deresi 27 km'dir[2]. Çay, özellikle Çamaş ilçe sınırlarında kanyonlar oluşturmuştur[3].
Akım
Ortalama akım (debi)16,5 m³/sn’dir. Ocaktan sonra yükselmeye başlayan akım nisanda en yüksek seviyesine çıkar. Ocak ayında yükselme başlaması, kar yağışı yerinde denizel etki ile yağmur yağışının baskın olduğunu gösterir. Yaz yağışları olmasına karşılık buharlaşmanın artması su miktarını azaltır. En düşük debi ağustosta görülür. Eylülden sonra debi yükselmeye başlar fakat ilkbaharı seviyesine ulaşamaz. böylece yılda iki yüksek, iki alçak akım gözlemlenir. Her mevsim akışlı, düzenli akım rejimine sahip akarsudur[1].
Delta
Bolaman Çayı getirdiği alüvyonlar ile ancak küçük bir koyu doldurabilmiştir. Kıyının derin olması, dalgaların kıyıda çatlaması, dar kıta sahanlığı delta gelişimini engellemektedir[1].
Yerleşim
Akarsu havzasında 44 tanesi yamaçta kurulmuş 116 sürekli yerleşme bulunur. 1 şehir, 17 kasaba ve 99 köy yerleşimi ile çok miktarda geçici yerleşim vardır[1].
Enerji üretimi
Çay üzerinde Çatalpınar ilçesinde 28 m3 debili biriktirmesiz 6 MW kurulu güçe, 14,10 GWh yıllık ortalama üretime sahip HES bulunur.[4]
Kaynakça
- ^ a b c d e DÖLEK, İskender. "BOLAMAN ÇAYI HAVZASININ (ORDU) UYGULAMALI JEOMORFOLOJİ ETÜDÜ" (PDF). istanbul.edu.tr. Erişim tarihi: 21 Kasım 2020.
- ^ "ORDU İLİ 2017 YILI ÇEVRE DURUM RAPORU" (PDF). csb.gov.tr. Erişim tarihi: 21 Kasım 2020.
- ^ "Çamaş Kanyonu - Ordu". kulturportali.gov.tr. Erişim tarihi: 21 Kasım 2020.
- ^ "Bolaman Çayı". enerjiatlasi.com. Erişim tarihi: 21 Kasım 2020.