Orojenez: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Bizim metin 2006, kaynak 2018. Telif ihlali şablonu kaldırıldı. |
İç bağlantı eklentisi yapıldı |
||
1. satır:
{{düzenle|Mayıs 2020}}
[[Dosya:World geologic provinces.jpg|thumb|sağ|300px|Dünya'nın jeolojik bölgeleri]]'''Orojenez''', İç kuvvetlerin ortaya çıkma şekillerinden birini ifade eden orojenez terimi dağ oluşumu anlamına gelir. (Oros = dağ; genese = oluşum)<ref>Erinç S. (2002) ''Jeomorfoloji 1." (6.B), İstanbul : Der Yayınevi''</ref>
Orojenez, dağların kıtalara inşa edildiği başlıca mekanizmadır.Bir orojen veya orojenik kemer, bir kıta plakasını buruştuğunda ve bir veya daha fazla dağ sıraları oluşturmak için yukarı doğru itildiğinde gelişir; bu, topluca orojenez adı verilen bir dizi jeolojik süreci içerir. Plaka kenarlarında Dünya'nın [[litosfer]]<nowiki/>inin (kabuk ve en üst manto) hem yapısal deformasyonuna hem de bileşimsel farklılaşmasına yol açan bir olaydır.
62. satır:
Bölgeler ayrıca, astenosferik mantoya damlayan bir kısım soğuk litosferik kök, litosferin yoğunluğunu azaltan ve yüzen orojenik litosferin yükselimi ve litosferin delaminasyonunun sonucunda yükselme yaşayabilir. Bunun bir örneği Kaliforniya’daki Sierra Nevada’dır. Dağ fayındaki blok aralığa neden olan altlarında orojenik kök delaminasyonu sonra da bol mağmatizmadaki yükselmedir.
Son olarak, epirojenez ile ilgili aşırı sık katlanma, metamorfizma veya deformasyon olmadan kıtaların bölümlerinin büyük ölçekli bölümlerinin dikey yönde hareketleri yerel [[topografik]] yükseltiler oluşturabilir.
Mound Rundle daldırma katmanlı kayalarda bir dağ kesimine Trans-Kanada karayolu üzerinde Banff ve Canmore arasında klasik bir örnek sağlar. Milyonlarca yıl önce gerçekleşen çarpışma, okyanus kabuğunun yatay katmanlarını 50 ile 60 derecelik bir açıyla itme gösteren eski bir orojene neden oldu.
| |||