Diktatör: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Arşiv bağlantısı eklendi |
Bilgi eklendi |
||
6. satır:
Diktatörlükler genellikle [[seçim]]lerin ve [[Kişilik hakkı|sivil özgürlüklerin]] askıya alınması, [[Olağanüstü hâl|olağanüstü hal]] ilan edilmesi, demokratik yollar kullanılmadan kanunlaştırılan [[Kanun (hukuk)|kararname]], [[Siyasi baskı|siyasi muhaliflere baskı]], [[hukukun üstünlüğü]] prosedürlerine uymama ve [[Kişi kültü|kişilik kültü]] ile ortaya çıkmaktadır.<ref name=":0">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=The Dictator Effect: How long years in office affect economic development|yazarlar=Papaioannou|tarih=2015|sayı=1|sayfalar=111–139|çalışma=Journal of Institutional Economics|cilt=11}}</ref><ref name=":1">{{Akademik dergi kaynağı|url=|başlık=Dictatorship, Democracy, and Development|erişimtarihi=|yazarlar=Olson|tarih=1993|sayı=3|çalışma=[[American Political Science Review]]|cilt=87}}</ref> Diktatörler [[Tek parti rejimi|tek parti rejimlerinde]] sıklıkla görülmekte, bazı [[Baskın parti sistemi|baskın parti sistemlerinde]] de ortaya çıkabilmektedirler.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":2">{{Web kaynağı | url = https://www.britannica.com/topic/political-system/Dictatorship | başlık = Dictatorship | erişimtarihi = 11 Haziran 2020 | tarih = | çalışma = Political System: Dictatorship | yayıncı = Encyclopedia Britannica | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160414063300/https://www.britannica.com/topic/political-system/Dictatorship | arşivtarihi = 14 Nisan 2016}}</ref>
Tarih boyunca; [[askeri cunta]]lar, tek partili devletler, [[Baskın parti sistemi|baskın partili]] sistemin egemen olduğu devletler ve kişisel bir yönetim altındaki sivil hükümetler gibi farklı rejimlerde iktidara gelen çeşitli liderler diktatör olarak tanımlanmıştır.<ref name=":3">{{Web kaynağı | url = https://www.britannica.com/topic/dictatorship | başlık = Dictatorship | erişimtarihi = 11 Haziran 2020 | tarih = 21 Mayıs 2020 | çalışma = | yayıncı = Encyclopedia Britannica | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150621082058/https://www.britannica.com/topic/dictatorship | arşivtarihi = 21 Haziran 2015}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = https://foreignpolicy.com/2011/04/25/think-again-dictators/ | başlık = Think Again: Dictators | erişimtarihi = 11 Haziran 2020 | tarih = 25 Nisan 2011 | çalışma = Arab autocrats may be tottering, but the world's tyrants aren't all quaking in their steel-toed boots. | yayıncı = Foreign Policy | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150405013059/https://foreignpolicy.com/2011/04/25/think-again-dictators/ | arşivtarihi = 5 Nisan 2015}}</ref> Diktatörler [[Aşırı sol|sol]] veya [[Aşırı sağ|sağ]] siyasi görüşlere sahip olabilirler.<ref name=":2
== İlk Diktatörler ==
* Caligula Milattan sonra 12-41 yılları arasında hüküm sürmüş olan Roma İmparatoru İlk zamanlarında, politik bir doğası olmasına rağmen cömert ruhluydu. Praetorian muhafızlara fazladan ödeme yaptı, Tiberius'un vatana ihanet belgelerini yok etti ve vatana ihanet kovuşturmalarının geçmişte kaldığını ilan etti, sürgüne gönderilenleri geri çağırdı ve İmparatorluk vergi sisteminden zarar görenlere yardım etti. Cinsel suç işleyen suçluları imparatorluktan uzaklaştırdı. Aynı zamanda gladyatör dövüşleri gibi şeyler için oldukça savurgan olduğu bilinir. Bu davranışları başlangıçta ona halkın gözünde oldukça ün kazandırdı. Bunlardan başka, halk için serbest seçimleri yeniden canlandırdı ve selefi Tiberius zamanında kapatılan Roma İmparatorluk yıllıklarını yeniden açtırdı. Ancak 37 yılında geçirdiği hastalıktan kısa bir süre sonra tuhaf, paranoyak Ahlaksız ve bencilce davranmaya başladı. Tarihçi Suetonius, onun her üç kız kardeşiyle olan ensest ilişkilerini, seks alemlerinde yüksek dereceden Senato üyelerinin karılarını en yüksek teklifi verenlere satmasını, kuzeyde yaptığı gülünç askeri faaliyetleri ve onun gece güneşin doğmasını emrederek sarayının koridorlarında dolaşma alışkanlığını anlatır. Caligula'nın aynı zamanda atı Incitatus'u bir rahip olarak adlandırdığı ve yaşaması için içinde mermer bir ahır, altından bir yemlik bulunan bir ev ve mücevherlerle süslü gerdanlık taktığı ve sonra Senato'ya konsül yapma sözü verdiği iddia edilir. Söylendiğine göre sarayında bir genelev açmış ve sosyal etkinlikler sırasında Senato üyelerinin karılarını, kocaları onlar ayrılırken sadece arkalarından bakabildikleri halde kendi yatak odasına götürme alışkanlığı edinmişti. Ardından karılarıyla yaptığı cinsel eylemleri kocalarının yanında herkesin duyabileceği şekilde anlatıyordu. Caligula genellikle soğuk, kibirli, bencil ve deli olarak tasvir edilir. Söylendiğine göre karşı çıktığı bir grubun bir arena dolusu insan tarafından alkışlanması üzerine ağlayarak "Roma halkını istemiştim ancak sadece tek bir boynum var" demiştir. Yine söylendiğine göre arenada aslan ve kaplanlarla dövüşmek için yeterli suçlu kalmamışsa bazı izleyicileri arenaya attırmıştır. Hayatına karşı herhangi bir plan tertip edildiği zaman, söylendiğine göre komplocuların "belki de ölmekte olduklarını hissedebilecekleri çok sayıda küçük yarayla" öldürülmesini emretmiştir. Suetonius, onun sık sık "korktukları sürece bırakın benden nefret etsinler" dediğinden bahseder<ref>{{Kitap kaynağı|url=|başlık=Utinam populus Romanus unam cervicem haberet!" olarak Suetonius'a ait On iki Sezarın Hayatları: Gaius alıntı yapılmıştır.|erişimtarihi=|tarih=|dil=|sayfa=|sayfalar=|çalışma=|yayıncı=}}</ref>
*
==Kaynakça==
{{Kaynakça}}
| |||